Strona 1 Y-FORCE WKRACZA DO WALKJ NOWA OFENSYWA JAPOŃSKA OFENSYWA W BlRMI.E AMERYKAN LE ATAKUJ~ ROZSTRZYGNIĘC I E W 81RMJE . MILITARIA SAMOLOTY 1939- 1945 • KALENDARIUM NA J WAŻNIEJSZE WYDARZENIA VI 1943 R. WALKI W CHINACH ZMAGANIA W BIRMIE Strona 2 1941 r. armia chińska liczyła zaciąg lotników amerykańskich i utwo- W 1941 r. kierownictwo amerykań­ W ok. 3 mln 800 tys. żołnierzy. Da- wało to aż 246 pułków pierwszolinio- rzenie misji wojskowej. 3 VII 1941 r. do Chin udała się misja doradcza. na której skiej misji wojskowej objął gen. Joseph Stilwell. Po nieudanej próbie zatrzyma- wych i 70 pułków w stadium organizacji czele stał gen. John Magruder. Zada- nia wojsk japońskich w Birmie zapro- i szkolenia. Wydawałoby się. że Czang niem Amerykanów było doradzanie ponował on. aby jeszcze w czerwcu Kaj-szek dysponuje ogromną przewagą w sp rawach szkoleniowych i organi- 1942 r. podjąć ofensywę na Hankou. nad wojskami japońskim i . Problemem zacyjnych oraz koordynacja dostaw Problemem było jednak to. że do walki armii chińskiej było wyszkolenie oraz w ramach Lend-Lease Act. Pomoc chciał sk i erować aż 15 dywizji chiń­ brak nowoczesnego sprzętu. W poło­ amerykańska była dostarczana do portu skich. a dysponował wyposażeniem wie 1941 r. rząd amerykański przyznał w Rangunie. następnie koleją do Lashio. zaledwie dla sześciu. Kolejnym planem Chinom pożyczkę w wysokości 125 mln a ostatni etap wiód ł przez tzw. Drogę była wspólna ofensywa sił chińskich dolarów na zakup nowoczesnego uzbro- Birmańską. czyli prawie 1200-kilome- i brytyjskich. Chil1czyCy mieli ope- jenia. Zgodzono się także na ochotniczy trową szosę biegnącą do chińskiego rować na północ y Birmy. natomiast miasta Kunming. Brytyjczycy. wspomagani przez dywizje Utrata Birmy w maju chińskie przerzucone do Indii - na po- 1942 r. sprawiła. łudniu. Plan ten częściowo realizowano że Chiny zostały w 1943 r.• jednak nie na taką skalę jak odcięte od do - za kładał Stilwell. staw zaopatrzenia. Największym przec iwnikiem Jedyną możliwością jego poczynań był... Czang Kaj-szek. transportu było Przywódca Kuomintangu wiedział. że utworzenie mostu poddani odpowiednio silnym nacis- powietrznego nad kom Amerykanie ulegną i przyj mą jego Himalajami. warunki. Podczas wojny chińsko­ japońskiej. która toczyła się od 1937 r.. część byłych przywódców Kuomintangu nawiązała wspó łpracę z Japończy kami . Żołnierze chińscy obsłu­ Czang Kaj-szek zręczn i e to wykorzysty- gujący moździerz. wał . dając do zrozum ien ia. że w odpo- 559 Strona 3 ENCYKLOPEDIA II WOJNY SWlATOWEJ wiednich warunkach gotów jest pertrak- tować z Japończykami . Niezbyt chętnie godził s ię na wysłanie dywizji chińskich do Indii, gdzie miały być szkolone przez Amerykanów. Obawiał się, że utraci nad tymi jednostkami kontrolę polityczną , a może nadejść taki moment, że Amery- kanie zaczną popierać innego generała, dysponującego "własnym" wojskiem. Z tego powodu ograniczono się do wy- słania tylko dwóch dywizji. Kolejnym problemem był poziom 100 samolotów myśliwskich Curtiss, wybudowanych pod oznaczeniem P-40B i przeznaczonych w ra- mach Lend-Lease'u dla RAF-u (gdzie miały nosić oznaczenie Tomahawk Mk llB), ostatecznie trafiło dostaw zaopatrzenia dla armii chińskiej. do Amerykańskiej Grupy Ochotniczej (Latajqcych Tygrysów) działajqcej w Chinach. Na zdjęciu W listopadzie 1941 r. Amerykanie zgo- Ha wkBlA-3. dzili się na przekazanie 500 samolotów transportowych i utrzymanie poziomu spodobał się Czang Kaj-szekowi i ten zje japońskie). Tempo dostaw dla Stilwella dostaw na poziomie 7500 t miesięcznie. zaczął go forsować. Koncepcji Chennaul- w marcu 1943 r. wyniosło ok. 4 tys. t Po wybuchu wojny z Japonią gen. Mar- ta sprzyjał dodatkowo błąd popełniony miesięcznie, z czego 1500 t zabierało lot- shall postanowił ograniczyć dostawy przez Amerykanów już po przystąpieniu nictwo. Utworzenie 10 III 14. Armii do 3500 t na miesiąc . Czang Kaj-szek do wojny. Pomimo licznych próśb nie Powietrznej spowodowało, że lotnictwo domagał się dodatkowych 1500 t. Całe zgodzili się oni skierować do Chin nawet określi.ło wysokość miesięcznych do- zaopatrzenie miało odbywać się drogą jednej dywizji piechoty. We wrześniu staw na 4700 t. Stilwell przedstawił swój powietrzną . Jak się okazało, przerzu- 1942 r. amerykański kontyngent woj- kolejny plan: należało rozpocząć budowę cenie nawet 3500 t mies ięcznie było skowy liczył zaledwie 1255 ludzi, w tym drogi z Ledo do Mong Yu, która miała się niewykonalne. Amerykanie skierowali 260 żołnierzy personelu lotniczego. połączyć z Drogą Birmańską . W ten spo- do Indii i Chin 75 samolotów transpor- Sytuacja była bardzo poważna. sób wielkość miesięcznych transportów towych typu C-47, które wykonywały W sierpniu do Chin przybył wysłannik mogłaby wynieść nawet 65 tys. t. Jednak loty nad Himalajami. Warunki pogo- prezydenta Roosevelta dr Laughlin Currie, aby tego dokonać, należało zaatakować dowe były jednak tak trudne i zmienne, aby osobiście prowadzić negocjacje. Osta- północną Birmę. Ostateczny plan ofen- że loty okazały się znacznie utrudnione, tecznie Czang Kaj-szek zgodził się na włą­ sywy został zaakceptowany w sierpniu np. w maju 1942 r. zdołano przetrans- czenie jednostek chińskich do kampanii 1943 r. w Quebecu. portować zaledwie 186 t. Z powodu w Birmie (w ofensywie miało wziąć udział Stilwell z dużym zapałem przystąpił częstych katastrof trasę nad Himalajami 20 dywizji chińskich, w tym 15 z terenu do organizowania obozów szkoleniowych. piloci nazwali "a luminiową drogą". prowincji Yunnan i 2 z Indii). Amerykanie Dwa największe utworzono w prowincji W realizacji ambitnych planów zgodzili się przekazać chińskiemu lotnic- Guizhou i regionie Guangxi. W bazach Stilwellowi stanął na drodze jeszcze twu wojskowemu 500 maszyn i utrzymać tych znajdowało się ok. 2300 amery- jeden "wróg" - gen. Claire Chennault. dostawy zaopatrzenia na poziomie 5 tys. t kańskich instruktorów, co było liczbą Zorganizował on grupę amerykańskich miesięcznie. Mieli oni dostarczyć wyposa- stanowczo za malą . Gen. Marshall nie pilotów ochotników, którzy walczyli żenie dla 30 dywizji. Ambitny plan Stilwel- zgadzal się jednak na wysłanie większej z Japończykami i odnosili liczne sukce- la zaczynał nabierać realnych kształtów. liczby instruktorów, gdyż - jak się okazało sy. Chennault potrafił zadbać o swoich - w grudniu 1943 r. Chińczycy dyspono- ludzi: miesięczna pensja pilota "Latają­ PRZYGOTOWANIA wali zaledwie 620 tys. żołnierzy zamiast cych Tygrysów" wynosiła 700 dolarów DO OFENSYWY 2,5 mln, jak podawali w 1942 r. Irytację amerykańskich, a dodatkowo za zestrze- Stilwell rozpoczął przygotowania do Amerykanów wywołały także działania lenie japońskiego samolotu przyznawano formowania Y-Force. Były to dywizje podjęte przeciwko siłom komunistycznym premię w wysokości 500 dolarów. We chińskie stacjonujące w prowincji Yunnan. dowodzonym przez Mao Tse-tunga. Czang wrześniu 1942 r. Chennault przedstawił Z dwóch dywizji przerzuconych do Kaj-szek skierował prawie 500 tys. żoł­ Czang Kaj-szekowi swój plan ofen- Indii zorganizowano X-Force. O ile ze nierzy do walki z komunistami. Nawet sywy powietrznej, która miała rzucić szkoleniem X-Force nie było większych Stilwell w wysłanym do Marshalla raporcie Japończyków na kolana. Zakładał on, problemów, o tyle z tempa szkolenia sugerował zwiększenie kontroli nad że mając do dyspozycji 100 myśliwców w prowincji Yunnan Stilwell nie był zado- dostawami dla Chińczyków. Stwierdził: i 25 bombowców, rozpocznie działania wolony. W sierpniu 1942 r. przekonał się, "Komuniści przynajmniej walczą z Japoń­ przeciwko szlakom komunikacyjnym jak pilna jest sprawa przeorganizowania czykami, a narodowcy z nimi handlują': Ta armii japońskiej, a bombardowania armii chińskiej. W tym miesiącu Japoń­ sytuacja doprowadziła do tego, że w lutym portów całkowicie sparaliżują zaopatrze- czycy, biorąc odwet za nalot bombowy 1944 r. Amerykanie zwrócili się z prośbą nie i ostatecznie zmuszą Japończyków do na Tokio, zaatakowali prowincję Jiangxi o ustanowienie misji obserwacyjnej. Czang wycofania się z Chin. Plan był oczywiście i calkowicie rozbili 19 dywizji chińskich Kaj-szek odmówił. W stosunkach amery- całkowicie nie do zrealizowania, jednak (natarcie przeprowadziły zaledwie 4 dywi- kańsko-chińskich nastąpił impas. 