STEFAN WIECHECKI (WIECH) �MIECH �MIECHEM SPIS TRE�CI SPIS TRE�CI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Na p�misku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Okazyjna jazda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 M�� oczka �apie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 To by�o wesele! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Muszla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 � Zeberka kr�la Go�dzika. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Diabe� pod gazem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Sp�dzielcze czworaczki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Trzy Ewy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 W bufet go, w bufet! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Jedzie, jedzie pogotowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 G � jak Gienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Kinofikacja. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Rodzina, kima� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Bzibzia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Salon Warszawski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 �Niech Ole� to pu�ci�. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Napad dzikich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Nowa Star�wka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Plac Zamkowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Bracia Moniuszki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 U Bochenka na Bielanach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Polowanie w Saskim Ogrodzie . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Na Nowiku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Stra� Mirowska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Prosektorium muzyczne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Na K�p� przez Poniatoszczaka . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Wracamy na Star�wk� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Targ�wek wa�niejszy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 Ciuchy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 Welodromy i �lizgawki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 Noworoczne baloniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 Sk�ad staro�wieckich ciuch�w . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 Lanszafty Matejki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Warszawa da si� lubi� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Szafa gra. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Radio z lufcikiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 Dmuchnij pan w balonik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Pomnik ciuchci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 Amerykanka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 Nie ma takiej kobiety. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Tak jest kszta�cony. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 Kordian i cizia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 Muzyka z powid�ami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 Wywiad z konikiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 Moje lubelskie emocje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 Kapelusz z chabrami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 Romeo i Julia z elektrycznym nap�dem . . . . . . . . . . . . . . 107 Renament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 Ulica Czerwonego Kapturka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 Jedziemy bombowcem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 W sercu Pary�a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 Pary� daje dubla. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 Paryskie muzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 W londynie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 Miasteczko Londyn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125 Kit� wu! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 Orewuar, Pary! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130 Niemodne miasto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132 Angielskie �niadanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135 Zasuwaj, Neptek, zasuwaj! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137 �wi�teczny pudding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 Mucha wygra�a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 Carmen i ko�dra puchowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144 Pocz�tki telewizji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146 Sobieski mia� lepiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148 Helena i zootechnik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 Wiosna z dywanikiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152 Czarna magia �Za jedne pi�tna�cie groszy� . . . . . . . . . . . . . 154 Z familijnego albumu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 Kr�l ps�w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 Na Nowe Pragie za p� z�otego . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163 Tysi�c niezawodnych system�w . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 Milion sn�w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167 Dziewica Orlea�ska pobi�a Napoleona . . . . . . . . . . . . . . . 170 Piastuszkiewicze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172 Rudy biber pod Grunwaldem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175 Makaroniarze nawalili! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 Klopsiki naprz�d! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 Gienia trzepie arrasy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182 Majowo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184 Trrr. . . Wrrr. . . Prrrr. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186 Te�ciowa mnie odgania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 Kain jak �ywy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 Wanda skik�a do Wis�y . