Adam Mickiewicz WIRTUALNA BIBLIOTEKA LITERATURY POLSKIEJ VIRTUAL LIBRARY OF POLISH LITERATURE Adam MICKIEWICZ Dr Boles�aw Oleksowic Urodzi� si� 24 grudnia 1798 r. w Zaosiu niedaleko Nowogr�dka lub w Nowogr�dku. Na chrzcie (12 II 1799) otrzyma� imiona: Adam Bernard. Pochodzi� z rodziny drobnoszlacheckiej. Jego ojciec, Miko�aj, by� nowogr�dzkim adwokatem, matka, Barbara z domu Majewska, c�rk� ekonoma z Czombrowa. W 1807 r. rozpocz�� nauk� w prowadzonej przez dominikan�w powiatowej szkole w Nowogr�dku. Z tego okresu pochodz� pierwsze pr�by poetyckie. 16 maja 1812 r. umiera ojciec poety; jego �mier� spowoduje pogorszenie warunk�w materialnych rodziny. Latem tego� roku na Litw� wkraczaj� wojska Napoleona, maszeruj�ce na Moskw�. Nowogr�dek go�ci kr�la westfalskiego Hieronima. Mieszka�cy uroczy�cie �wi�tuj� rocznic� urodzin cesarza. W kilka miesi�cy p�niej Mickiewicz obserwuje odwr�t resztek Wielkiej Armii. W szkole dominikan�w, w kt�rej si� uczy�, urz�dzono lazaret. W 1815 r. wyje�d�a do Wilna, gdzie wst�puje na tamtejszy uniwersytet, kt�ry w�wczas stanowi� wa�ny o�rodek kultury o�wieceniowej na Litwie. Studiuje na Wydziale Nauk Fizycznych i Matematycznych. Ucz�szcza te� na wyk�ady na Wydzia�ach: Nauk Moralnych i Politycznych oraz Literatury i Sztuk Wyzwolonych. R�wnocze�nie stara si� o przyj�cie do dzia�aj�cego przy uniwersytecie Seminarium Nauczycielskiego. Ze wzgl�du na swoj� sytuacj� materialn� ubiega si� te� o stypendium rz�dowe, przyznawane kandydatom sposobi�cym si� do stanu nauczycielskiego. Po sko�czeniu studi�w b�dzie je musia� odpracowa� w szkole wskazanej przez w�adze uczelni. By� jednym z za�o�ycieli tajnego Towarzystwa Filomat�w (1817), kt�rego celem by�a praca samokszta�ceniowa i naukowa, p�niej te� dzia�alno�� wychowawcza i patriotyczna w�r�d m�odzie�y uniwersyteckiej. "Tygodnik Wile�ski" (1818, VI, s. 254 - 256) zamieszcza na swoich �amach Zim� miejsk�, pierwszy drukowany wiersz Mickiewicza. W 1819 r. ko�czy nauk�, uzyskuj�c stopie� magistra. Ze studi�w wyniesie dobre przygotowanie humanistyczne w zakresie filologii klasycznej, historii, teorii poezji i wymowy. Zostaje skierowany do pracy w powiatowej szkole w Kownie ( 1819 - 1823). W 1822 w Wilnie ukazuje si�, dedykowany przyjacio�om, pierwszy tom Poezyj (tu m.in. Ballady i romanse ).Nowatorstwo zbioru spowoduje, �e rok 1822 zostanie uznany za dat� prze�omu romantycznego w Polsce. W rok p�niej Mickiewicz wydaje drugi tom Poezyj, w jego sk�ad wesz�y: Gra�yna, II i IV cz. Dziad�w. W lipcu 1823 r., w Wilnie, rozpoczyna si� �ledztwo w sprawie tajnych zwi�zk�w m�odzie�y na Litwie. W nocy z 4 na 5 listopada tego� roku zostaje aresztowany Mickiewicz. Przebywa w wi�zieniu, w klasztorze bazylian�w, do maja 1824. Skazany za "szerzenie nierozs�dnego polskiego nacjonalizmu przy pomocy nauczania" na prac� nauczyciela w "oddalonych od Polski guberniach" jesieni� 1824 opuszcza Litw�. Pi�cioletni pobyt w Rosji odegra� wa�n� rol� w �yciu Mickiewicza. Najpierw przebywa� kr�tko w Petersburgu, potem w Odessie ( sk�d odby� w r. 1825 wycieczk� na Krym, jej owocem b�d� Sonety krymskie ). Okres od grudnia 1825 do kwietnia 1828 sp�dzi� w Moskwie, zatrudniony formalnie w kancelarii genera�a - gubernatora. W Moskwie i Petersburgu wszed� w �rodowisko elity intelektualnej i towarzyskiej. Zyska� s�aw� poety romantycznego, jego improwizacje wzbudza�y w salonach powszechny zachwyt. Pozna� poet�w rosyjskich, m.in. Puszkina, zaprzyja�ni� si� z niekt�rymi dekabrystami (K. Rylejew, A. Biestu�ew). Wiedz�, jak� zdob�dzie na temat imperium rosyjskiego, despotyzmu carskiego, wykorzysta w p�niejszej tw�rczo�ci. W 1826 r. w Moskwie publikuje Sonety, w 1828 r. w Petersburgu Konrada Wallenroda. Ostatni rok pobytu w Rosji sp�dzi� w Petersburgu. Dzi�ki pomocy zaprzyja�nionych Rosjan uzyska� paszport i w maju 1829, na angielskim parowcu p�yn�cym do Hamburga, opu�ci� Rosj�. Podr�owa� po Europie: Niemcy (w Berlinie s�ucha� wyk�ad�w Hegla, w Weimarze pozna� Goethego, w Bonn A. W. Schlegla), Czechy (pozna� V. Hank�), Szwajcaria, W�ochy. W Rzymie dosz�a go wie�� o wybuchu powstania w Warszawie. Nie wzi�� w nim udzia�u, cho� z fa�szywym paszportem wyruszy� do kraju (dotar� do Wielkopolski). W marcu 1832 r. jedzie do Drezna. Tu powstaj�: III cz. Dziad�w (wyd. Pary� 1832), fragmenty t�umaczenia Giaura Byrona. W lipcu tego roku wyje�d�a do Pary�a, w kt�rym z niewielkimi przerwami sp�dzi reszt� �ycia. Pocz�tkowo w��czy� si� w prace emigracji. Zosta� cz�onkiem Towarzystwa Literackiego, Towarzystwa Litwy i Ziem Ruskich, w 1833 by� redaktorem i g��wnym publicyst� "Pielgrzyma Polskiego". Swoje przemy�lenia na temat misji Polski i zada� emigracji zawar� w Ksi�gach narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego (1832). W 1834 wydaje Pana Tadeusza. Zawiedziony w nadziejach na bliski przewr�t polityczny w Europie, zniech�cony "pot�pie�czymi swarami" emigracji, odsuwa si� od �ycia publicznego. Prze�ywa w�wczas okres pog��bienia �ycia religijnego, czyta mistyk�w: Boehmego, Saint-Martina. W 1834 o�eni� si� z Celin� Szymanowsk�. Mickiewicz nie mia� sta�ych dochod�w, za�o�enie rodziny pog��bi�o i tak trudn� sytuacj� materialn� (w l. 1835 - 1850 urodzi�o si� 6 dzieci). Od listopada 1839 wyk�ada� literatur� �aci�sk� w Akademii w Lozannie, lecz jesieni� 1840 r. przerywa dzia�alno�� wyk�adow� , by obj�� katedr� literatury s�owia�skiej w Coll�ge de France. Wyk�ady paryskie cieszy�y si� �ywym zainteresowaniem nie tylko emigracji polskiej. W�r�d s�uchaczy byli te� m.in. Rosjanie, W�osi, Czesi, Francuzi (J. Michelet, E. Quinet, George Sand ). W lipcu 1841 r. Mickiewicz poznaje Andrzeja Towia�skiego. Po rozmowie z nim uwierzy w jego pos�annictwo i przyjmie g�oszone przeze� nauki. Niebawem stanie si� g��wnym ich g�osicielem i przyw�dc�, za�o�onego przez Towia�skiego, Ko�a Sprawy Bo�ej. Pogl�dy polityczne Mickiewicza, kt�rym daje wyraz w swoich wyk�adach oraz propaganda towianizmu spowoduj�, �e w maju 1844 w�adze zawiesz� Mickiewicza w czynno�ciach profesora. W marcu 1848 zorganizowa� Legion, walcz�cy we W�oszech do lipca 1849. Cele ideowe walki przedstawi� w Sk�adzie zasad. Wraz z grup� emigrant�w r�nych narodowo�ci zak�ada w Pary�u dziennik "La Tribune des Peuples", g�osz�cy radykalny program spo�eczny. Wkr�tce pismo zosta�o zawieszone a Mickiewicz wraz z innymi Polakami, wskutek interwencji ambasady rosyjskiej, porzuca redakcj�. W 1852 otrzyma� posad� w Bibliotece Arsena�u. W 1855, podczas wojny krymskiej, uda� si� do Turcji, by wesprze� akcj� organizowania