560 Strona 4 DO WALKI P cych Y-Force nie ię tn aści e chiń ski ch dywizji two rzą­ wił, że dopiero 16 VI s tan owiło z n aczącej C hiń czycy dotarli do s i ły. Dowództwo nad ca łośc i ą sp rawowa ł wyznaczonych rejonów. gen. Wei Li-huang. Ze strony amerykań ­ 30 VI o dd zi a ły 2. Armii skiej koordy n acją p oczyn a ń chiń skich zaj ęły Mang-shih na zaj ą ł s i ę gen. Frank Dom . W marcu Drodze B irm a ń ski ej . o trzymał on d ostawę 244 a m e r yka ń ­ japo ń czyków od skich haubic kalibru 75 mm, co znacznie dawna niepoko iła Szkolenie ch iń skich żo l n ie rzy wchodzqcych IV skład Y-Force IV ob- wzmocniło siły chiń skie. Amerykanie a ktywność lotnictwa sł udze pistoletu maszynowego 71lOmpson . zażą d ali jedn ak, aby Y-Force natychmiast am erykańskiego w Chi- podj ęły d ziała ni a ofensywne przeciwko nach. 19 IV wojska j ap o ń czyko m w p ółn o cn ej Birmie. 12. i 1l. Armii rozpo częły op eracj ę "Ichi- Huang He i jan gcy oraz zaj ąć Luoyang. Chil1czycy do walki przystąpili 11 V -Go': która mi ała na celu zaj ęci e lotnisk Druga faza operacji ,,!chi-Go" zos t a ła 1944 r. Sfo rsowali rze kę Saluin i po prze- w centralnych Chinach. jap oń czycy za- rozp oczę ta w czerwcu. jednostki 1l. Ar- łam aniu pierwszych wys uni ętych pozycji mierzali także uzyskać po łączeni e lądowe mii zaj ęły Changsha, a n as tę pni e lotniska jap o ń s ki ch posuwali s ię naprzód. jap oń ­ z Indochinami i opanować klu czową dla w Hengyan gu i Lingling. W p aźd zie rniku czycy zd ołali zo rgani zować silną obron ę chiń skiego systemu zaopatrzenia lini ę ko- razem z jednostkami 23. Armii, która w rejonie Tengcho ngu na p ó łnocnym lej ową Peiping - Huangshi. Oba korpusy s tacj o nowała w Hongkongu, przepro- skrzydle, gdzie n ac i erały armie chiń - jap oń ski e s kierowały do walki 15 dywizj i wa d zi ły natarcie na lotniska Suichuan skie 54. i 53. Na po łudniowym skrzydle piechoty. i Na nhsiung. 11 . Arm ia, p osu waj ąc s i ę chiń s ka 7l. Armia na c i era ła na Longling Pierwszym celem j ap o ń ski ej ofen- dalej na p o łudnie, do t a rła do Guilinu oraz na Pinghan, które stanowiły także sywy była prowincja Henan. Do końc a i Liuzhou. Chiń czykom ud ało s i ę opano- cel ataku 2. Armii. Pozycje japOIlskie były kwietni a ja poń czyko m udało s i ę opano- wać syt u acj ę na tyle, że te naj ważn iej sze s łabo bronione i tylko c i ężki teren spra- wać rejon położo ny p o mi ęd zy rzekami lotniska zos t ały obronione, ale zn a l azły 561 Strona 5 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚW IATOWEJ Zaopatrzenie walcz!}cych Hurley. Aż do stycznia 1945 r. prowadził oddzia łów pozostawało on pomiędzy komunistami a Kuomin- dużym probłem em - na tangiem negocjacje, których celem była zdjęciu żołnierze chiń scy wspólna ofensywa przeciwko J apończy­ oprawiaj!} schwytanego kom. Rozmowy jednak s i ę nie powiodły. królika. Tymczasem sytuacja na froncie w cen - tralnych i południowych Chinach znacz- nie się pogorszyła. 10 XI Japończycy zd o łali zmus i ć do wycofan ia s i ę c hiń ską 9. Ar mię i w ten sposób zaję to lotniska ich p omocą wojskową. w Guilinie i Liuzhou. 25 XI na południu 19 IX Roosevelt wys ła ł zdobyto Nanning i d zi ęki temu J apończy­ oficjalną p ropozycję cy mogli uzyskać l ądowe połączenie z In - do r zą du c hiń s ki ego. dochinami. Dwa cele operacj i ,, \chi-Go" Chińc zycy oczywiś- zostały os i ągnię te - Japończycy uzyskali cie natychmi ast się połączenie z Indochinam i i zlikwidowali się w okrążeniu (9. Armia, która li czyła domyślili, kto tak n aprawd ę ją wysu n ął . n ajważn i ejsze bazy lotnicze w południo ­ 67 tys. żołnierzy). W podobnej sytuacj i Dotychczasowa postawa Roosevelta wo- wo-wschodnich Chinach. znalazły się oddziały chiń skie w rejonie bec chiń skic h komunistów była ni eprze- Suichuanu i Nanhsiung (320 tys. żo łnie ­ jedn ana - żad n ych rozmów, Kuo- DRUGA OFENSYWA NAD rzy). Jap oń czycy nie posiadali wystarcza- mintang jest jedynym legalnym przed- RZEI<.1 SALUIN jących s ił, aby zlikwid ować te enklawy, stawicielem Chin . 2 X prośba Amery- Wedemeyer był zaskoczony postępami np. 23. Arm ia dysponowała zaledwie kanów zos tała od rzucona. To, a także wojsk japońskich w centralnych i połu­ dwoma dywizjami piechoty i pi ęc i o m a inne działania gen. Stilwell a spraw i ły, że dniowych Chinach. W końcu październi­ samodzielnymi brygadami. 12. Armia C h ińczycy wymogli na Ameryka nach ka zos ta ł opracowa ny plan " Alpha'; który miała trzy dywizje piechoty, jedną zme- o dwo ł a nie go ze stanow iska. Nowym mi a ł powstrzymać dal szą ekspa nsję Ja- c ha ni zowa n ą i jedną br ygadę piechoty, d owódcą obszaru Chin a Burm a India p o ń czyków. Amerykanie zaproponowali a chiń ska 46. Armia, która była jej prze- (CBI) zos t a ł ge n. Daniel Sultan, nato - przerzucenie części s ił c hiń skic h z Birmy ciwnikiem - aż 820 tys. żo łni erzy. miast szefem sztabu Czang Kaj-szeka oraz z Y-Force w celu zabezpieczenia Japo ń ska ofensywa znacznie skom - ge n. Albert Wedemeyer. prowincj i Yunnan i jej stolicy Kunmingu. plikowa ł a syt u ację s trategiczną. We Amerykanie nie zrezygnowali jednak Planowano, że Y-Force zos ta n ą połączo­ wrześniu Stilwell skierował specjalny ze swoich planów porozumienia się z ko- ne z Z- Force (jednostki szkolone przez raport do prezydenta Roosevelta, w któ- munistami. Wymogli zgodę na wysłanie Amerykanów) i pod jednolitym dowódz- rym s ugerował, aby wymóc na Czang do Mao Tse- tunga grupy łącznikowej, twem włączą się do wałki. Warunkiem Kaj-szeku zgodę na włączenie sił komu- na czele której stał płk David Barrett. sukcesu operacji "Alpha" było jednak nistycznych do armii chińskiej i objęcie W listopadzie zastąpił go gen. Patrick zdobycie kontroli nad Drogą Birmańską. Dzięki pomysłowości i mobilności japońska piechota była zdolna utrzymać szybkie tempo posuwania się naprzód nawet w trudnym terenie. 562 Strona 6 Y-FORCE WKRACZA DO WALKI Samoloty 1945 r. plan opracował gen. Robert C-47 IV trakcie lotu McClure. Wysunął on koncepcję przy- z zaopatrzeniem dzielenia amerykańskich doradców aż do dla walczących od- szczebla dowódcy pułku . Każda decy- działów IV północn ej Birmie. zja powinna być zaakceptowana przez Amerykanina, a gdyby nie zgadzał się z nią oficer chiński, rozstrzygałby oficer wyższego szczebla aż do samego Czang Kaj-szeka i gen. Wedemeyera. W przy- padku zignorowania rozkazów Amery- kanina oficer chiński zostałby zwolniony rzeczywistość z dowodzenia. W ten sposób "Alpha-For- i przygotować się ce" miały składać się z 4 armii, w których do starcia z oddzia- miało być 12 dywizji chińskich (dawało to łami Japończyków. ekwiwalent 36 pułków piechoty). Czang Należało ponownie ruszyć do natarcia Okamura podzielił swoje siły w na- Kaj-szek zaakceptował te warunki. Prob- w północnej Birmie. stępujący sposób: północ aż do granicy lemem dużo poważniejszym niż niechęć 30 XI chińskie: 53. Armia na pra- z Mongolią zajmowała Armia Północnych Chińczyków do słuchania rad "obcych'; wym skrzydle, 71. i 6. Armia w centrum Chin. Granica jej obszaru operacyjnego przed jakim stanęli Amerykanie, był brak i 2. Armia na lewym skrzydle ponownie kończyła się na rzece Jangcy na południu. dostatecznej liczby oficerów. W styczniu ruszyły do natarcia. Atak był dobrze Dolina rzeki Jangcy oraz wybrzeże na 1945 r. w Chinach znajdowało się zaledwie zaplanowany przez gen. Dorna oraz północy aż do Szanghaju obsadzone zostały 3100 oficerów i żołnierzy. Sformowano doskonale dowodzony przez gen. Wei przez 13. Armię, natomiast rejonu Kantonu specjalne kompanie instruktorskie skła­ Li-huanga. I XII zdobyto Che-fang. Ja- oraz Hongkongu miała bronić 6. Armia. Po dające się z 25 oficerów i 50 szeregowych. pończycy siłami 112. i 113. pułku nie byli listopadowym sukcesie i zdobyciu Guilinu Prowadziły one szkolenie z obsługi sprzętu w stanie powstrzymać natarcia wroga. oraz Liuzhou Amerykanie byli przekonani, bojowego, jak również z taktyki walki. Chińczycy 20 I osiągnęli granicę z Birmą że dalsze natarcie na Kunming oraz na Utworzono także specjalne centrum w miejscowości Wanting, a 27 I podeszli Chongqingjest kwestią czasu. szkoleniowe, którym kierował gen. John pod Mong Yu. Dom zdołał przekonać Gen. Wedemeyer rozpoczął przy- Middelton. Przygotowywało ono regula- gen. Wei Li-huanga, aby nie czekać na gotowania do operacji "Alpha': Scalenie miny oraz wszelką literaturę techniczną zdobycie silnie bronionych pozycji ja- sił chińskich było jedyną szansą na w języku chińskim oraz nadzorowało pońskich , lecz wymijać je i dalej posuwać powstrzymanie japońskiego natarcia. 