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 Tele-Piecyk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194 Alarm na �Batorym� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196 �Kanady� nie ma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 Ameryka przez szyb�. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201 Wielki majdaniarz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 W�a�ciciel ulicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206 Kole�ka mieszka w drapaczu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209 Gadaj do automatu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211 Lilia Wenecja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213 Hotello . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216 Hielcia, chodu! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219 Letkomyslna siostra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222 Dwie Goplany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225 Fanfan Fijo� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228 Posu� si�, Lucia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230 Harnasie na Szmulkach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 Andzia Mularka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234 Firma �Lalka� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 A gdzie Orszulka? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240 Druga n�ka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244 Kapelusz wujaszka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246 Jak? Zatrasie?! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248 Zasuwamy do Wilanowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250 Ma�a czarna z cwajnosem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252 Kr�lowie w Zaiksie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254 Wkleili�my Amerykanom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256 Paczkowane alimenty. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258 Kiercelak ksi��ki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260 Przerwa w uprzejmo�ci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262 A gdzie w��? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264 Pary� wysiada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266 Fructovit pod �ledzika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268 W�tr�bka Prometeusza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270 Warszawa ma niuch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272 Kurtyna w praniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274 Makbetowa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276 Wios�uj pan te zup� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278 Pod cerowanym dachem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280 Marne widoki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282 Hamlet za wolsk� zastaw� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284 Numerek na nadzieje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286 Niejaki Komputer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289 Sekunda do sekundy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291 Zmiatali, a� si� dymi�o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293 Szwagier z muz� na �ty� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295 Zupa z �Batorego� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297 Trzydzie�ci kalendarzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299 Trzy sprawy do za�atwienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302 Literackie sztorcowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304 Na jednego z lajkonikiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307 Pijany samoch�d . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309 Panorama bez befsztyka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311 Laurka dla MO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313 A to ci polka! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315 Gienia przebacza El�biecie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317 Banan w kapu�niaku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319 A� strach wchodzi� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321 Imieniny Warszawy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323 A mnie si� spodoba�o. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325 Nikogo nie prosz� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327 Nocne �ycie przezornego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329 Syrena i kozio�ek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331 Tylko nie po oczach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333 Nie �wi�ci lepi� felietony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335 Komisja � lulu!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338 Dwudniowe ksiuty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340 � Z�ty sweterek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 Dozwolone od lat 16 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344 Wywatowac s�dzi�w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347 Goplana � Kr�lowa gangu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349 Awantura z Kmicicem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352 Nie straszy� Emilii. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354 Nie nara�ajmy si� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356 Typki z Kiercelaka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358 �wi�teczny klops . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360 Zag�oba i dorsz po piracku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362 Co z tym ogonem? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364 Chcia�em by� u�anem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366 Warszawa w przer�bce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368 Wenus nogi myj�ca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370 Odgwizdali�my s�dziego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372 R�bcie tak dalej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374 Trzy weszwance. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376 Wiejskie wczasy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378 Fokusy cienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380 Kieliszek z �Renessansu� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382 Witamina �F� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384 Nie moje figury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386 Trzymajmy si� ramy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388 Strzelec z M-3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390 Koncert chuligan�w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392 Ja bym tego nie zatwierdzi� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394 Czy zaprosi� J�zia na Sylwestra? . . . . . . . . . . . . . . . . . 397 50 patyk�w na dol� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399 Mechaniczne wesele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401 Poezja na basenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403 Na p�misku Zosta�em si�, prosz� obywateli szanownych, trafonkowo za derektora hotelu, i to w swojem w�a�ciwem mieszkaniu na Szmulkach. A zacz�o si� od tego, �e przyjecha�a do nas z Gr�jca spalona ciocia W�ykowa. Rzecz jasna, �e trzeba by�o familiantkie przyj��. Toty� wpu�ci�em, ma si� rozumie�, ciocie do ��ka na swoje miejsce od �ciany, a sam przenios�em si� na ziemnie do szwagra Piekutoszczaka, kt�ren tak�e samo jako spalony mieszka u nas pod sto�em. Po cioci W�ykowej nadlecia� ze Skierniewic czyli ty� inszego �owicza kum Gieni, niejaki Szczurkowski z �on�, te�ciow� i sze�ciorgiem dzieci. No to nie by�o inszej rady, tylko musieli�my ze szwagrem przenie�� si� do szafy. Powodzi�o si� nam tam nie najgorzej, bo Gienia trzyma�a w szafie g�sior leczniczego spirytusu. To si� zawsze poci�ga�o po setuchnie do poduszki. Bogiem a prawd� spirytus by� na mr�wkach w charakterze lekarstwa na romatyz, ale przepisowe si�� posiada�. Szwagier troszkie narzeka�, �e mr�wki po ciemku �yka, ale �wiat�a bojeli�my si� zapala�, �eby Gieniuchna, co i jak jest, nie sporutowa�a. No i �y�o si� �jak ci� mogie�. Ciasno nam si� zrobi�o dopiero wtenczas, jak wr�ci� z Niemiec kole�ka braciszka �ony, R�czka Alojzy, z koz�. Na razie zrobili�my propozycj�, �eby koza mieszka�a na podw�rku ko�o �mietnika, ale ten �w R�czka obrazi� si� o to i zaznaczy�, �e ani na jedne minut� z ni� si� rozsta� nie mo�e, bo to jest koza pami�tkowa. W Pruszkowie w obozie z nim by�a. Ca�e Niemcy zje�dzili tam i nazad i teraz spod Berlina zapychaj�. Znakiem tego nie mo�e si� zgodzi�, �eby j� kto z podw�rka przyuwa�y�. A detalicznie stworzenie jest weso�e i w kr�tkim czasie wszyscy go polubiej�. Wtaki spos�b musieli�my przyj�� koz� do towarzystwa.Weso�a ona, cholera, faktycznie by�a. Zaraz pierwszej nocy p� materaca spod Gieni wy�ar�a i ciocie W�yk za wieczne ondulacje z�bami chap�a, bo my�la�a, �e to siano. Ale najgorsze by�o, �e �drobne� mia�a. Po trzech dniach wszyscy si� drapali jak naj�te. �wi�ta szli, a tu si� wyk�pa� nie by�o gdzie, bo szkopy wszystkie k�piele sfajczyli. Wtenczas szwagier zaznaczaj, �e w domu nam rzemsk� �a�ni� wyszykuje, tylko mu potrzebna balia i konewka. Konewkie po�yczy�o si� od dozorcego, ale balii nie by�o, bo Gienia wywioz�a j� przed powstaniem z inszemi rzeczami doWarszawy, �eby by�o bezpieczniej. Z wi�kszych naczy� zosta� nam si� tylko p�misek. Obejrza� go szwagier i m�wi, �e b�dzie ciut-ciut za ciasny, ale obleci, skoro je�eli Gienia na niem galaret� z sze�ciu wieprzowych n�ek nieraz studzi�a, W Wielki Czwartek nagotowa� szwagier wody, uwi�za� konewkie na haku przy suficie, do dziobka przyczepi� sznurek, pod spodem p�misek ustawi� i m�wi, �e rzemska �a�nia gotowa i �eby si� klejenci w ogonku ustawili. Ale nikt nie chcia�, obsztorcowali tylko szwagra na per�owo i wyszli z domu. Ja sam jeden si� zosta�em i my�l� sobie, spr�buje tego wynalazku, bo faktycznie czysto�� to zdrowie. Rozebra�em si�, ma si� rozumie�, do roso�u, wlaz�em na p�misek, ale si� gibam � w nogi mnie ciasno, bo co wieprzowe, to nie moje, odpowiedzialne, trzydziesty drugi numer. Ale nic, wr�cza mnie szwagier myd�o i m�wi: � Szoruj, Walerek, �eb, a jak namydlisz fest, powiedz mnie, to za sznurek poci�gn�, woda poleci, myd�o si� splucze i tak po kawa�ku ca�y si� umyjesz jak lalka. Ano dobra, mydle, mydle i widz�, �e b�dzie dosy�, bo ca�y si� w pianie znajduje, i znakiem tego m�wi�: � Ole�, ci�g za sznurek! Czekam, a tu woda nie leci. Krzycz� raz i drugi�nic. Obcieram oczy, obgl�dam si� � nie ma szwagra. � Ole�, do wielki anielki, gdzie� si� podzia�? A szwagier z sieni mnie odpowiada, �ebym poczeka� troszkie, bo jest zaj�ty, Komitet Domowy przyszed� sprawdzi�, czy my za du�o luzu nie mamy w mieszkaniu, i on musi wszystkich lokator�w wymieni� po nazwisku. Ja tu stoj� go�y na p�misku, nogi mnie si� trz�s�, dreszczy dosta�em, a on si� z komitetem przekomarza. Czeka�em jeszcze troszkie, ale ju� d�u�ej nie mogie, bo na dobitek myd�o zacz�o mnie w oczy szczypa�, toty� wo�am: � Wpu�� komitet do mieszkania! � Nie mogie, bo damski � prezes i cztery sekretarki. . . � i dawaj dalej wyszczeg�lnia�. A tu jak mnie nie r�bn� mydliny w jedno oko, jak nie poprawi� w drugie, wszystkie gwiazdy mnie si� pokazali, wysz�em z nerw i krzykn��em: �O rany, jak mnie myd�o gryzie. . . ratonku! Zlitowa� si� szwagier, wlecia� do pokoju, poci�gn�� za sznurek i. . . my�la�em, �e skonam, jak mnie wody na �eb nala�. Ukrop to by� ze sto dwadzie�cia stopni w cieniu, zlecia�em, ma si� rozumie�, z p�miska na pod�ogie, podrywam si� i chodu spod konewki, ale wskoczy�em na kawa�ek myd�a i jad� na niem jak na �y�wie. Wybi�em g�ow� filong i wpad�em mi�dzy komitet. Prezesowa zemgla�a, reszta komitetu gazu przed siebie. Na dobitek koza wyskoczy�a ze strachu przez okno i wpad�a na