legionu polskiego do walki z Rosj�. Zmar� w Stambule, prawdopodobnie na choler�, 26 listopada 1855 r. Zw�oki przewieziono do Francji i pochowano na cmentarzu w Montmorency. W 1890 trumna zosta�a przeniesiona do katedry wawelskiej w Krakowie.Born on 24 December 1709 in Zaosie near Nowogr�dek or in Nowogr�dek itself. He was baptised on 12 February 1799 and given the names Adam Bernard. He came from a family of minor gentry. His father, Miko�aj, was an attorney in Nowogr�dek, and his mother, Barbara (n�e Majewska) was the daughter of a steward from Czombr�w. In 1807 he commenced his education in the district school in Nowogr�dek, which was run by the Dominicans. His first poetic attempts came from this period. On 16 May 1812 the poet’s father died, which brought about a deterioration in the family’s material conditions. In the summer of the same year Napoleon’s troops, heading for Moscow, marched into Lithuania. Nowogr�dek hosted Hieronim, the Westphalian king. The citizens celebrated the emperor’s birthday with due ceremony. A few months later Mickiewicz observed the retreat of the remnants of the Grand Army. A field hospital was organised in the Dominican school which he used to attend. In 1815 he left for Vilnius where he entered the university which at that time was an important centre of Enlightenment culture in Lithuania. He studied at the Physics and Mathematics Faculty. He also attended lectures at the Faculties of Moral and Political Studies and Literature and Liberal Arts. He simultaneously applied for admission to the Teachers’ Seminary which was also at the university. Because of his material situation he also applied for a state scholarship which was awarded to candidates preparing for the profession of teacher. After graduation he would have to work off the scholarship by teaching in a school appointed by the university. He was one of the founders of the secret society, Towarzystwo Filomat�w (Philomats’ Society) (1817). Its aim was self-educational and scientific work, but also the patriotic upbringing and education of university youth. "Tygodnik Wile�ski" (1818, VI, pp. 254-256) published Mickiewicz’s first printed poem: Zima Miejska. In 1819 he graduated from university with an MA degree. He received a good humanistic education in the fields of classical philology, history, the theory of poetry and pronunciation. He was sent to a district school in Kowno (1819-1823). In 1822 the first volume of Poezyje (including Ballady i romanse), which was dedicated to his friends, was published in Vilnius. The novelty of this collection meant that the year 1822 is considered as the breakthrough of Romanticism in Poland. One year later Mickiewicz published his second volume of Poezyje. It included Gra�yna and Dziady II and IV (Parts II and IV of "Forefathers’ Eve"). In July 1823 in Vilnius an investigation into secret youth unions in Lithuania was commenced. On the night of 4/5 November 1823 Mickiewicz was arrested. He was imprisoned in a Basilian monastery until 1824. He was sentenced for "the spread of unreasonable Polish nationalism through teaching" to working as a teacher in "provinces remote from Poland" and left Poland in the autumn of 1824. His five-year stay in Russia