18 placówek szkoleniowo-ćwiczebnych. się naprzód. W ten sposób japońskie Gdy tylko Amerykanie przedstawili swój Amerykanie wybierali do szkolenia punkty oporu były izolowane i ostrzeli- plan Czang Kaj-szekowi, ten od razu go młodych oficerów, którzy posiadali pewną wane. Japońscy żołnierze po kilku dniach odrzucił; co więcej - przypomniał Ame- wiedzę wojskową . "Alpha-Force" zostały zorientowali się, że nie mogą liczyć na rykanom, że mieli się zająć szkoleniem skoncentrowane w rejonie Kunmingu pomoc, i próbowali przebijać się do oraz wyposażeniem "tylko" 30 dywizji pod dowództwem chińskiego gen. Ho Birmy. W takich momentach Chińczycy i powinni na tym poprzestać. Rów- Ying-china. Każda dywizja dysponowała przystępowali do ataku. Pomimo tych nocześ nie wydał rozkazy, aby w rejon pułkiem artylerii, który był pod całkowi­ niepowodzeń Japończycy zamierzali Chongqingu skierować najlepsze dywizje tą kontrolą Amerykanów, a Chińczycy w kwietniu 1945 r. rozpocząć realizację chińskie . Oczywiście Czang Kaj-szek służyli wyłącznie jako szeregowcy. Mając planu "Ketsu-Go'; który miał udaremnić obawiał się, że Amerykanie mogą "prze- stosunkowo dobrze wyposażone i wyszko- lądowanie sił alianckich na chińskich jąć' kontrolę nad jego armią. Amerykanie lone oddziały, gen. Wedemeyer rozpoczął wybrzeżach i Wyspach Japońskich. uzyskali zgodę na ściągnięcie w zagro- przygotowania do operacji "Betha': Miała Dowodzący japońskim Korpusem żony rejon dwóch najwartościowszych ona rozpocząć się wiosną 1945 r., a jej ce- Ekspedycyjnym w Chinach gen. Yasuji dywizji chińskich: 22. i 38. OP. Rozpoczę­ lem było odzyskanie utraconych obszarów Okamura na początku 1945 r. dyspono- li przygotowania do ataków lotniczych na na wschód od Kunmingu, czyli w rejonie wał 25 dywizjami piechoty, dywizją pan- szlaki komunikacyjne armii japońskiej . Liuzhou i Nanningu. 14 II gen. Wede- cerną oraz 34 samodzielnymi brygadami Samoloty 14. Armii Powietrznej meyer przedstawił plan "Betha" Czang (II piechoty, jedną kawalerii oraz 22 mie- doskonale wywiązały się z tego zadania. Kaj-szekowi. Miał on być realizowany szanymi). Siły te były znacznie słabsze od Drogi, węzły komunikacyjne oraz linie w czterech etapach. Pierwszy obejmował sił Kuomintangu i komunistów. Proble- kolejowe znajdujące się na obszarze japoń ­ zdobycie rejonu Liuzhou i Nanningu, mem Chińczyków była jednak wzajemna skiej 6. Armii zostały całkowicie spara- drugi - umocnienie się na tym odcinku wrogość, która w niektórych prowincjach liżowane. Amerykanie zgodzili się także i koncentrację sił do natarcia na rejon doprowadziła do krwawych starć. Ame- "ograniczyć" swoje doradztwo wyłącznie nadbrzeżny, a w ostatniej fazie przewidy- rykanie, porzuciwszy swoje plany zjed- do jednostek wchodzących w skład "Al- wano zdobycie Kantonu oraz Hongkongu. noczenia Chińczyków do wspólnej walki pha-Force'; ale postawili pewne warunki. Plan został zaakceptowany i natychmiast z Japonią, musieli zaakceptować twardą Na polecenie gen. Wedemeyera w styczniu przystąpiono do jego realizacji. 563 Strona 7 '" JAPONSKA J apończycy doskonale zdawa li sobie Armię, skierowano jako wzmocnienie: 6., nie podawano już "strat transportowych'; sprawę z tego, że rok 1945 przy- 18.,94. i 100. A rmi ę. Lotn isko w Chong- wynikającychz jakości dróg, a które tak niesie amerykańską inwazję na ich qingu zostało obsadzone przez żołnierzy naprawdę pokazywały ska l ę kradzieży kraj. Japońskie dowództwo starało się 6. Armii. Okamura mógł skierować do warmii chińskiej. 14 IV otrzymano ograniczyć naloty strategiczne lotnictwa walki 60 tys. żołnierzy (o Chongqing w i adomość, że Japończycy przystąpili do amerykańskiego, które bez większych mogła walczyć tylko 116. OP) , natomiast natarcia. problemów korzystało z baz w Chinach. C hiń czycy dysponowali ok. 100 tys. żoł­ Początek kampanii nie napawał opty- Nakazano więc gen. Okamurze podjęcie nierzy. Jednak najważniejsze było dosko- mizmem. Okazało s i ę bowiem, że gen. Ho kolejnej ofensywy przeciwko lotniskom nałe morale Chińczyków. Od momentu Ying-chin, sprawujący ogólne dowództwo amerykańskim w centralnych Chinach. gdy Amerykanie przejęli całkowitą nad "Alpha-Force'; nie konsultuje swoich Celem japońskich działań miały być kontrolę nad zaopatrzeniem dla "Alpha- decyzji z gen. McClureem. Gen. lotniska Laohekou oraz Ankang. Nowa -Force'; żo łni erze zostali wyposaże ni Wedemeyer odbył stanowczą rozmowę ofensywa polepszyłaby także sytuację w nowe mundury, otrzymywali posiłki, z Czang Kaj-szekiem i zagrozi ł, że jeśli wojsk japońskich operujących pomiędzy nie brakowało rzekami Jangcy i Huang He. Pod koniec am unicji i paliwa. marca Okamura rozpoczął natarcie, W meldunkach które doprowadziło 8 IV do zajęcia La- wysył anych do ohekou. Kolejnym celem Japończyków głównego kwa - stało się lotnisko w Chihchiang, które termistrzostwa znajdowało się ok. 430 km na południo­ wy wschód od Chongqingu. Wedemeyer za wszelką cenę nie mógł dopuścić do Oddziały utraty kolejnego lotniska. gen. Okamury 13 IV Amerykan ie rozpoczęli prze- przeprawiajl} grupowanie swoich sil. W rejon Chong- s ię przez rzekę qingu, który był broniony przez 73. i 74. w Chinach. 564 Strona 8 NOWA OFENSYWA J APOŃSKA sytuacja s i ę powtórzy, zażąda jego dymi - aby w sierpn iu 1945 r. stan jego korpusu sji. Chi ńczykom i Amerykanom ud a ło s i ę wy n os ił l mln żoł ni erzy (na początku utworzyć jednolity 80-kilometrowy front, 1945 r. było ich ok. 820 tys .). Do C hin który od sam ego początku sp rawiał 11 6. zam ierza no s kierować nowe dywizje DP du że problemy. 3 V c hiń ska 94. Ar- sformowane w Japonii. Do takiego mia s i łami 5. i 121. DP zaatakowała miej- wzmocnien ia jednak ni gdy nie dos z ło. scowość Wuyang i ją zd obyła . W walkach W połowie maja w związku z upad- Amerykanie po raz pierwszy zaopatry- kiem Oki nawy za rzą dzono ewaku ację wali ChiI1czyków z powietrza w amu ni cję jednostek japoI1skich z rejonu Gu ilinu i żywność. Konsekwentnie pilnowali i Liuzhou. Okamura uzyskał zgodę także, aby decyzje d otyczące kolej nych na wycofanie wszystkich jednostek posunięć były konsultowane (oficjalnie z południowych C hin i rozmieszczenie JapO/iski oficer na czele parady wojskowej ChiI1czycy zwracali się z pytaniami do ich w cent ralnych i północ nych rejo- przed wycofaniem wojsk z Kantonu. oficerów amerykaI1skich ), co sprawiło, nach kraju. Ameryka nie natychmiast że d z i ała ni a przebiegały sprawnie i bez przystąpili do realizacji kolejnej fazy nie unikali wa lki. 6 VIII Ameryka ni e problemów. 18. i 100. Armia znajdujące operacji "Betha", czyli zdobyc ia Ka ntonu zaobserwowali, jak z portu Zhanjiang s ię na pó łn ocy 8 V ruszyły do natarcia i Hongkongu. D z i ęki odzyskani u baz na półwyspie Lejczo u wypływają jed- na pozycje pod Lung-hui. Postępy na w Guilinie i Liuzhou mogli bez proble- nostki z ewakuowa nymi żołnierzam i południu 94. Arm ii sprawiły, że japoI1ska mu bombardować wycofuj ące się wojska armii cesarsk iej. 12 VIII rząd w Tokio 116. DP, c h cąc unikn ąć okrążenia, zmu- japoI1skie w południowych Ch in ach. powiadomił Ameryka nów o podjęciu szona była s i ę wycofać. Wa lki t rwały do Ameryka n ie nieco zm odyfikowa li rozmów pokojowych . kOI1ca czerwca. JapoI1skie straty wyniosły swój pierwotny plan , któ ry obecnie Paradoksalnie taki obrót sytuacj i 1500 zabitych i ok. 5000 rannych , chiI1 - o tr zymał na zwę kodową "Carbona- wywołał chaos w chi I1skim dowództwie. skie zaś 6800 zabitych i II 200 rannych. do". Zakłada n o, że szybkim marszem Czang Kaj-szek po od niesieni u su kcesu Było to pierwsze zwyc i ęstwo nad JapoI1- oddz i a ły chiI1 sk ie dotrą do wyb rzeża z rozumi a ł , jak wielkie korzyśc i może czyka mi odn iesione przez armi ę chiI1 ską i na początku sierpnia z dobędą pół­ od ni eść , wspó łprac uj ąc z Amerykana- od 1939 r. wysep Lejczou, oddalony o ok. 470 km mi. Zdawał sobie s pr awę, że doskonale na południowy zac hód o d Kanto nu. wyszko lona i wyposażona armia może KONIEC WOJNY W CHINACH Następn i e stopniowo do l IX dotrą stać s i ę jego głównym atutem w starciu W maju gen. Okamura otrzyma ł rozkaz do Kanto nu. Na całym froncie ChiI1- z komunistami. Wiedzieli o tym tak że ko ncentracji s ił japoI1skiego Korpusu czycy wo ln o posuwali s i ę do przodu . Amerykan ie. 22 VIII gen. Wedemeyer Ekspedycyj nego w dolinie rzeki Jang- W maj u z dołali wkroczyć do prowincji wydał rozkaz o zakoI1czeni u misji szko- cy pomiędzy Szanghajem a Hankou. Fuj ian . 26 VI zaję li ponownie Liu zhou, len iowej w C hinach. Wszelkie dostawy Jego zadan iem by ło os łanian i e i obrona a w połowie li pca - Gu ilin . Do kOI1ca s pr zę tu zostały natychmiast przerwane. po rtów oraz utrzymanie stycz n ośc i li pca trwały zac i ę t e walk i o lini ę ko le- W kOI1cU sierpn ia kontrolę nad p ó łn oc­ z Armią Kwa ntuI1 ską . Gene ra ł miał jową prowadzącą do Kantonu. Pomi - nymi i centralnymi prowincjami C hin otrzymać także z naczące po s iłki, tak mo rozkazów o ewakuacj i JapoI1czycy pr zejęli komuni śc i . Wycofujące się oddziały japońskie - znaczna część armii cesarskiej do końca walk zachowała wysoki poziom morale i dyscypliny. 