milicjanta, kt�ren zestawi� dwa pretok�y o zabradzia�enie spokoju publicznego i o obrazie niomoralno�ci. Ale za to jestem czy�ciutki jak nowo narodzony p�tak. Przy �wi�conem jajeczku wszystkie moje lokatorzy tak si� drapali, �e �ycze� religijnych nie mo�na by�o sk�ada�, bo co i raz ��tko komu� z widelca spada�o, a ja nic. Ka�den mnie zazdro�ci� i same teraz wzgl�dem tego tygodnia czysto�ci maj� konewkie od dozorcego po�yczy�, tylko �e Gienia b�dzie sta�a przy sznurku, bo szwagier jest raptus i znowu mo�e zapomnie� zimnej wody do ukropu dola�. Okazyjna jazda Na okazyjne auto �przez most na Pragie� czeka si� przy zbiegu Alei Jerozolimskich i Marsza�kowskiej w grupie podr�nych, wymachuj�cych przyja�nie teczkami i walizkami w stron� ka�dego przeje�d�aj�cego samochodu. Ale wehiku�y te maj� specjalne zwyczaje. Nie zatrzymuj� si� nigdy przy t�skni�cych do nich podr�nych. Mijaj� ich we w�ciek�ym tempie i hamuj� gwa�townie o kilkadziesi �t metr�w dalej. Na ten widok przez t�um kandydat�w na pasa�er�w przebiega jakby iskra elektryczna. Z g�uchym j�kiem chwytaj� oni swoje baga�e i ruszaj � w pogo�, z rozd�tymi nozdrzami i szale�czym b�yskiem w nieprzytomnych oczach, tratuj�c po drodze wszystko. Po chwili nieszcz�sna wataha dobiega do dysz�cego benzyn� potwora, kt�ry zazwyczaj tak jest skonstruowany, �e dostanie si� do �rodka olbrzymiej skrzyni stanowi�cej jego karoseri�, bez zastosowania drabin obl�niczych, bosak�w i lin u�ywanych do wspinaczki wysokog�rskiej, wydaje si� szczytem niemo�liwo�ci. Ale tak to wygl�da tylko na poz�r. W ci�gu sekundy gar�� wypr�bowanych w bojach o miejsce m�odszych zawodnik�w jest ju� na szczycie. Wci�gaj� za sob � maszyny do szycia, tapczany, fotele-��ka, wy�ymaczki, kufry wielko�ci wagon�w kolejki w�skotorowej i z �oskotem wskakuj� do skrzyni. Wszystko to si� dzieje przy akompaniamencie rozdzieraj�cych serce krzyk�w i lament�w. � Ole�, pom� mnie, bo nie wliz�. � Po kole w�a�, Zosia, po kole. . . � Trzy razy ju� si� omsk�am. . . � Czekaj, dawaj nogie. . . Tu obywatel, nazwany Olesiem, przykl�ka dwornie przed swoj� dam�, d�wigaj �c� na plecach poka�nych rozmiar�w piecyk szamotowy i wi�zank� rur oraz kolanek. Stawia sobie jej n�k� na ramieniu i nag�ym wyrzutem rozpr�onego cia�a wysy�a ca�y transport w g�r�. Z okrzykiem: �O, Jezu, zabi� mnie� pani Zosia znika we wn�trzu wozu. Wyprawa jest prawie gotowa. Przybywa jeszcze tylko obywatelka ze szczotk� na kiju oraz obywatel, kt�ry pragnie przewie�� na Prag� masywne, dwuskrzyd�owe, artystycznie rze�bione w d�bie, suto okute br�zem drzwi, ��cznie z futryn�. Szczotk� jako� umieszczono, ale drzwi wywo�a�y burz� protest�w w�r�d st�oczonych na larach i penatach w�drowc�w. � Panie, gdzie si� pan tu pchasz z t� bram�, jak pragn� zdrowia? � Sk�d�e� pan te drzwi wyrwa�, z ko�cio�a czy jak? � A pa�skiej babci zamazany interes. Ja si� pytam, czyj ten materac, co go pan wieziesz? Sied� pan, jak panu dobrze. Wygodniak, futrynka mu przeszkadza. . . Przy pomocy dziesi�ciu ochotnik�w spo�r�d przechodni�w �futrynka� zostaje wreszcie ulokowana. Auto rusza. Na razie wszystko jest dobrze. Pasa�erowie doszli do porozumienia. Zaczynaj� lekko sobie nawet pod�artowywa� z wojennych warunk�w komunikacyjnych i nagle czuj�, �e grunt gwa�townie poczyna usuwa� si� im spod n�g. Jeszcze chwila i zbite k��bowisko ludzi, mebli, waliz, t�umok�w przechyla si� w stron� budki szofera, by za moment run�� jak lawina do ty�u. Nie wytrzyma�y tego naporu rze�bione wrota, na ko�cu wozu. Rozwar�y si� szeroko, by przepu�ci� szturmuj�c� publiczno� �. Naprz�d wyskoczy�a przez nie na jezdni� obywatelka ze szczotk� na kiju, za ni� jaki� m�odzian z �Bitw� pod Grunwaldem� w z�oconych ramach, pani z pieskiem i jeszcze ko�o pi�tnastu os�b obojga p�ci. Samoch�d przystan��, z budki wysiad� szofer i o�wiadczy�, �e w�a�ciwie nic si� nie sta�o, tylko mu w�z troszk� �podrywa� przy zmianie bieg�w. Uwa�a� naprawd � trzeba dopiero na zakr�tach. �Przy lewym nadda� si� na prawo�. Teoretycznie wydawa�o si� to �atwe, a w praktyce nastr�cza�o niejakie trudno- �ci. Pozbawieni r�wnowagi pasa�erowie chwytali si� kurczowo swych s�siad�w, co nie zawsze spotyka�o si� z aprobat�. � Panie, jak mnie pan jeszcze raz z�apiesz za nos, wyjd� z fasonu i b�dzie krewa. Nie lubi� tego � nerwowy jestem, rozumiesz pan? Skarcony turysta szuka ostoi w s�siadce z lewej strony, ale ju� pierwsza pr�ba ko�czy si� dla� tragicznie. � Nie szczyp si� pan. . . � Zosia, kto ci� uszczypa�? � pyta z daleka m�� w�a�cicielki szamotowego piecyka. � Ten �w, co za mn� stoi. � Jak si� pan prowadzisz, dlaczego mnie pan �on� szczypiesz? � Co prosz�, ja t� pani� szczypie? W jakiem celu? � Nie udawaj pan greka, nie wiesz pan, w jakiem celu m�czyzna szczypie urocz� kobiet�? � Daj pan spok�j � urocza to ona jest dla pana, bo pan nie masz innego wyj�cia. � A dla pana jaka jestem? �zaperzy�a si� pani Zosia. � Dla mnie jeste� pani wydra na ko�nierz do palta. � Ole�, w ucho go! � Nie mogie, za daleko stoj�. Ale s�u�� ci rur�, kochanie ty moje. Tu pan Ole� wr�czy� ma��once dwumetrowej d�ugo�ci rur�. Pani Zosia z wpraw � uj�a j� za kolanko i grzmotn�a swego przeciwnika w kapelusz. Z rury buchn �� pot�ny, przypominaj�cy eksplozj� miny s�up sadzy. Czarna chmura spowi�a �wiat. Kiedy opad�a, okaza�o si�, �e wszyscy pasa�erowie wygl�daj� jak silny oddzia� kominiarzy po ci�kiej pracy wracaj�cych do domowych pieleszy. Obywatele spojrzeli po sobie i rzucili si� na pana Olesia. Na szcz�cie szofer krzykn��: � Brukowa, wysiada�! Samoch�d przystan��. Okazyjna jazda by�a sko�czona. Kominiarze porwali swoje paczki i lekko si� tylko otrzepuj�c, pobiegli do dom�w. M�� oczka �apie Jak tylko pan Piecyk wszed�, od razu wiedzia�em, �e zasz�o co� wa�nego, i to w nieprzyjemnym rodzaju. A gdy gwa�townym ruchem rzuci� mi na biurko jakie� czasopismo, upewni�em si�, �e znowu zawini�a prasa. Spojrza�em na barwn� ok�adk� z podobizn� efektownej szatynki w lamparcim futrze i odczyta�em tytu�: �Moda i �ycie praktyczne�. By�em zdumiony. � Pan, panie Teosiu, czytuje tygodniki po�wi�cone modzie? Pan interesuje si� tym zagadnieniem? � Tak � odpowiedzia� ponuro, ci�ko siadaj�c na fotelu. � Tak, pokazuje si�, �e wszystko powinno si� czyta�, bo nie wiemy, kiedy i w jaki spos�b mo�emy by� fatalnie przegrane. � My, to znaczy kto? � Znaczy, m�czy�ni. � Nie rozumiem. � Przewr�� pan kartkie i czytaj pan, o tu. . . Przeczyta�em nag��wek: �W toku naszej ankiety. Czy m�czyzna powinien wsp�dzia�a� w pracach gospodarsko-domowych?