played an important role in Mickiewicz’s life. At first he briefly stayed at Petersburg, then in Odessa, from where he travelled in 1825 to the Crimea, which resulted in the publication of Sonety krymskie ("Sonnets from the Crimea"). From December 1825 until April 1828 he lived in Moscow, where he was formally employed in the office of the governor-general. He entered the environment of the intellectual and social �lites in Moscow and Petersburg. He achieved the fame of a Romantic poet; his improvisations evoked general admiration in the salons. He met Russian poets, Pushkin among others; he made friends with some Decembrists (K. Rylejew, A. Biestuzew). In his later works he would use the knowledge which he gained here about the Russian Empire and the tsar’s despotism. In 1826 he published Sonety ("Sonnets") in Moscow, then in 1828 Konrad Wallenrod ("Konrad Wallenrod") in Petersburg. He spent the last year of his stay in Russia in Petersburg. In May 1829 he received a passport thanks to the help of Russian friends and left Russia on an English steamboat heading for Hamburg. He travelled around Europe: in Berlin he listened to Hegel’s lectures, in Weimar he met Goethe, in Bonn A.W. Schlegel, in today’s Czech Republic V. Hanka. He also visited Switzerland and Italy. When in Rome he learned about the outbreak of a rebellion in Warsaw. He did not take part in it although he set off for his country with a false passport (he reached Wielkopolska) (Great Poland). In March 1832 he went to Dresden. There he wrote the third part of Dziady ("Forefathers’ Eve" III) (published in Paris 1832), and fragments of translations from Byron. In July he left for Paris where, apart from brief intervals, he would spend the rest of his life. At the beginning he became involved in the work of �migr� groups. He became a member of the Literary Society and the Lithuanian and Russian Lands Society; in 1833 he was the editor and main journalist of "Pielgrzym Polski" ("Polish Pilgrim"). He included his thoughts on Poland’s mission and the tasks facing the �migr�s in Ksi�gi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego ("Books of the Polish Nation and its Pilgrimage") (1832). Mickiewicz, disappointed in his hopes for an early political coup d’�tat in Europe and disheartened by "the hellish arguments" among the �migr�s, separated himself from public life. He then went through a period of a deepening of religious life, he read mystical writers: Boehme, Saint-Martin. In 1834 he married Celina Szymanowska. Mickiewicz did not have any regular income, and setting up a family worsened his financial situation, which was already bad enough (in 1835-1850 his six children were born). From November 1839 he lectured in Latin literature at the Lausanne Academy. He abandoned, however, his lecturing activity in the autumn of 1840 in order to take up the Chair of Slavic literature at the Collège de France. His Parisian lectures aroused lively interest, and not only among Polish �migr�s. His audience also included Russians, Italians, Czechs and Frenchmen (J. Michelet, E. Quinet, George Sand), among others. In July 1841 Mickiewicz met A. Towia�ski. After a conversation with him Mickiewicz became convinced about Towia�ski’s