565 Strona 9 iedy gen. Joseph Stilwell przybył z Indiami. Zajmuj ąc Bi rm ę. Japo ńc zycy K do obleganej chiń ski ej stolicy Chongqing w marcu 1942 r.• Ja po ń czycy zdobyli tzw. D rogę B i r m a ń s ką - ok. 1200 km jedynej drogi s ta n ow i ącej l ą­ co do potencja/u obronnego Chin. Byli bardziej zainteresowani obro n ą Indii oraz odzyskaniem Malajów i Birmy. wkraczali do Birmy. Zdobyli Rangun dowe p o ł ącze ni e Ind ii z Chinami. przez Amerykanie zaś nie chcieli p o m agać 8 III. Am erykanin obj ą ł dowództwo które m ogł o d oc i e rać zaopatrzenie dl a przy rekonstru kcj i imperium . Po mij ając dwóch dywizji c h i ń s ki ch i we ws p ó ł ­ armii Kuomintangu. O dzyskanie kont- istotne rozbi eż n ośc i poli tyczne w kon- pracy z Brytyjczykami mi a ł s p ró bować roli nad t ą drogą sta ło s i ę celem kampa- tynuacji wspólnych operacj i w Birmi e. p owstrzy m ać j ap o ń ski atak. Jak s i ę oka- nii. którą mi a ł o pracować gen. Stil well. alianci miel i s i ę p o dj ąć za krojonych na zało. alianci zostali pokonani. Gen. Stil - Zadanie to s t a n ow ił o priorytet dla du żą ska l ę d z i a ła ń na obsza rze nie- well o dbył wraz ze swoimi żo łni e rza mi Amerykanów. W p rzec i w i eństw i e do zwykle trudnym. ponad 200-kilometrowy marsz przez Brytyjczyków byli oni gotowi p o ni eść Pó łn oc n a i centralna Birm a. gdzie d ż ungl ę. Amerykanie i Chiń czycy oraz olbrzymie koszty. aby os i ag n ąć swój cel. mi a ła być prowadzona wi ę kszość ope- resztka wiernych aliantom Birm a ń ­ Za naj waż ni ej sze uznali podtrzymy- racji. to strome. gęs to porośni ę te lasem czyków przekroczyli w maju gra ni cę wanie u w ład zy Czan g Kaj-szeka (c h oć łańcu chy górskie p o ci ęte strumieniami. sa m Stil well s twi e rd z ił. że rzą d Kuomin - D zi a ł ani a m oż n a było prowadzić wyłącz­ tangu upad nie i najprawdopodobniej nie przed p orą m on s un ową. która zaczy- wł a d zę przejm ą ko muni śc i . p o ni eważ n a ła s i ę w kwietniu i trwała trzy mies i ące. Chii1czycy m aj ą dość panuj ącego chaosu Dodatkowo fatalny klimat oraz m ogące i korupcji). Polityka Czang Kaj-szeka po s i ę sze rzyć choroby tropikalne dope łnia ły utracie Birmy i kl ęskach poniesionych obrazu przysz łego pola walki. w Singapurze oraz na Malajach ul egła Gen. Stilwell z n a ł Chiny doskona- pewnym zmi anom. Wy raź ni e d awa ł le. prze bywa ł w nich w latach 1926-29 on do zrozu mienia Amerykanom. że i 1935-39 (nawet d ość bi egle wł a d a ł w razie ko ni ecznośc i jest gotów zaw rzeć jednym z chii1skich dialektów). Pozna ł separatystyczny pokój z Cesarstwem osob o wość Cza ng Kaj-szeka i Sun Jat- Japonii. Wa run kiem dalszego tr wania -sena. Jego bezkompromi sowe sądy nie u boku ali antów by ła ich pom oc woj- przys p a rzały mu zwolenni ków. Jeszcze "Ochotnicy" z oddzia łu "Ga ła /lad" IWzy - skowa i fin ansowa dla r ządu Kuomin - w Fo rt Benning otrzy m a ł przydomek wani także "Ma ru de rami Merrilla". tangu. Brytyjczycy nie mieli złud ze i1 "Vinegar Joe" (" kwaś ny Joe"). który 566 Strona 10 OFENSYWA W BIRMIE określał jego stosunek do panujących akcji ofensywnych, jaka mu pozostała, instruktorzy musieli przezwyc iężyć warmii anachronicznych zasad z cza- dotyczyła działań dywersyjnych. Wyróż­ barierę językową; do szkolenia włączono sów wojny secesyjnej. Nie znaczyło to nił się w nich oddział 101. Dwudziestu chińskich oficerów. Stilwell z zadowole- wcale, że Stilwell nie liczył się z czyimś żołnierzy z tej jednostki przybyło do niem przyjął plan ofensywy w Birmie, zdaniem. Wyznawał zasadę, że w wojsku Indii w czerwcu 1942 r. Dowódcą grupy który wyszedł ze strony Połączonego tylko szybkie decyzje podejmowane był mjr Carl Rifler. Oddział rekrutował Kolegium Szefów Sztabów. "Kwaś ny Joe" przez oficerów posiadających dogłębną personel spośród birmańskich żołnie­ swoimi trzema dywizjami miał zaatako- wiedzę mogą sprawić, że na polu walki rzy i uchodźców w Indiach. Żołnierzy wać z terenu Indii, natomiast z pro- zginie mniej żołnierzy. By ł pracowity zamierzano przeszkolić w Asam (in- wincji Yunnan miały na Birmę uderzyć i nie znosił braku kompetencji zarówno struktorzy pochodzili z armii brytyj - trzy armie chińskie. Na przeszkodzie wśród swoich podwładnych, jak i prze- skiej). W zamyśle Stilwella mieli zostać wiosennej ofensywie w 1943 r. stanęli ło żo nych. przerzuceni za linię frontu, żeby zbierać Brytyjczycy. Początkowo plan uzyskał "Vinegar Joe" po powrocie z Birmy informacje wywiadowcze oraz przepro- ich całkowitą akceptację, jednak pod nie ukrywał faktu, że Brytyjczycy są defe- wadzać akcje sabotażowe. W grudniu koniec 1942 r. przez Indie przetoczyła tystami i z takim nastawieniem nie moż­ 1943 r. generał polecił, aby na prowadzić wojny. 22 VI 1942 r. został zwiększyć liczbę operują­ mianowany głównodowodzącym na cych w Birmie żołnierzy obszarze CBI. aż do 3 tys. Niedaleko Siedziba dowództwa CBI mieściła miasteczka Ramgarh zało­ się w Chongqingu oraz w Delhi. Zaopa- żono dużą bazę treningową trzenie dla Chin było dostarczane przez dla żołnierzy chińskich. port w Karaczi, a następnie przewo żo ne Stilwellowi udało się dojść koleją do stanu Asam, gdzie transporto- do porozumienia z Czang wano je na pokładach promów rzecz- Kaj-szekiem i ten zgodził nych i drogą lotniczą. Droga lądowa się przekazać pod amery- trwała ok. 7 dni, a bywało, że dłużej. kańskie dowództwo trzy Związane to by ło z fatalną organizacją dywizje chińskie. Żołnierze transportu kolejowego w Indiach. otrzymali nowy sprzęt oraz Przy granicy indyjsko-birmań­ umundurowanie, a także , skiej pod koniec 1942 r. amerykańscy co ważniejsze, trzy po- in żynierowie (pod koniec 1943 r. przy siłki dziennie. Szkolenie budowie dróg i węzłów kolejowych postępowało szybko, ale pracowało 4300 Amerykanów) rozpo- częli budowę połączenia drogowego z Chinami. Gen. Joseph Stilwell (po lewej) W pa źd z ierniku 1942 r. zaczęto w rozmowie z gen . Frankiem budowę drogi z Ledo do birmańskiego Merrillem. miasta Shingbwiyang. Początkowo prace postępowały sprawnie, jednak z czasem jednostki budowlane zaczęto kierować do innych zajęć (np. budowy lot- nisk). To spowodowało, że do czerwca 1943 r. budowano zaledwie kilkaset me- trów dziennie. Stilwell, niezadowolony z tempa prac, mianował na stanowisko koordynatora budowy gen. Lewisa Picka. Wprowadził on nowe metody, które przy niosły niespodziewane efekty - w październiku tempo dzienne budo- wy drogi wyniosło kilkanaście kilome- trów. Stilwell był ograniczony w swoich działaniach wobec Japończyków w Bir- mie. Jedyna możliwość prowadzenia Piechota ameryka/iska w trakcie forsowa- nia rzeki w pólnocnej Birmie. Strona 11 ENCYKLOPEDIA II WOJ NY SWIATO WEJ s i ę fa la rozr uchów, strajków i za mi e- nawet prezyde nt Roosevelt, jednak W jej s kła d wchodzili Gurkh owie, szek. Brytyjczycy nie mogli opa n ować d ość szybko zos t a ł on przez stanowczy Birm a ń czycy, Brytyjczycy oraz Hindusi. sytuacj i. Po dru gie, d z i ała ni a w Birmie sprzec iw przedstawicieli Po ł ączo n e go Żołnie rzy tych nazywa no chinditami. z n aj dowały s i ę na końc u listy prioryte- Kolegium Szefów Sztabów. W styczniu Ich zadaniem by ło przeni ka ni e za linie tów ChurchilJ a. Dla brytyjskiego pre- 1943 r. na konfe rencj i w Casablance ja p o ń s ki e i niszczenie linii komunika- miera na przeło mi e 1942 i 1943 r. du żo uznano, że ko nieczne jest przeprowa- cyjnych oraz sieci łączn ośc i. Stanowili waż ni ejsze były d zi a ła ni a w Afryce i tam dzeni e operacj i " Anaki m", czyli ofensy- oni od d z i ały rozpoznawcze m aj ących s i ę tra fi a ło praktycznie całe zaopatrzenie. wy w Birmie. Przyj ę to, że zacznie s i ę ona ni e dłu go rozp ocząć dz i a łań. Wskutek Armia indyjska dys p o n owa ła skrom- pod ko niec 1943 r. zaniechania ofensywy zostali skaza ni na nymi zapasa mi, a prod ukcja zbroje nio- Plan ofensywy zasadni czo p okrywa ł ś mi e rć. Przez n as tę pn e mi es i ące J a p o ń ­ wa w Ind iach nie po krywa ła potrzeb s i ę z planem wiosen nej ofe nsywy. Z pro- czycy z p o m ocą plemion bi rm ański c h (w istocie produ kowa ne w Indiach wincji Yunnan mi ały zaa ta kować dy- zmusili wszystkie grupy do wycofa nia c i ągn i ki czy sa mochody c i ężarowe wy- wizje c hiń s ki e, które two r zyły Y-Force. s i ę . Z 3 tys. żo łni e r zy do Indii zd o ła ło syła n e były do Afryki). O fensywa m i a ła Niestety, ich koncentracja s i ę p rze dłu ­ do trzeć zaledwie 2150, z tej liczby tylko zos t ać roz p oczę t a po zako ń cze niu pory ża