� Pan Teo� spojrza� na mnie z ironicznym triumfem. Wzruszy�em ramionami nie rozumiej�c, o co mu chodzi. � Nic, nic, czytaj pan dalej. Czyta�em. Odpowied� uczestniczki ankiety brzmia�a: �Jestem m�atk� od p� roku i uda�o mi si� podzieli� z m�em obowi�zki domowe tak, �e nie jestem wcale "wiecznie" zapracowana, a m�� jest oprany i najedzony, i zupe�nie zadowolony, spe�niaj�c wiele domowych prac, kt�rych nauczy�am go i przyzwyczai�am wykonywa�, a kt�re zdaje mu si�, �e spe�nia z w�asnego "dobrego serca"�. Pan Teo� splun�� symbolicznie: �Tfu, ciapciak, lebiega niewidymka. Ale to jeszcze nic, jad�, redaktor, dalej. Dalej by�o: �Oto w paru s�owach rozk�ad naszego dnia. M�� wstaje do pracy o godz. 5.30. Nie budz�c mnie odgrzewa sobie na gazie ugotowan� wieczorem owsiank�. . . � Na twarzy pana Piecyka odbi�o si� co� jakby wsp�czucie: � Owsiankie, sirota, uwa�asz pan, wieczorem gotuje, a o pi�tej odgrzewa. I to, uwa�asz pan, nie dla kaczek, ale osobi�cie dla siebie. Na �niadanie owsiankie opycha. . . Na powiece pana Piecyka zaperli�a si� �za. Otar� j� szybko wierzchem d�oni i szepn��: � Ale dobrze tak �obuzowi, zagajaj pan dalej. �Myje po sobie fili�ank� i talerzyk. Ja wstaj� o si�dmej. . . � � Ona, uwa�asz pan, o si�dmej! Spojrza�em na pana Teosia z wyrzutem: � Niech pan nie przerywa! �No dobrze, nie b�d�, ale nerwy i pana szanownego opuszcz�, jak pan przeczytasz troszkie dalej. . . �M�� czy�ci buty sobie i mnie, cz�sto zmywa naczynia, ceruje sobie skarpetki, lubi zamiata� i zaci�ga� pod�og�, zawiesza firanki po praniu, przyszywa sobie guziki i nie wygl�da na niezadowolonego. . . � � Nie wygl�da? Faktycznie nie wygl�da. Czasu, cholera, nie ma na wygl�danie. Zaci�gnie pod�ogi, to przepierkie zaczyna, sko�czy piepierkie, to oczka w po�czochach �apie. A ta jego boginia w tem czasie w ��ku le�y. � Sniadanie jej poda, ona obsztorcuje go jak si� nale�y, �e kawa za zimna, i wstaje, bo si� do fryzjera �pieszy. Ca�a robota jest podzielona. Jak on rozwiesza kolory, to ona z manikurem si� m�czy. Jak on prasuje elekstrycznym �elazkiem, to ona si� bije z my�lamy, jakie sukienki b�d� modne, d�ugie czy kr�tkie. Jak on gotuje owsiankie. . . Nie! Dosy� tego!. . . nie mogie d�u�ej o tem my�le�!. . . Widzisz pan, jak� �mod� i jakie ��ycie praktyczne� chc� nam zaprowadzi�. . . I takie rzeczy si� drukuje!. . . Na to cenzury nie ma! Tu pan Piecyk waln�� pi�ci� w biurko. � Panie Teosiu � zdziwi�em si�. � Pan zawsze taki opanowany, czemu si� pan tak przejmuje losem tego nieznanego m�czyzny. �Ja si� przejmuje losem tego ciuchny? Dla mnie on mo�e za te swoje szemrane ma��onkie dzieci na �wiat dostarcza�. To rzecz nie moja. Ale tu si� rozchodzi o z�y przyk�ad, o bezpiecze�stwo og�u. Je�eli si� z tem od razu nie sko�czy, jutro b�dziesz redaktor piek� szarlotkie i chabry na poduszkach haftowa�! Do mnie si� ju� zabrali. Zaraz panu szanownemu powiem, sk�d si� o tej damskiej polityce dowiedzia�em. Dwa dni temu nazad �ona, uwa�asz pan, ni z tego, ni z owego wr�cza mnie skarpetkie i ig�� z nitk�, �mieje si�, �aduje mnie si� na kolana i niby do pucu zaczyna mnie uczy� cerowa�. Spojrza�em na ni� ze zdziwieniem i m�wi�: � Julcia, ty zdaje si� musisz by� niezdrowa � mo�e kogutka we�miesz? No i ma si� rozumie� skarpetkie w k�t, Julcie w drugi i wyszed�em na miasto. Wieczorem znowu� ona niby te� to przez �michy-chichy do s�ania ��ek mnie zagania i ja�kiem mnie w �eb. � Nie � my�l� sobie � faktycznie z Julci� jest niedobrze. Biere kapelusz i chc� i�� po doktora, wtenczas dopiero przyzna�a si�, co i jak jest, i pokaza�a mnie te gazet�. O, w tem miejscu jest o cerowaniu: �Nam�wi�am go niby w �artach do cerowania. Potem o�wiadczy�am, �e jestem zachwycona, �e ceruje wspaniale, nawet lepiej ni� ja. Nazajutrz zobaczy� mnie zn�w przy skarpetkach, przyjrza� si� i rzek�: Mo�e rzeczywi�cie zrobi� to �adniej, poka� mi. I tak ju� zosta�o�. � W ten dese� zrobi�a z niego �indyka�, teraz insze kobiety bontuje, �eby �balon�w� ze swoich m��w uskuteczniali. Ale najwa�niejsze jest to, �e w tem wszystkiem jest lipa. �Jak to, przypuszcza pan, �e ta uczestniczka ankiety chwali si� tylko, �e tak zdo�a�a opanowa� m�a? � Nie, owszem, Gierynga �ona tak po mordzie la�a, �e mu medale dzwonili, gieniera�a Kuropatkina tak�e samo. Lipa jest w tem, �e ona jest dopiero od p� roku m�atk�. � A je�eli istotnie tak jest? � Je�eli istotnie tak jest, to ten facet ju� dzisiaj powinien prosi�, �eby go kto dobi�. Nie ma na co d�u�ej czeka�. To by�o wesele! � Czyta�e� pan, panie Kr�wka, o tem ca�em przebiegu na weselu kr�la c�rki w Londynie? � Owszem. � I o tem torcie na tysi�c os�b, i o tych kr�lach, co ich si� najecha�o ze wszystkich stron �wiata? � Rzecz jasna � pi�mienny cz�owiek jestem. �To musia�e� pan tak�e samo czyta�, �e tam pr�b� tego ca�ego wesela robili? I o wiele tak, to powiedz pan, w jakiem celu? �Jak to w jakiem celu? Bez pr�by takie wesele nie da si� uskuteczni�. Przede wszystkim rozchodzi si� o to, �e szklan� karet� pa�stwo m�ode na �lub zapychaj�. Wi�c o wiele nie spr�buj�, jak do niej wsiada�, nic �atwiejszego jak lustrzane szyby za 2500 z�otych ber�em wybi�. A to w dzisiejszem oszcz�dno�ciowem czasie strata jest powa�na. To jedno. A teraz we� pan pod uwagie sam �lub. Ksi�dz si� pyta, dajmy na to, pana m�odego: �Czy chcesz, Filipie, za �lubne ma��onkie te dan� El�biet�?� I o wiele pan m�ody nie by�by jak si� nale�y o�wiadomiony, m�g�by przez pomy�k� odpowiedzie�: �Co tu si� pyta�? Taka forsa!