mission and accepted his teachings. He would soon become their main propagator. He became a leader of the Divine Matter Circle, which was founded by Towia�ski. Mickiewicz’s political views (which he expressed in his lectures) and the propaganda of Towia�ski’s ideas brought about his suspension as a professor by the authorities in May 1844. In March 1848 he organised the Legion, which fought in Italy until July 1849. Mickiewicz presented the ideals of this struggle in Sk�ad zasad. Along with a group of emigrants of various nationalities Mickiweicz founded in Paris "La Tribune des Peuples", which propagated a radical social programme. Soon the paper was suspended and Mickiewicz, together with other Poles, abandoned the editorial office as a result of the Russian Embassy’s intervention. In 1852 he obtained a post in the Arsenal Library. In 1855, during the Crimean War, he went to Turkey to support the action of the organisation of a Polish legion for the struggle against Russia. He died, probably of cholera, in Istanbul on 26 November 1855. His corpse was transported to France and buried in the cemetery in Montmorency. In 1890 the coffin was transferred to the Wawel Cathedral in Krak�w. BIBLIOGRAFIA - BIBLIOGRAPHY - Kronika �ycia i tw�rczo�ci Mickiewicza: M. Derna�owicz, K. Kostenicz, Z. Makowiecka, Kronika �ycia i tw�rczo�ci Mickiewicza. Lata 1798 - 1824, Warszawa 1957; M. Derna�owicz, Od "Dziad�w" cz�ci trzeciej do "Pana Tadeusza". Marzec 1832 - czerwiec 1834, Warszawa 1966; M. Derna�owicz, Pary�, Lozanna. Czerwiec 1834 - pa�dziernik 1840, Warszawa 1996; Z. Makowiecka, Mickiewicz w Collège de France. Pa�dziernik 1840 - maj 1844, Warszawa 1968; Z. Makowiecka, Brat Adam. Maj 1844 - grudzie� 1847, Warszawa 1975; K. Kostenicz, Legion w�oski i "Trybuna Lud�w". Stycze� 1848 - grudzie� 1849, Warszawa 1969; Z. Kostenicz, Ostatnie lata Mickiewicza. Stycze� 1850 - 26 listopada 1855, Warszawa 1978 - A. �. Pogodin, Adam Mickiewicz. Jego �iz� i tworczestwo. T. I - II, Moskwa 1912 - J. Kleiner, Mickiewicz. T. I: Dzieje Gustawa, Lw�w 1934;T. II ( cz. 1 - 2 ): Dzieje Konrada, Lublin 1948 - W. Wentraub, The poetry of Adam Mickiewicz, S-Gravenhage (Haga ) 1954 - Adam Mickiewicz in World Literature, Berkeley and Los Angeles 1956 - W. Borowy, O poezji Mickiewicza. Przedmow� napisa� K. G�rski, T. I - II, Lublin 1958 - Z. Stefanowska, Pr�ba zdrowego rozumu. Studia o Mickiewiczu,, Warszawa 1976 - Cz. Zgorzelski, O sztuce poetyckiej Mickiewicza. Pr�by zbli�e� i uog�lnie�, Warszawa 1977 - A. Witkowska, Mickiewicz. S�owo i czyn, Warszawa 1983 - J. - Ch. Gille - Maisani, Adam Mickiewicz, po�te national de la Pologne. Etude psychanalytique et caract�rologique, Montreal 1987, Paris 1987 - Adam Mickiewicz aux yeux des Fran�ais. Textes reunis, �tablis et pr�sent�s avec l�introduction, commentaires, et notes par Z. Mitosek. Pr�faces L. Le Guillon, D. Beauvois, Warszawa 1992 - Z. Sudolski, Mickiewicz. Opowie�� biograficzna, Warszawa 1995 - J. �ukasiewicz, Mickiewicz, Wroc�aw 1996 DZIADY WILE�SKIEDZIADY DREZDE�SKIEKSI�GI PIELGRZYMSTWA I NARODU POLSKIEGO OBJA�NIENIA DO "SOFIJ�WKI" PAN TADEUSZWIERSZE BIOGRAMY WIRTUALNA BIBLIOTEKA LITERATURY POLSKIEJ VIRTUAL LIBRARY OF POLISH LITERATURE OPRACOWANIE: MAREK ADAMIEC