ła i tylko n a ras t ały kolejne żąd a ni a 600 n a d awa ło s i ę do dalszej s łu żby. monsun owej, jednak nieoczekiwani e d otyczące zw i ększe ni a zaopatrzenia W sierpniu 1943 r. w Quebec u o dbyła swoje poparcie dl a tych d z i a łań cofn ął przez s t ro n ę a m e ryka ń ską. Do rozpo- s i ę kolejna ko nfe rencja, podczas której Czang Kaj-szek. częc i a ofensywy ni e s pi eszy ło s i ę ta kże za p a dła decyzja o roz p oczęc iu ofensywy C hiń s ki przywódca zw róc ił s i ę Brytyjczykom . Wys un ę li oni p ro p ozycję, w Birmie na p oczą tku 1944 r. ku planowi gen. Claire'a Chennaulta, aby d o ko n ać desa ntu na S um a trę, d z i ęki dowódcy lotnictwa w Chinach. Za- czemu Birma oraz Singapu r praktycznie p ro p o n owa ł on, aby przeciwko s iło m zos tałyby wyeliminowane z dalszych W pierwszym okresie walk w Birmie j ap o ń skim w Chinach p o dj ąć ofensy- d zi a ła ń . Amerykani e kategoryczni e Brytyjczycy skierowali do działań wę p ow i e trz n ą. Samoloty myś liwski e odrzucili ten plan. Stilwell nie m ógł zro- przeciwko Japończykom część oddz ia ł u i bombowe mi ały z mu sić a rm ię jap o ń ­ zumi eć motywacji Brytyjczyków. W lu- chinditów dowodzoną przez gen. Sli- ską do wycofa nia s i ę. Począ t kowo pewne tym 1943 r. na teren Birmy prze rzuco na ma. Na zdjęciu chindici IV zdobyty m zainteresowanie tym planem przej aw i a ł zos t a ła brygada ge n. O rde'a Wingate'a. birmQllskim m iasteczk u. Strona 12 ERYKANIE ATAKtJJĄ en. Stilwell postanowił zaatakować i XV Korpusu gen. Alexandra Chri sti- G swoimi X-Force na północy. Dys- ponował dwiema dywizjami chińskimi so na (hinduska 5. OP - bez 9. Brygady, która przybyła na fro nt w grud niu, - 22. i 38. OP. Plan zakładał, że natarcie hinduska 7. OP, hinduska 26. OP - bez nastąpi pomiędzy Ledo a Maing Kwan. 4. Brygady, która na front przybyła Japończycy w tym rejonie dysponowali w lutym 1944 r., zachodnioafrykaI1- siłami 18. OP, która została rozmiesz- ska 8 1. OP). Dodatkowo na Cej lonie czona w następujący sposób: 114. pułk stacjonowały wschodn i oafr ykańska bronił obszaru pomiędzy Mjitkiną II. OP oraz hinduska 99. Bryg.P pod a Sumprabum , 56. pułk obsadził rejon wspól nym dowództwem gen. Harry'ego Katha i linii kolejowej do lndaw, nato - de Wetheralla. Siły 14. Armi i mi ały miast 55. pułk bronił rejonu Wuntho w nadchodzących walkach w Birmie i Shwebo. Natarc ie X-Force miało być odegrać jedną z kluczowych ról. W po- poprzedzone działaniami dywersyjny- łowie 1944 r. gen. Slim otrzymał do dys- mi. Stilwell o swoich planach poinfor- pozycji jeszcze hinduski XXXlII Korpus, mował Brytyjczyków z South East Asia dowodzony przez gen. Montagu Stop- Comma nd (SEAC), które nadzorowało forda, składający się z: brytyjskiej 2. OP, działania 14. Armi i gen . Williama hinduskiej 19. OP, hinduskiej 36. OP, Slima. Strona brytyjska nie stawia- hinduskiej 3. OP, hinduskiej 50. Bryg. ł a żadnyc h przeszkód i zgodziła s i ę Panc. oraz 3. Brygady Sił Specjalnych także na wsparcie działań dywersyj- i 5. kompanii Comma ndo. 3. OP była nych. Niepodjęcie wspólnej ofensywy jednos tką s p ecja ln ą. Jej brytyjskie 14., wydaje s i ę dziwne, zwłaszcza że s i ły 16. i 23. Bryg.P oraz hindu skie 77. 14. Arm ii były w tym czasie wystar- i III . Br yg. P, a także zachodnioafry- czająco duże. 14. Armia składa ł a się kańska 3. Bryg.P speł ni a ły rolę jednos- z IV Korpusu gen. Geoffreya Scoonesa tek dalekiego rozpoznania. Działały Żo łnierze japońscy udają się (hinduskie 17. OLek. oraz 20. i 23 . OP) częściowo na tyłac h wrogich wojsk. do brytyjskiej niewoli. 569 Strona 13 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOW EJ W listopadzie XV Ko rpu s os ła ni ał rejo n od Tekn af do Tau ng, gd zie znaj- d owa ła s i ę j a p o ń ska 55 . D P (143 . p ułk s t acj o n ował w rejo nie Maun gdaw i Buthidaung, nato miast pułki 11 2. i 2 13. stanow iły odwó d). IV Kor- pus rozmieszczo ny zos t a ł w ce ntralnym rejo nie fro ntu, w Imphalu. Brytyjczycy mieli przed swoi m i liniami jedn ostki j a p o ń s ki ej 33. DP, która bro niła linii rzeki Czindui n . Brytyjczy<;y dopiero w styczni u 1944 r. rozpoczę li dz i ała ni a przeciwko silom japo ń skiej 15. Arm ii. Do walki z japo ń ską 18. DP gen. Shini chi Ta na ki mia ła przystą­ pi ć c hiń ska 38. D P dowodzona przez gen . Sun Li-jena. 2 1 XII C hiń czycy ski erowali s i ę d o doliny Hukawng i obsadzili jej p o łudni owo- ws ch o dni Brytyjscy żołn ierze na rzece Sa /uin w Birmie. stok. Doliny bro nill1 4. pułk. j a p o ń ­ ski e pozycje były dobrze przygo towa ne kość p o dj ęc i a decyzji s ta n owiła waż ny jeden z am e ryka ń ski c h pułkow ników do obrony. j a p o ń czycy zbudowali s i eć czynnik um ożli w i ający odniesienie p ow i e d z i a ł : "Zebra li ś m y chyba wszyst- bunkrów wyp osażo nyc h w b roń ma- zwyc i ęs twa w woj nie. W tym przypad- kich o dmie ń ców z naszego kraj u". szy n ową. 24 XII C hiń czycy rozpoczę li ku ca łkow i c i e zaw io dła koo rdynacja Dz i a ła ni a chinditów W inga te'a ost r za ł artyleryjski. Natarcie chiń sk i ej zao patrze nia, a dodatkowo ge n. Sun Li- z ro bi ły du że wraże ni e na Stilwellu oraz piechoty ze p c h nę ło j apończyków z po- -jenowi zap odz i a ł s i ę jeden na ge n. Ma rshallu. Pod wpływe m tyc h zycji pod Yupga ng Ga aż d o Ta nai H ka, z pułków. Stilwell ni e mógl dośw i a d czeń Ameryka nie d oszli do o dle g łego o 100 km . Ten pierwszy d o pu ścić, aby Birma wni osku, że n a l eży u tworzyć p o do bn ą sukces znacz ni e s i ę przyczy nił do wymkn ę ła mu s i ę for m ację. 3 1 X 1943 r. do Bombaj u podbudowa ni a mo rale c hiń s ki c h z rą k. Dlatego do wa lki pr zyby ła jednos tka oznaczona k rypto- żo łni e r zy. 31 XII Stil well wz i ą ł ud z i a ł mieli pr zys t ąpi ć żo łn ie­ nim em ,,5307 Special Uni t". jedn ostka w narad zie, któ ra odby ła s i ę rze, których reputacja ta była znana ta kże jako od d z i a ł "Ga- w sztabie SEAC, znajdujący m była tak z ła, że lahad", co - Galahad by ł terrorystą s i ę w Delh i. P rze d staw ił na niej z IRA - wiele m ów iło o zada ni ach, sukcesy, jakie o dn ieś li C h iń­ jaki e m ają ci żo łni e r ze do wykona- czycy i oczek i wa ł , że Brytyj- ni a. Do o dd z i a łu "Galaha d" zostali czycy pr zys t ąp i ą d o wa lk. Tak ski erowani żo łni erze , którzy nag m in- s i ę t eż s t a ło. nie ła m a li d yscyp lin ę lub sprawia li C hi ńska ofensywa nad inne kło p o ty. Począ t kowo pie rwsza dolin ą Hukawng rozw ija ła s i ę baza z n ajd ow a ła s i ę w San Francisco znakomicie. W lutym p ół ­ i tam w łaś ni e zg łasza li s i ę oc hotni cy nocna część doliny zos t a ła Żo ł n ierz piechoty (np. Amerykani e j a p o ń s ki ego pocho- zdobyta - o zn acza ło to, że z brytyjskiej 14. Armii d ze nia) oraz Ameryka ni e skazani przez j ap o ń ska 18. DP, której główn e w Birmie. są d y za bój ki i tym podobne wykrocze- s iły zn aj d owały się w rejonie Maing nia . Arm ia i marynarka USA prze - Kwan, m oże zostać otoczona. Sytua- szuka ły wszyst ki e areszty wojskowe, cja była dla ja p o ń czyków n aprawd ę aby z n a l eźć "ochot ników". Szkolenie m g ro ź n a. Niestety, na przeszkodzie żo ł n i e r zy "Galahad" zają ł się gen. W in - s t a n ę ła ponownie m e nta ln ość gate, który p ocząt kowo m ia ł t akże C hiń czyków. Niejednokrotnie objąć dowód ztwo. Jed na k Stil well ostro Stilwell stykał się z ca łkowi cie przeciw temu zap ro t estowa ł i osta- odmiennym traktowaniem teczn ie d owó d cą zosta ł jego se rd eczny obowi ą zków a ni że li warmii przyjaciel gen. Frank Me rrill. Szkolenie a m e r ykań s ki ej . Ogólnie p rzebi ega ło bez w i ększyc h za kł óce ń , mo żn a pow i e d z i eć, że C hiń- jeś li ni e li czyć cod zien nej strzelaniny czycy ca łkow i cie odmi ennie i bójek p o mi ę d zy żo łni e r za m i ( n ależy podchodzili do problemu zaznaczyć, że c h oć w oddziale szkolili czasu jako takiego, a szyb- s i ę także żo łni e r ze ochotn icy z lu d n ości 570 Strona 14 AMERYKANIE ATAKUJĄ. tubylczej, a nawet było kilku Maory- 24 II 1944 r. "Maruderzy Merril- chiński 7. pułk. Kolejne natarcie na sów i mieszkańców wysp Fidżi, to nie la" przybyli na front w okolicy wioski pozycje 3. batalionu wykonane w tym zanotowano żadnych konfliktów na tle Lamen Ga. Zadaniem 2. batalionu dniu także zostało odparte. Stilwell rasowym) oraz raportów władz brytyj - miało być rozpoznanie pozycji japoń­ wydał jednak rozkaz wycofania się. skich do amerykańskiego dowództwa skich w tym rejonie. Do wstępnych W walkach poległo ok. 800 Japończy­ o nagminnym łamaniu dyscypliny, co działań przystąpiły plutony rozpo- ków, straty "maruderów" wyniosły miało się przejawiać w nieoddawaniu znawcze, które przeniknęły przez linie 200 zabitych i rannych. Stilwell za honorów wojskowych oraz noszeniu frontu i zajęły się zbieraniem infor- wszelką cenę chciał zachować oddział niekompletnego umundurowania. macji wywiadowczych. Amerykanie Stilwellowi udało się sformować trzy zakładali miny na drogach, niszczyli bataliony, które miały wejść do wal- zapasy wody oraz sieć łączności. ki na północy Birmy. Na początku Pierwszym "maruderem", który poległ 1944 r. doszło do pewnego incydentu. w walce, był szer. Robert Landis. Patrol Nazwa oddziału " godziła" w Brytyj- "maruderów" został ostrzelany przez czyków (zapewne nazwę "Galahad" japoński karabin maszynowy. 