� �Faktycznie. Zw�aszcza �e on sam podobnie� z biednej rodziny i dopieru na si�� ostatniego dnia kr�l go za ksi�cia zrobi�. �Nie mia� innego wyj�cia. Bo rozumiesz pan, w rodzinie same kr�le, ksi�cie i hrabiowie. �atwo mo�em sobie wyobrazi�, jak by si� z niego nabijali. W�dki nie mia�by si� z kiem napi�, takie by wszyscy chodzili honorowo. A tak jest ksi�ciem Edynburga i pasuje do rodziny. � A co to takiego ten Edynburg? � Tamtejszy Gr�jec, znaczy si� miasteczko takie. W taki spos�b to on jest taki ksi��� Wo�omina czyli te� Koby�ki. � No tak, ale nie by�o rady, bo lepsze miasta ju� pozajmane. � Nazwa nazw�, ale podobnie� i prezenta �adne dosta�. � Nie powiem, panna m�oda, owszem, otrzyma�a du�o praktycznych rzeczy, ale on podobnie� tylko co� z galanterii � jakie� �podwi�zki� od kr�la dosta� i szlus. �Wka�dem razie wesele mia� �adne. Czyta�em w �Expressie�, �e podobnie� taki by� t�ok, �e 37 os�b odwie�li do szpitala. � To znowu� nic wa�nego. Jak u nasz na S�odowcu niejaki Biskupszczak, piekarza syn, si� �eni�, pogotowie sze�� razy obraca�o. Nie tylko ca�y orszak, nie tylko dwie pary te�ci�w i pa�stwo m�odzi, ale dozorca domu i czterech policjant�w sze�� tygodni na chirurgicznej sali u �wi�tego Rocha przele�eli. Sztuk razem sze� �dziesi�t dwie. To by�o wesele! � Nie mo�em by� zbyt wymagalne, czasy oszcz�dno�ciowe �powojenne. � No, tak jest. Dawniejsze wesela po tygodniu trwali. A tu podobnie� tego samego dnia pa�stwo m�ode zabrali manatki i chodu na prowincj�, gdzie panna m�oda mieszkanie na letniakach posiada. Usiedli sobie podobnie� z tem m�em przy piecu, po szklance herbaty wypili i on jej radio nastawia, tylko zacz�o gra�, a ona si� zrywa, ga�kie przekr�ca i zamyka. � Po mojemu mia�a racj�, bo nie na to si� za m�� wychodzi, �eby radia s�ucha�. � No, tak jest, ale o wiele m�� ma �yczenie, nie trzeba si� z niem sprzecza�. Lubi radio, niech go cholera we�mie, niech s�ucha. �No tak, ale o wiele on przez pomy�kieWarszaw� nastawi� i akurat nadawali s�uchowisko z uroczystego kwaszenia kapusty w �Spo�em�, to mog�a si� zdenerwowa�? � Ano je�eli tak, to mog�a. Muszla Z opakowaniem jest na og� lepiej. C�, kiedy s� artyku�y, kt�rych mimo najlepszych ch�ci sprzedawc�w nie da si� opakowa�. Na przyk�ad taka muszla. Oczywi�cie, nie mam tu na my�li muszli morskiej, s�u��cej do ozdoby mieszkania, ale zwyk�� muszl�, tak zwan� toaletow�. Niby nic takiego � pi�kny, bia�y fajansowy przedmiot o aerodynamicznych, mo�na powiedzie�, kszta�tach, u do�u zw�ony, zako�czony z jednej strony kolankiem, a z drugiej pi�knie politurowan� deseczk� � a razem sprawuneczek do�� kr�puj�cy. I opakowa� si� nie da. Oczywi �cie nie kupuje si� go co dzie�, ale czasem trzeba. W�a�nie niedawno znalaz�em si� w takiej sytuacji. Star� nasz� muszl� rozsadzi�a nam jeszcze podczas powstania hitlerowska �krowa�. Muszla s�u�y�a dalej wiernie mimo powa�nych p�kni�� i nagle rozpad�a si� w drobny mak. Trzeba by�o kupi� now�. Sporo by�o z tym bieganiny, ale wreszcie znalaz�em muszl�marzenie. Szybko dokona�em transakcji, ekspedient wr�czy� mi nabytek z czaruj�cym u�miechem i tu si� zacz�a tak zwana gehenna. Wyszed�em z muszl� na ulic� i wszcz��em poszukiwania taks�wki. Ale zatrzymani kierowcy odwracali si� ode mnie z niesmakiem i pogard�. Wreszcie wybawi� mnie z k�opotu jaki� �yczliwy obywatel, kt�ry za skromne honorarium zaofiarowa� si� odnie�� mi muszl� do domu. Muszla taka opr�cz budz�cego zainteresowanie przechodni�w kszta�tu ma to do siebie, �e w�a�ciwie nie bardzo wiadomo, jak j� nie� �. M�j wybawca umie�ci� j� sobie najpierw na prawym ramieniu, potem na lewym, ale widocznie by�o mu bardzo niewygodnie�ulokowa� j� sobie na g�owie w kszta�cie jak gdyby ogromnego starorzymskiego he�mu. Ruszyli �my w drog�; ja szed�em pierwszy, obywatel w he�mie pod��a� mym �ladem. Weszli�my w Aleje Jerozolimskie i nagle przed �Kopciuszkiem� zaczepi� mnie przyjaciel, straszny gadu�a. Chwyci� mnie za guzik jesionki i pocz�� opowiada� jak�� zawi�� histori�. Cz�owiek w muszli stan�� wiernie za mn�. Nie by�o przechodnia, kt�ry nie interesowa�by si� moim sprawunkiem. Niekt�rzy podchodzili nawet, pukali fachowo w nabytek zgi�tym palcem i pytali mego adiutanta: � Gdzie pan dosta� muszl�, ile pan da�? � To nie moja muszla, tylko tego pana � odpowiada� z g��bi muszli, jak z jaskini, ustokrotniony echem, lekko przepity bas. Jednocze�nie wyci�gni�ta r�ka wskazywa�a moj� osob�. Kiedy zebra� si� spory t�um, wyrwa�em si� wreszcie znajomemu, zostawiaj�c w jego r�ce guzik. � Scigani pe�nymi zazdro�ci spojrzeniami, dotarli�my wreszcie do przystanku i wsiedli�my w tramwaj. Tu muszla budzi�a nie mniejsz� sensacj�, a nawet szczer� weso�o� �. Poniewa� kolanko zahacza�o ustawicznie o rzemie� od dzwonka i zatrzymywa�o b�d� te� uruchamia�o tramwaj w nieodpowiednich momentach, m�j pomocnik zmuszony by� zdj�� sobie muszl� z g�owy i trzyma� j� przed sob�. Jechali�my czas jaki� w milczeniu, kiedy nagle m�j towarzysz poczerwienia�, a nast�pnie przyblad� i szepn�� mi nerwowo: � Trzymaj pan towar! � Dlaczego? �Bo spodnie mnie lec�, sprz�czka mnie p�k�a od tej cholernej muszli�i mimo mego oporu wr�czy� mi fajansowy ci�ar. Ugi��em si� lekko, a on tymczasem nerwowo chwyta� pod paltem uciekaj�ce cz�ci garderoby. Kiedy uporz�dkowa� jako tako swe sprawy, rzek� kr�tko: �Dalej nie jede, wysiadam�nie tylko sprz�czka, ale wszystkie guziki mnie odlecieli � i wysiad�. Zosta�em sam na sam z muszl�. Co si� dalej dzia�o, trudno opisa�. Na wszystkich przystankach, jakby si� um�wili, wsiadali sami znajomi i to tacy, kt�rych nie widzia�em od szeregu lat. Gdy wreszcie zasta�a mnie z muszl� w dr��cych r�kach pewna urocza kobieta, w kt�rej si� po cichu podkochiwa�em, postawi�em sprawunek na ziemi i odsun��em si� od niego jak najdalej. Ale wsp�pasa�erowie wy�ledzili mnie natychmiast i zewsz�d rozleg�y si� wo�ania: � Panie szanowny, zabierz pan ten tron, wszyscy si� o niego przewracaj�. � Zrezygnowany zbli�y�em si� znowu do muszli. Wtedy zabra� g�os konduktor: � Co pan dwa miejsca zajmujesz, usi�d� pan na swoim towarze, to b�dzie lu�niej. P�przytomny usiad�em. I wtenczas wsiad�a do tramwaju wycieczka z prowincji. Przewodnik spojrza� na mnie pe�nym zachwytu i dumy wzrokiem i powiedzia� ze wzruszeniem: � I zwr��cie uwag�, obywatele, jakie to wygody instaluje si� ju� w tramwajach naszej stolicy. Nie ma co prawda jeszcze naoko�o tego odpowiedniej kabinki, ale b�dzie � nie od razu Krak�w zbudowano. Wyskoczy�em w biegu. � Zeberka kr�la Go�dzika Spotka�em na Krakowskim Przedmie�ciu pana Piecyka. By� zm�czony, mia� zab�ocone buty, ale na twarzy malowa�o mu si� zadowolenie i jakby duma. �Co pan tu robi, panie Teosiu?