2. ba- wymyślił Amerykanin irlandzkiego talion zajął pozycje w rejonie wioski pochodzenia) , wysłanie ich na front Kummyan Ga, 3. batalion - w rejo- jako brygady "Galahad" nie wchodziło nie wioski Walawbaum, natomiast w rachubę. W trakcie wizyty w obozie 1. batalion znajdowal się w odwodzie. szkoleniowym pod Bombajem jeden 4 III Japończycy siłami 56. pułku z dziennikarzy stwierdził, że żołnierze zaatakowali pozycje 3. batalionu. Celny wyglądają jak maruderzy pokonanej ogień broni maszynowej oraz ciężkich armii i tak oddział "Galahad" został moździerzy powstrzymał japoński nazwany "Maruderami Merrilla". Do atak. 6 III gen . Merrill postanowił walki v.'Yruszyło 3200 "maruderów". wycofać 2. batalion z zajmowanych Sikhowie z hinduskiej 7. Dywizji Piechoty Oburzenie Brytyjczyków doty- pozycji i wprowadził na jego miejsce w wałkach o przełęcz Ngakyedauk. czące "Maruderów Merrilla" związane było raczej z odebraniem kontroli nad oddzialem niż z faktem wykorzysty- wania tego typu ludzi. Jeszcze bowiem w 1942 r. Brytyjczycy sformowali oddziały składające się z wojowników z plemienia Kaczinów, którzy mieli zadanie zabijać japońskich żołnierzy daleko poza linią frontu. Kaczinowie zostali przeszkoleni i operowali małymi oddziałami , siejąc postrach wśród Japończyków. Napadali na posterunki, a także na samotnych żołnierzy, którzy np. pełnili wartę przy jakimś moście. Aby umożliwić Brytyjczykom "inwen- taryzację" strat, jakie ponosili Japoń­ czycy w wyniku ich działań, obcinali zabitym żołnierzom uszy. Druga strona konfliktu stosowa- ła podobne metody. Wszyscy jeńcy, którzy dostali się do niewoli, byli natychmiast zabijani. Japończycy paliłi wsie Kaczinów i płacili innym plemio- nom, które urządzały polowania na komandosów brytyjskich operujących w dżungli. Żołnierze brytyjskiej 14. Armii walczyłi w trudnym terenie i niesprzyjajqcym klimacie z bezwzględnym przeciwnikiem. Strona 15 ENCYKLOPEDIA II WOJNY SWIATOWEJ Zaopatrzenie dla żo łni erze z l. batalionu zaskoczyl i żołnierzyna froncie. i zlikwidowa li oddzia ł japończy - ków. W ręce Amerykanów dostały się mapy z nani esio nym i pozycjami wojsk japońskich. Merr ill dzięki tem u dowiedział s i ę, że j apończycy zamie- rzają obejść jego pozycje od wschodu. Natyc hmiast sk i e rowa ł 3. bata li on na wo na południe janpan, a 2. batalion mi a ł zająć pozycje w bardzo s tromą w rejonie Nhpum Ga. Na tej pozycji i wąską dolinę 2. batalion wytrwał aż 11 dni pod- Tanai i to w ł aśnie czas nieustannego natarcia ze strony t ą drogą Ame - trzech batalionów piechoty japońsk i ej. rykanie musieli Postawa Amerykanów zasługuje na się przebijać. Na tym większe uznanie, że już drugiego szczęśc i e napo - dnia wa lk japończycy zdobyli jedyną Me rrill a, gdyż byłato jedyna jedn os tka tkano mały oddz i ał Bi rm ańczyków, st udni ę i w ten sposób odc i ę li ich od a m erykańska , którą dysponował. Na którzy walczyli z japończykami i mogli słodk i ej wody. Sytuację częściowo rato- szczęśc i e ge n. Ta naka wyda ł rozkaz s łu żyć za przewodników. Stil well nadal wały zrzuty lotni cze, ale były one zbyt wycofania się na pozycje w gó rach zam i e r zał ok r ążyć i zn i szczyć 18. D P. sk rom ne. W tym czas ie okaza ł o s i ę, jak jambu. Stilwell c hci a ł za wszelką ce n ę l. batali o n torował sobie drogę przez ce nni dla " maruderów" byli żo łni e r ze d otrzeć do jambu Pupa jeszcze przed dżunglę, wyci n ając bambusowe lasy. pochodzenia japońskiego. Patrole z ich p o r ą m ons un ową. C hiń czycy dosko- 28 III l. batalion zaskoczy ł japońsk i udziałem dochodziły do pozycji wroga nale radzili sobie z kolejnymi etapami pododdz i a ł w rejonie wsi Shaduzup, i podsłuchiwały rozmowy prowadzone operacji i dzięki temu 8 JII "marude- natomiast 2. i 3. batalion pod do - przez japończyków. Dzięki temu w kil- rzy" mogli podjąć nowe natarcie. wództwem zas tępcy ge n. Me rrilla ku kl uczowych momentach zdołano Amerykanie musieli pokonać gęsto płk . Charlesa Huntera zdołały zająć wzmocnić o bronę na linii japońskiego za les ione stok i doliny Hukawng. jej górę Ta nai i zajęły stanowiska pod natarcia. Przez ca ły ten czas l. i 3. ba - wschodni grzbiet przechodził stopn io - In kawngatawng. jak wspomn iano talion spieszyły z o d s i eczą. 9 IV sy- Wioska Naya, jedna z kilku, które uległy prawie całkowitemu zniszczeniu w bitwie pod Kohimq. 572 Strona 16 AMERYKANIE ATAKUJ;). Obsługa japońskiego karabinu przeciw- Manipur oraz doliny Kabow. Celem Spadochron owa w rejonie Ukhrul i po lotniczego przygotowuje się do walki. b ył o wkroczenie do Imphalu i zablo- c ię żkic h walkach z d o ł ała za bl okować kowanie drogi T iddim . Następ ni e dalsze posuwanie s i ę przeciwnika . Japoń czycy zam ierzali sk i e r ować się N iestety, 10 IV JapoI1czycy zdo ła li tuacja zosta ła opanowana. W walkach na Thaun galut oraz Mamalin i z d obyć pr zełamać brytyjską obro n ę w rejonie o Shaduzup, Inkawngatawng oraz Ta mu , Ukhrul oraz Kohimę . W rejo n ie Kanglatongbi i pr zec i ę li drogę Oiam - o Nhpum Ga poległo 59 "marude- Kohimy Brytyjczycy mi eli hindu ską pur - Imphal. Brytyjczycy postanowili rów", 3 14 było rannych, a 379 musiano 50. Brygadę Spadochronową , Imphalu wykonać silne koncentryczne natarcie ewak u ować z powodu chorób tro - bronił a hinduska 23. OP, doliny Ka - siła mi 17. OLek., 20. OP, 50 . Brygady pikalnych . W linii pozostało zaledwie bow hinduska 20. OP, nato mi as t drogi Spadoc hron owej oraz nowo pr zyby ł ej 1400 żo łni erzy. Gen. Merrill w okresie Tiddim hinduska 17. OLek. Dowódca w ten rej on 5. OP na pozycje japoI1 - walk pod Nhpum Ga przeszedł zawa ł 14. Armii naka za ł za wszelką ce nę skiej 15. OP w rejonie na p ó łn oc n y se rca i mu s iał zos t ać ewakuowany, ni e dopu śc i ć do w targni ęc i a JapoI1- wschód od Imphalu. 5. OP stoczy ła jego miejsce zaj ą ł płk Hunter. Stilwell czyków do doliny Surma, co ozna- w marcu zac i ę t e wa lki z 3 J. OP w re- mu s i a ł s i ę sp i eszyć, naciskany przez czałoby utr a t ę wschodniego Bengalu joni e Kohimy o drogę Manipur, które Połączone Kolegium Szefów Sztabów, oraz ca ł ego stanu Asam. Dlatego t eż zakoI1czyły s i ę zwyc i ęstwe m . Na tarcie ale także pomny wydarzeń z 8 III , jakie kluczowym zadan iem b yło utrzyma - rozwija ło się pomy ś ln ie i w kOI1cU rozegra ły s i ę na południu Birmy. ni e gór Chin w do linie Kabow, które kwietnia (do wa lki skierowano jeszcze W styczni u 1944 r. Brytyjczy- zos t a ły zablokowane przez g ł ówne 23 . OP) ud ało s i ę pr ze ł a m ać pozycje cy zaczę li stop ni owo włączać się do s iły IV Korpusu. JapoI1 czycy nacierali japoI1skie. JapoI1czycy musieli s i ę d z i a łań ofe nsywnych. Opierały się one s ił a mi 15.,3 1. i 33. OP. 15. OP 15 III wycofać. Ofensywa na Imph al była głównie na akcjach batalionów dale- ud a ło się dotrzeć w rejo n Czindu - ca łkow it y m zaskocze ni em dl a Ame- kiego roz poz nania oraz na lokalnych in i Thaungalut, nato mi as t 33. OP ryka nów, Stilwell zasta n aw iał się, czy nat arciach . Jednak to Japońc zycy zde- w rejon Ho malin i Tamamthi. Z mu s iło w jej efekc ie ca ło ść ope racj i przeciwko cydowali s ię r ozpocząć atak na du żą to hindu s k ą 20. OP do wycofa ni a s i ę Birmie ni e b ędz i e zag r ożo n a, jednak s k a l ę jako pierwsi. J a poń ska ofensy- w rejon Ta mu. Kilka dni p óź ni ej zosta- okazało s i ę, że Brytyjczycy poradzili wa przebiegała wz dłuż d oliny rzeki ła zaatakowana hinduska 50. Brygada sobie z tym problemem. 573 Strona 17 ROZSTRZYGNIĘCIE W BIRMIE tilwelJ, chcąc zdobyć Mjitkinę, musiał południowym , S s i ę s pi eszyć. Na d ch odz iła pora monsunowa i z jej nastaniem bowiem gdzie walczyli Brytyjczycy. n a l eża ło spodz i ewać s i ę deszczów, które Nie można było padały przez trzy mi es i ące. Dzienne dopuśc i ć, aby opady d och o d z iły wówczas nawet do 15. Armia m ogła 150 I na m 2• W tych wa runkach ża dn e o dpocząć. d z iała ni a nie m ogły być prowadzone. 