�zagadn��em dawno nie widzianego mi�ego znajomego. � Na dole by�em, na Mariensztacie, zobaczy�, jak robota przy tem nowem Kierbedziu leci! � No i jakie� pan wyni�s� wra�enie? � No, owszem, staraj� si� ch�opaki, nie mo�na powiedzie�. I tak Bogiem a prawd� zaczyna mnie si� ta ca�a kompinacja podoba�. Z pocz�tku my�la�em, �e to wszystko do cholery podobne. . . Tramwaje i samochody zaczem pod g�r� na Krakowskie, �eby do dziury w ziemi wje�d�ali, i dopiero na Miodowej, �eby ni z tego, ni z owego na wierzch wyskakiwali. . . zdawa�o mnie si� to niepowa�ne. A teraz widz�, �e owszem, �e mo�e to by� nawet niez�e. Na przyk�ad J�zia kamienic� b�dzie ze wszystkich stron wida�, a do tej pory by�a schowana. � Jakiego J�zia? � zapyta�em zaintrygowany. � To pan nie wiesz, �e ten dom pod Zamkiem do Poniatoszczaka J�zia nale- �a�? Kr�l mu kaza� postawi�, �eby mia� na wydatki. � Nie rozumiem. �Staro�ytnej historii pan w taki spos�b nie znasz. To, uwa�asz pan, by�o tak. Poniatoszczak, ten co przed wojn� na Pi�sudskiego placu w charakterze pomnika, na koniu, w prze�cieradle siedzia�, mia� stryja, kt�ren w tem czasie za kr�la by� i w Zamku zamieszkiwa�. Poniatoszczak jako kawaler w u�anach s�u�y� i znakiem tego �oliwa� by� nastajaszczy i r�ne rozr�bki po Warszawie uskutecznia�. Co i raz do kr�la przylata� z rachonkiem: a to kielner z Renesansu, a to Bursiak za kwiaty dla jakiej�artystki, a to znowu� nieboszczyk Kili�ski za lakierowane oficerki, bo trzeba panu szanownemu wiedzie�, �e Poniatoszczak ubra� si� lubi� i nosi� si� jak lalka. Zgniewa�o to koniec ko�c�w kr�la, kaza� go zawo�a� jednego razu i m�wi: �J�ziek, jak pragn� zdrowia, co ty chcesz stryja z torbami pu�ci� czy jak? Ja tak- �e samo mam wydatki, ty� lubi� sobie przyzwoicie podchromoli�, ty� kawaler jestem i na konto wolnej mi�o�ci sw�j ekspens mam. Dla nas dw�ch nie wystarczy. Ju� mnie tu minister skarbu par� razy podgrymasza�, �e dwie pensje naprz�d akontamy wybra�em, tak d�u�ej by� nie mo�e�. No i ma si� rozumie� pojecha� z niem do banku Skowronka na Biela�skie ulice, zar�czy� za niem, po�yczkie dostali i wybudowali mu te cha�up� ko�o Zamku � froncik i dwie oficynki. � Trzy pokoje z kuchni� na froncie sobie zostawisz, a oficyny lokatorom si� wynajmie. Ka�dego �smego przejdziesz si� po mieszkaniach, komorne zbierzesz i b�dziesz mia� na ochlaj. Wi�cej o �adnych rachonkach nie chce s�ysze� i kielner nie kielner, lubiler nie lubiler, ka�dego jednego na zbite szyje ze schod�w w�asnor �cznie spuszcz�w te s�owa kr�l si� wyrazi�, potem koron� na g�ow� i poszed� do �azienek na spacer. W ten dese� tak zwany pa�ac �Pod Blach�� powsta�. Na razie kr�l z okien Zamku kapowa�, o kt�rej Poniatoszczak do domu wraca i kogo ze sob� przywozi, i nieraz przez lufcik go sztorcowa�. Ale koniec ko�c�w nic z tego nie wysz�o, bo wojna si� zacz�a i ochrona lokator�w. Ca�e komorne J�zkowi na paczkie papieros�w nie wystarczy�o. Potem postawili Nowy Zjazd i pa�acu �Pod Blach�� wcale za niem nie by�o wida�. Teraz znowu� sta� si� widocznem, ale c�, s� przeszkody w robocie i znowu � kr�l jest w to wmi�szanem. � Tak�e Stanis�aw August? � Nie. W tem wypadku Go�dzik. � O! � Tak jest. Uwa�asz pan, jednego razu przylecia�o na te budow� paru starszych facet�w z br�dkamy i w okularach i zaznaczaj�, �eby przesta� kopa� dziur� dla tramwaj�w za pomoc� maszyny, tylko r�cznie, �opatamy. Bo podobnie� par � tysi�cy lat temu nazad za kr�la Go�dzika by�o w tem miejscu jakie� miasto i meble si� po niem zostali. Faktycznie jakby taka parowa kopaczka wjecha�a kr�lowi Go�dzikowi do sto�owego pokoju, mog�aby ca�e urz�dzenie w drebiezgi rozbebeszy�. Toty� roboty zostali wstrzymane, a uczone faceci szukaj� rzeczy po nieboszczyku Go�dziku. Raz krzyk zrobili, �e znale�li cmentarz z tamtych czas�w. A trzeba panu szanownemu wiedzie�, �e te staro�wieckie warszawiacy nie chowali nieboszczyk�w w trumnach, tylko podobnie� w garnkach, czyli tak zwanych urynach. Toty� jak te profesorowie znale�li w gruzach garnek z ko� �mi, ma�o ze sk�ry z rado�ci nie powyskakiwali. Porozk�adali te ko�ci na s�o�cu i dawaj si� jem przygl�da�, mierzy� cal�wkamy i fotografie z nich zdejma�. Ale przysz�a jaka� baba, garnek jem odebra�a i zaznacza: � To moje naczynie � m�wi � w tem miejscu na Mariensztacie budkie z warzywem mia�am i jak raz w pierwszy dzie� powstania krupnik na �eberkach sobie gotowa�am. Jak zacz�li strzela�, ma si� rozumie�, uciek�am i krupnik ze wszystkim musia� si� wygotowa�, a potem ziemia garnek przysypa�a, ale w piekle bym go pozna�a. . . I posz�a z garnkiem, zostawi�a jem tylko �eberka. Oni to w�a�nie w charakterze rzadkich zbior�w do muzeum podobnie� zostan� zabrane. � Wolne �arty, panie Teosiu, na terenie budowy tunelu podobno dokonano cennych odkry� archeologicznych. . . � Mo�liwe, w ka�dym razie, czy to cenne odkrycia, czy wieprzowe �eberka, tunel za d�ugo czeka� na nich nie mo�e. Diabe� pod gazem Wielkim urozmaiceniem �wi�t na Targ�wku, Nowym Br�dnie, Szmulowi�nie i Kamionku by�y przez d�ugie lata wyst�py tak zwanych Herod�w. Dzi� zwyczaj ten upada, nieliczne jednak ich zespo�y kr��� jeszcze w okresie Bo�ego Narodzenia po przedmie�ciach Warszawy. Jak wygl�da przedstawienie takiej trupy w mieszkaniu pa�stwa Koralik�w na ulicy �wi�tego Wincentego, postaramy si� zobrazowa� poni�ej. Podczas o�ywionej zabawy �wi�tecznej na korytarzu rozlega si� dzwonek r�czny, w chwil� p�niej wchodzi do mieszkania alegoryczna posta�, w kt�rej �atwo pozna� anio�a, i m�wi: � Przepraszam pa�stwa, zapytanie zadaje, czy mo�na w tem mieszkaniu przedstawi� kr�la Heroda? � Owszem, o wiele ma si� rozumie� nic nie zginie, to dlaczego nie. � Pani szanowna zdaje si� dwuznacznie nasz obci�a, jako anio�, zmuszony jestem