6 V "maru- Jedy ną jednostką zd o lną do zdobyc ia derzy" napotkali Mjitkiny stosunkowo szybko byli "Ma- pierwsze japoń ­ ruderzy Merrilla': Po wa lkach o Nhpum skie patrole z gar- Pułk West Yorkshire wspierany przez czo łg i Stuart podczas walk Ga StilwelJ dal s łowo Merrillowi, że jego ni zon u w Ritpon - o Kohimę. ludzie zos t a n ą wycofani. Jednak w ko ń c u gu os ła ni ającego kwietnia mu s i a ł ich ponownie wys łać lotnisko. "Maruderzy" byli w fa talnym uwagę Japończyków od rzeczywiste- do walki. Celem była Mj itkina i lotn isko stani e fizycznym, odbyli marsz przez go kierunku natarcia. l. batalion miał położone niedaleko tej mi ejscowośc i . góry, który kosztował ich zarówno stratę rozpoznać pozycje japońskie pod Pamati, Hunter musi a ł ze swoimi lud ź mi sil, jak i ponad 5 t wyposażenia. Spraw- gdzie znaj dowala się przystań promo- maszerować przez d ż ungl ę, która porasta- ny atak 3. batalionu d o prowadził do wa na rzece Irawadi. Natarcie główn e ła góry Kumon Taungdan. Jedn ocześ nie zaj ęcia Ritpongu. Droga do lotniska pod przeprowadzili C hiń czycy, którzy szybko Stilwell robił wszystko, aby napór Chiń ­ Mjitkiną była otwarta. Rankiem 16 V opanowali miasto i wdarli s i ę na lotnisko. czyków z X-Force stale wzras tał. W ten "maruderzy" i c hiński 150. pp dotarli Z po mo cą przyszli im Amerykanie, któ- sposób Japo ń czycy nie mieliby chwili do lotniska. Następnego dnia 3. batalion rzy z róż nyc h stron rozpoczęli natarcie. spokoj u. Podobnie m iało być na froncie ruszył na p ó łn oc, co mi ało odw róc i ć J apończycy musieli s i ę wycofać. 574 Strona 18 ROZSTRZYGNIĘCIE W BIRMIE Zdobycie lotniska w Mjitkinie wzdłuż wybrzeża . Gen. Sułtan zorgani- Drogi Ledo, która nazywana była "Drogą i częś ciowo miasta było dużym suk- zował Combat Force "Mars" (dowódca Stilwella': 28 I 1945 r. z Ledo wyruszył cesem, jednak, jak się okazało, poło­ gen. John Willey), w którego składzie pierwszy konwój z zaopatrzeniem dla wicznym. Japończycy przegrupowali znalazły się jednostki czysto amerykań­ armii chińskiej . swoje siły, Amerykanie zostali okrążeni. skie (475. pp oraz teksański 124. pkaw.). W styczniu 1945 r. nowym głów­ Stilwell prosił o pomoc przy odblo- Główne osie natarcia w Birmie miały nodowodzącym wojskami japońskimi kowaniu miasta Brytyjczyków, którzy przebiegać na linii Bhamo - Katha oraz w Birmie został gen. Hoyotaro Kimura, mogliby skierować w ten rejon swoją Droga Birmańska - Lashio. Nowa ofen- który zastąpił gen. Kawabe. Japońska 36. Brygadę . W rejon walk wysłano od- sywa zaczęła się 15 X. Brytyjska 36. Bry- 28. Armia broniła rejonu wybrzeża działy Kaczinów i siły specjalne. Stilwell gada bez oporu zajęła Pinwe, natomiast (główne siły były w rejonie miasta Akyab rzucił do walki chińskie X-Force skła­ chińska 22. OP wkroczyła do Shwegu, - ob. Sittwe) oraz Rangunu. Pozostałości dające się z 22. i 38. OP oraz wzmoc- gdzie spotkała się ze słabym oporem od- po 15. Armii znajdowały się w rejonie nione dodatkowo przez 30.,14. i 50. OP. działów 18. OP. 8 XII Chińczycy zostali Mandalaj oraz rzeki Irawadi. 33. DP Sytuacja w okrążonym mieście była wycofani z frontu i na ich pozycje skiero- stacjonowała w rejonie na wschód od La- fatalna, Amerykanie chorowali i ich wano amerykański 475. pp. Amerykanie shio. Japończycy musieli za wszelką cenę opór słabł z każdym dniem. Stilwell po- wspierani przez chińską 38. OP 15 XII utrzymać południową Birmę. Dyspono- stanowił ewakuować "maruderów': Aby zdobyli Bhamo. Na osi Drogi Birmańskiej wali ok. 100 tys. żołnierzy w pierwszej zapewnić ostateczne zwycięstwo w tej operowały 30. i częściowo 38. DP wspie- linii i ok. 60 tys. z jednostek tyłowych konfrontacji z japońską 18. OP, Chiń­ rane przez 124. pkaw. Stosunkowo szyb- (budowlane, osłonowe i wartowni- czycy mieli zdobyć miasto Mogaung, co ko zajęli strategiczne miasteczka Shweli cze). W listopadzie 1944 r. dowództwo ostatecznie zmusiłoby Japończyków do oraz Mong Wi. Oznaczało to ponowne nad 11. Grupą Armii objął gen. Oliver wycofania się. Mogaung zostało zdobyte odzyskanie połączenia lądowego z Chi- Leese, który dysponował 14. Armią oraz 26 VI. Zwycięstwo pod Mjitkiną było nami. Japończycy nie chcieli dopuścić do samodzielnym XV Korpusem wydzie- największym sukcesem Stilwella. umocnienia się Amerykanów na Drodze lonym z 14. Armii. Na północy wojska- W czerwcu 1944 r. Japończycy Birmańskiej i systematycznie ostrzeliwali mi amerykańsko-chińskimi dowodził przeprowadzili lokalne natarcie nad gra- ich pozycje. Sułtan natychmiast wycofał gen. Sułtan. Zgrupowanie "Mars" otrzy- nicą z Birmą . Sytuacja była całkowicie CF "Mars" z tego rejonu i skierował tam mało wzmocnienie w postaci chińskiego do opanowania, gdyby Czang Kaj-szek chińskie 30. i 38. DP oraz 49. DP, która 1. pułku oraz "Maruderów Merrilla': nie zaczął osobiście dowodzić . Jeszcze miała zająć rejon Mong Yu. To właśnie Aliancki plan ostatecznego zdobycia w maju Y-Force wzmocniły siły Stilwella na 49. DP spadło natarcie japońskiego Birmy otrzymał nazwę kodową "Capi tal': w Birmie. Gdy Japończycy zaatakowali, 56. pułku , który zmuszony został do 14. Armia miała uderzyć na południo­ Czang Kaj-szek natychmiast chciał wy- wycofania się i wzmocnił garnizon Man - wy wschód od rzeki Irawadi i zdobyć cofać Y-Force z Birmy i rzucić do walki dalaj. 20 I jednostki chińskie z X-Force Mandalaj. XV Korpus miał posuwać się w rejonie rzeki Saluin. Stilwell powiado- i Y-Force połączyły się w Mong Yu przy wzdłuż wybrzeża w południowo-zachod­ mił gen. Marshalla o tym i zażądał za- skrzyżowaniu Drogi Birmańskiej oraz niej Birmie. Równocześnie na północy blokowania tych decyzji. Czang Kaj-szek nie zgodził się na odwołanie swoich rozkazów i co więcej zażądał odwołania Stilwella ze stanowiska głównodowo­ dzącego CBI. Tak naprawdę głównym powodem była postawa generała wobec dowódców chińskich i otwarte mówie- nie o korupcji i braku kompetencji. 27 X Stilwell opuścił Chiny. Jego następcą mianowano gen. Daniela Suitana, a do- radcą Czang Kaj-szeka do spraw wojsko- wych został gen. Albert Wedemeyer. W październiku stało się całko­ wicie jasne, że zwycięstwo aliantów w Birmie jest ju ż tylko kwestią czasu. Brytyjczycy siłami IV i XXXIII Korpusu ruszyli wzdłuż rzeki Czinduin, nato- miast XV Korpus rozpoczął natarcie Żo łnie rze ze wschodnioafrykań skiej 11. Dywizji Piechoty w drodze na Kałewę, grudzień 1944 r. Strona 19 ENCYKLOPEDIA II WOJNY SWIATOWEJ Amerykanie mieli podjąć natarcie na pozycjach jest ok. 14 batalionów, ale znalazło się w okrążeniu . Rozpoczęły się Mandalaj. Miało się ono rozpocząć nie zatrzymał natarcia. Willey zorien- zacięte dwutygodniowe walki. Japończy­ najpóźniej w końcu lutego. Na począt - tował się, że Japończycy szykują się do kom udało się utrzymać linię kolejową, ku maja zamierzano zdobyć Rangun, natarcia i natychmiast z rezygnował dziękiczemu mogli ewakuować znaczną w akcji tej mieli wziąć udział głównie z walki. Wzmocnił natomiast pozycje częśćgarnizonu. Dopiero pod koniec spadochroniarze (operacja o kryptonimie 30. i 38. DP artylerią. W nocy 29 I pod marca Mandalaj zostało zdobyte. Japoń­ "Dracula"). Ho-si japoński 56. pułk przystąpił do czycy całkowicie stracili kontrolę nad Amerykanie w swoich opera- ataku. Natarcie zostało powstrzymane własnymi oddziałami. 10 tys. żołnierzy cjach na północy byli wspierani przez i 31 I Japończycy musieli się wycofać. japońskich rozpoczęło samodzielne brytyjską 36. Brygadę oraz chińskie 4 II 124. pułk podjął natarcie na pozycje przedzieranie się do Chin. Brytyjczycy 50., 30. i 38. DP. Naprzeciwko nich japońskie pod Hpa-pen zakończone do walki skierowali ponownie małe znajdowały się oddziały 33. DP. Gen. sukcesem. 475. pułk nacierał w rejonie grupy komandosów, które likwidowały WiUey nie mógł być spokojny o swoje Loi-kang i także zdobył pozycje wro- uciekających Japończyków. pozycje i co za tym idzie o bezpie- ga. 10 II 56. pułk rozpoczął odwrót. 9 IV rozpoczęło się natarcie wzdłuż czeństwo Drogi Birmańskiej , gdy w jej Chińczycy z 50. i 38. DP natychmiast rzek Irawadi i Sittaun w kierunku na sąsiedztwie nadal znajdował się 56. pułk przystąpili do po ścigu w kierunku na Rangun. Brytyjczycy, nie licząc zaciętych z 33. OP dowodzony przez gen. Yuzo Mandalaj. 25 II japońska 33. DP i resztki walk w rejonie Prome, bez przeszkód do- Matsuyamę. Postanowił on zaatako- 18. DP otrzymały rozkaz skierowania tarli do Rangunu, który następnego dnia wać pozycje Japończyków pod Ho-si. się na wybrzeże celem wzmocnienia został zajęty. 6 V XV Korpus połączył W centrum natarcia znajdowała się obrony przed nacierającym brytyjskim się z XXXIII Korpusem. Był to kres walk chińska 50. OP i brytyjska 36. Brygada, XV Korpusem. w Birmie. Japończycy jeszcze w czerwcu od wschodu miała zaatakować 30. DP. Brytyjski IV Korpus 19 II sforso- i lipcu prowadzili walki w dżungli, jednak 56. pułk bronił drogi pomiędzy Lashio wał rzekę Irawadi i zdobył przyczółek. były to wyłącznie lokalne incydenty. a Mandalaj. Matsuyama ocenił, że ma XXXIII Korpus przełamał opór na pół ­ 30 VIII zgodzili się rozpocząć rozmowy przed swoim pułkiem ok. 6 batalionów noc od Mandalaj i także posuwał się do kapitulacyjne. 12 IX 1945 r. w Singapurze chińskich, i postanowił zaatakować. przodu. Oddziały XXXIII Korpusu 7 III podpisano kapitulację wojsk japońskich Dowódca 33. Armii gen. Masaki Honda wyszły na tyły wojsk japońskich pod na obszarze Birmy i Azji Południowo­ skłaniał się do stwierdzenia, że na Mandalaj i prawie 30 tys. Japończyków -Wschodniej. Ludność cy will1a przy budowie drogi lmphal - Kohima, kwieciel1 / 944 r. 576 Strona 20 SAMOLOTY 1939- 1945 • CURTISS P-40F, K, L, M, N WARHAWK USA Samoloty P-40 nie odznaczały się najlepszymi osiągami, ale miały wytrzymalą konstru kcję i skuteczne I> \ ~ I II ( II '\ I< 1'\ l P 111:'\ !() uzbrojenie. a front afrykański do walk na większych wysokościach budowano wersję P-40F z silnikiem Packard Merlin. Jednocześnie produkowano wersję P-40K z silnikiem Ałlison o mocy 975 kW (1325 KM). • Typ: samolot mYŚliwsko·bombowy o caIkowicie metalo- wej konstrukcji i chowanym podwoziu Początkowo obie wersje powstawały z kadlubem od P-40E, a później z dluższym. Tej wersji używano na • Za loga, I osoba Aleutach. Wersja P-40L byla odmianą P-40F z długim kadlubem i uzbrojeniem zredukowanym do czterech • Sil n ik: dwunastocylindrowy rzędowy chlodzony cieczą karabinów maszynowych 12,7 mm. Wersję P-40M z silnikiem Allison o mocy 883 kW (1200 KM) początko­ Allison V-17I0-8t, 99 lub 11 5 o mocy 883 kW (1200 KM) wo budowano dla RAF-u z przeznaczeniem na front śródziemnomorski , ale ostatecznie wiele z nich trafi lo • Osiągi: prędkość maksymalna 563 km/h na pulapie na Daleki Wschód, gdzie były używane w Indiach, Chinach i na wyspach Pacyfiku. Platowiec w tej wersji 5000 m; prędkość przelotowa 466 krn/h; czas wznoszenia byl identyczny jak w P-40K z długim kadłubem. Ostatnia seryjna wersja P-40N byla lżejszą odmianą wersji na 4267 m - 7 min 18 S; pulap 9450 m; zasięg 1208 km poprzedniej uzbrojo ną w cztery karabiny maszynowe 12,7 mm. Jednak j uż na początku produkcji uzbrojenie (maksymalny 4988 km) zwiększono do sześci u karabi nów 12,7 mm i zmieniono oslonę kabiny, aby poprawić widocz ność. Ta najlicz- • Masa: wlasna 2812 kg; startowa 5171 kg • Wym iary: rozpiętość 11,38 m; d lugość 10,16 m; niej budowana wersja byla powszechnie używana w różnych rejonach Dalekiego Wschodu. Produkcję P-40N wysokość 3,76 m; powierzchnia noś na 21,92 m' zakończono 30 XI 1944 r. • Uzbrojenie: sześć karabinów maszynowych 12,7 mm , 3 bomby po 227 P-40L-5 CU Warhawk "LightllOuse Louie" pilolowally II' TLlllezji przez pik. Gordo- lIa H. Allslilla z 325. Grupy Myśliwskiej. Ostatllia z seryjnie produkowanych wersji P-40 - wer- CIEKAWE INFORMACJE sja N -wyposażona byla wsi/niki Allison V-171O-81. • Wszystkich samolotów P-4O wyprodukowano 13 740. w tym: 1311 P-40F (260 z krótkim kadłubem). Alllella radiowa D/F widoczna na Iym egzemplarzu 1300 P-40K, 700 P-4OL, 600 P-4OM, 5219 P-4ON. nie należala do sialIdardowego wyposażenia. • BREWSTER F2A BUFFALO USA Projektowanie tego samolotu rozpoczęto w 1935 r., kiedy ogłoszono konkurs na samolot pokładowy dla Il\'d II( 1I:\1(/~111\ ' US Navy. Prototyp wykonał pierwszy lot 2 XII 1937 r. Produ kcję pierwszej wersji seryjnej F2A- I rozpoczęto • Typ: samolot myśliwski l ądowo-pokładowy o całkowicie w maju 1939 r. Lądowa wersja Model 239 została opracowana dla Finlandii w końcu 1939 r. Dostawy tego metalowej konstrukcji i chowanym podwoziu samolotu rozpoczęto w ostatnich dniach wojny radziecko-fińskiej i na front wersja fińska nie trafila. Użyto • Za loga: I osoba jej bojowo dopiero w 1941 r. Wersja z silnikiem o większej mocy nosila oznaczenie F2A-2. Jej uzbrojenie, • Sil n ik: dziewięciocylindrowy gwiazdowy chlodzony powietrzem Wright R-1820-40 o mocy 883 kW (1200 KM) podobnie jak wersji eksportowej, stanowily trzy karabiny maszynowe kalibru 12,7 mm i jeden kalibru • O siąg i : prędkość maksymalna 457 km/h na poz.iomie mo- 7,62 mm. EksportO\vymi odmianami tej wersji były Model 339B dla Belgii (z uzbrojeniem 4 x 12,7 mm) rza; 516 km/h na pułapie 5030 m; wznoszenie początkowe i Model 339E (Buffalo Mk I) dla Wielkiej Brytanii. Dla lotnictwa Holenderskich Indii Wschodnich budowano 698 mimin; pulap 10 11 9 m; zasięg 2700 km wersje Model 339C i Model 3390. Samoloty brytyjskie i holenderskie były intensywnie używan e w pierwszych • Masa: w ł asna 2146 kg; startowa 3247 kg miesiącach walk na Dalekim Wschodzie. gdzie ustępowały samolotom japońskim zwrotnością i szybkością. • Wy mia r y: rozpiętość 10,67 m; dlugość 8,02 m; Ame rykańska marynarka wersji F2A-1 używała krótko, traktując jako sprlęt podstawowy we rsję F2A-2, którą wysokość 3,68 m; powierzchnia nośna 19,4 1 ml w 194 1 r. zaczęto zastępować nowsz.l F2A-3. Ta wersja zostala użyta w niewielkim zakresie. Zamówione • Uzbroje nie: cztery karabiny maszynowe 12.7 mm Brow- Holandię F2A-3 z silnikami od F2A- I oznaczono jako Model 339-23 lub B-439. Samolot)' te ning, 91 kg bomb trafiły do Australii. BreMler B-339 ,zależący do jedlIosIki AJdelillg Vliegllliggroep \ćMLKNIL (Ka rplIsIl Sil ~ III.~ •• . . Powietrznych Hola"dii). ..... ~ ~ . .. ~~ ,"'_ ~ . B-399 -- - W chwili przysiąpie nia Slanów CIEKAWE INFORMACJE Zjedlloczollych do wojny samololy _ ł.ącznie zbudowano 508 samolotów F2A. w tym: II F2A- I. 43 F2A-2, 108 F2A-3, 44 B-239. 40 B-339B F2A Buffalo byly już przeslarzale. (38 przejąl RAF). 72 B-339D.170 B-339E, 20 B-439 (17 dla RAAF). • NAKAJIMA KI-43 HAYABUSA (OSCAR) JAPON IA W grudniu 1937 r. armia japoń s ka zaproponowała zakładom Nakajima skonstruowan ie samolotu ma- )l\~III(II~)(/" ~I 1\1\ ~I 1\11\ jącego zastąpić Ki -27. Prototyp samolotu oznaczonego jako Ki-43 był gotów do lotu 12 XII 1938 r. Kon - • Typ: samolot myśliwsko· bombowy I m yśliwiec przechwy- strukcyjn ie był on podobny do poprzedni ka, ale wyposażo no go w silnik o wi ększej mocy i chowane tuj ącyo całkowicie metalowej konstrukcji i chowanym podwozie. Zachowa I deli ka t ną konstru kcję i s łabe uzbrojenie. Produkcję pierwszej wersji seryj nej podwoziu Ki-43- la rozpoczę to w kwietniu 194 1 r. , a dostawy do jednostek nast ąpiły pól roku póź ni ej . Kolejne serie • Za łoga : ) osoba z uzbrojeniem zł ożony m z karabinu maszynowego kalibru 12,7 mm i karabinu maszynowego kalibru • Siln ik: czternastocylindrowy gwiazdowy ch łodzony 7,7 mm nosiły oznaczenie Ki-43- lb, a z dwoma kaemami 12,7 mm - Ki-43 -Ic. W lutym 1942 r. rozpo- powietnem akajima Ha-25 Typ 99 o mocy 72 1 kW częto próby zmodernizowanej wersji Ki-43- 11 z p ła t e m o mniejszej rozp i ętośc i , zmienioną osł o ną kabiny, (980 KM) I Nakaj ima Ha- I 15 Typ I o mocy 846 kW (1150 KM) trój ł opatO\vym ś migłem i pan ce rną płytą chroniącą pilota. Produkowano dwa warianty róż niące s ię • Osiąg i: prędkość maksymalna 495 km/h I 529 km/h na detalami : Ki -4J- lIa i Ki -43-lIb. W czerwcu 1942 r. rozpoczęto próby wersji Ki-43 KAł z indywidualnymi pulapie 4000 m ; prędkość przelotowa 320 km/h rurami wydechowymi. C hoci aż samolot był p rzestarzały. w maju 1944 r. opracowano wersję Ki -43 -1I 1 I 440 km/h; czas wznoszenia na 5000 m-S min 30 s wyposażo ną w silnik o większej mocy i przeznaczo ną do obrony metropolii. t a etapie prototypów pozo- I 5 min 4.9 S; pulap t I 750 m I I t 200 m; zasięg 1200 km sta ła wersja Ki-43-lII b uzbrojona w dwa dz i a ł ka 20 mm. Dzięki małej masie samolot był bardzo zwrotny I 3200 km i mia ł przewagę nad myśliwcam i aliantów w pierwszym okresie walk. Później w konfrontacji ze znaczn ie • Masa: wlasna 1580 kg/1910 kg; Slartowa 2583 kg szybszymi samolotami . zna lazł się na przegranej pozycji. 12925 kg • Wymiary: rozpiętość 11 ,44 m 110,84 m; dlugość 8,83 m Samolal Nakajima Ki-43-lIb I 8.92 m; wysokość 3,27 m; powierzchnia nośna 22 ml z 3. Chlllai 25. Hiko Selllai 12t ,4m' stacjol/lljqC)' Ul HaukolI • Uzbrojenie: dwa karabiny maszynowe 7,7 mm Typ 89, 30 kg bomb I dwa karabi ny maszynowe 12,7 mm Ho-I03, II' Chinach, slycze,i 1944 500 kg bomb Nakajima Ki-43-J/-OlslI . • Zbudowano łącznie 5898 samolotów Ki-43, w tym: 716 Ki-43-1. 51 70 Ki-43-1l i 12 Ki-43-1l 1. Zakłady Nakajima wyprodukowały 3238 samołotów. zakłady Tachikawa - 2631, a zakłady Rikugun - 49.