si� obrazi�. � Bro� Bo�e, nie pos�dzam, ale wszyscy wiedz�, �e z Herodamy same z�odzieje chodz�. W zesz�ym roku w naszem domu Herody dwie poduszki i �cienny zegar legurator wynie�li. � To nie z naszej partii, tamte byli z Pelcowizny, a my jeste�my z Nowego Br�dna i takie mamy wychowanie, �e pieni�dze mog� na stole le�y� i grosz podczas przedstawienia nie zginie. Do rozmowy nagle wtr�ca si� diabe�, kt�ry wszed� z reszt� trupy: � Tak, tak, pani Koralikowa, ja r�cz�. � W imi� Ojca i Syna, g�os poznaj�, a osoby nie widz�. . . � Nic dziwnego, bo maskie diabelskie mam na twarzy, ale zaraz zdejmne, to si� pani przekona, z kiem okoliczno� �. � Tu szatan zdejmuje mask�. � Pan Mi�tus! � W osobistej osobie. Ca�uj� r�czki, �ciskam za pol�dwiczkie. � Pierw bym si� �mierci spodziewa�a, ani�eli �e pan Mi�tus za diab�a z Herodamy chodzi. � Ja? Od ma�ego szczeniaka. U nasz w rodzinie ta rola z ojca na syna przechodzi. Ja jestem czwartem diab�em z kolei. A tak�e samo derekcj� ca�ego przedstawienia mam pod sob�. � No o wiele tak, to ma si� rozumie� prosiemy Heroda nam odegra�. � Dobra jest. Zaiwaniaj, Olek! Ale z kanapy odzywa si� gospodarz lokalu: � Zaraz, zaraz, nic pilnego, najpierw musiem razem wypi� jednego. � O, co to, to nie. Nie mamy prawa �niespodziewanie oponuje anio�. � Dlaczego? � Bo religijnego przedstawienia pod gazem nie mo�na odgrywa�. Pan szanowny nie ma poj�cia, co si� wyrabia, jak na przyk�ad taki diabe� si� naoliwi. Dwa lata temu nazad zagazowa� si� Mi�tus w drobne kaszkie i przy�li�my do jednego mieszkania, a on roli nie m�wi, tylko kr�ci si� jak g�upi, skika i sobaczy gospodarza, a tak�e samo go�ci. Potem na otoman� wskoczy� i wbi� wid�y w sufit, tak �e trzy ceg�y wylecieli, a wide� wcale nie mo�na by�o wyj��. Wszyscy ci�gli, nasza ferajna i wszystkie go�cie, pan m�ody i panna m�oda � bo tam jak raz wesele si� odbywa�o � a wid�y stali jak mur. Przez ca�e �wi�ta w suficie siedzieli, a my zmuszone byli�my o drugie si� postara�, bo bez wide� nie ma diab�a, nie mo�na z Herodami chodzi�. � No tak, ja rozumie, �e z nadu�ycia ankoholu mog� by� wypadki, ale jeden dziecinny pod �wi�teczn� zak�skie jeszcze nikomu nie zaszkodzi�. � No faktycznie, po jednem mo�emy wypi�. �Kiedy tak, to ju� siadajcie, panowie, do sto�u na chwileczkie. Panie diabe�, pan na otomanie ko�o mnie. Anio� jako osoba duchowna pod choink�, kr�l Herod, �mier� z drugiej strony, a so�daci b�d� sta�, bo m�odziaki. Nalane � i odjazd. �Swojem porz�dkiem pan, panie diabe�, jako derektor ca�ego interesu musisz mie� du�o roboty, �eby ich wszystkich wytresowa�. � To jeszcze frajer, ka�demu jednemu role si� pisze na papierze i musi si� nauczy� na pami��, a nie, to kopniaka w krzy� i bierze si� drugiego. Ale podebra� �eby ka�den, jak si� nale�y, pasowa� do figury, kt�r� ma odstawi�, to jest najwa�niejsze. Na przyk�ad anio� nie mo�e by� rudy, bo wiadoma rzecz, �e ka�den rudy jest fa�szywy. � No a ubiory sk�d panowie bierzecie? �Wszystko w�asna robota. Herod dostaje epalety ze z�otego papieru, ostrogi i ma si� rozumie� bagnet. Ber�o robi si� z t�uczka od kartofli pomalowanego z�ot� farb�, s� z tego nieraz nieprzyjemno�ci. Na przyk�ad w zesz�ym roku moja matka d�ugi czas nie mog�a doszorowa� t�uczka i ojciec zrobi� jej ma��e�sk� scen�, �e mu z�ote kartofle do barszczu poda�a. Z ubraniem dla diab�a zmartwienia nie ma. Ko�uch do g�ry w�osem si� przewraca, na g�ow� wk�adam barankowe czapkie z rogamy, wid�y w r�kie i gotowe. � No a ogon? � Na ogon bierze si�, uwa�asz pan, pogrzebacz, naci�ga na niego naturalny ogon wo�owy z kit� i wbija w niego szpilki na sztorc. � Na co szpilki? � Starszy cz�owiek, a �ycia pan nie znasz. Przecie� dzieciaki by od razu diab�owi ogon urwali, a tak kt�ry z�apie, na szpilki si� natnie i �ywo puszcza. Na sam koniec ogona dzwonek si� przywi�zuje i za pomoc� sznurka pod ko�uchem ca�y mechanizm porusza, o, s�yszysz pan?! Mogie ogonem kr�ci�, jak chc�, w ka�de stron� i w k�ko. Patrz pan, a dzwonek ca�y czas s�ycha�. � Rzeczywi�cie wynalazek, mo�na powiedzie�, praktyczny. � Teraz co si� tyczy �mierci. . . � Zaraz chwileczk�, co to tak za�ata? Czujesz pan? Mo�e to kt�ry z tych m�odziak�w? � Nie, to wid�y tak podje�d�aj� stajni�. Zwyczajnie, doro�karskie. �Mo�liwe. No to w taki spos�b wstaw ich pan za choinkie, bo mg�o�ci mo�na dosta�. � Nie mogie, przedstawienie si� zaczyna: Wielkie pretensje do pa�stwa wnosz�. Dla kr�la o krzes�o prosz�. Kr�l siada na �rodku pokoju i deklamuje z przej�ciem: Jam kr�l Herod, pan nad pany. Niebo z gwiazdamy, woda z rybamy, ziemia z kwiatamy, powietrze z ptakamy, to wszystko le�y pod mojemy nogamy. Na m�j rozkaz, na moje zawo�anie, niech mnie tu fetmarsza�ek stanie! � Mi�tus, we� no wid�y troszkie w lewo, bo faktycznie niemo�ebnie si� ich odczuwa. Diabe� przek�ada wid�y do lewej r�ki i przedstawienie toczy si� dalej, pozostawiaj �c po sobie na d�ugo mi�e wspomnienie. Sp�dzielcze czworaczki � Co pan powiesz, panie Kr�wka, do tych ��dzkich kantowanych czworaczk�w? � Do jakich czworaczk�w? �To pan nie wiesz, �e w swojem czasie w mie�cie �odzi czworaczki na �wiat przyszli? � No, owszem, czyta�em, ale dlaczego pan m�wisz, �e kantowane? Nie by�o ich czterech? �Owszem, na sztuki si� zgadzaj�, czterech by�o, tylko �e nie wszyscy w �odzi si� porodzili i ka�den insz� mamusie mia�. � Wiesz pan, �e to rzadko� �. Cud! � Nie cud, tylko kant. Rozchodzi si� o to, �e jedna szemrana �odzianka wykompinowa�a na mie�cie trzech ma�ych p�taczk�w, dorzuci�a jednego swojego i kaza�a jem czworaczki odstawia�. Zlecia�a si� publika, gazety na papier to wzi�li � i interes poszed� jak lalka. Z ca�ej Polski ludzie zacz�li si� zje�d�a�, fors� przysy�a� i po�ciel. Pieluchy wagonamy nadchodzili, a samych w�zeczk�w na rysorach z ceratowemy budkamy sztuk do trzydziestu nadesz�o. �Patrz pan, kto by si� spodziewa�, �e w �odzi co� podobnego potrafi� ludzie wykompinowa�. Warszawa by si� nie powstydzi�a. Bo przecie� to nasze rodaki sprzedali frajerom z prowincji tramwaj, most, kolumn� kr�la Zygmunta i G��wny Dworzec na dancing wynaj�li. Ale czworaczki to ty� nielichy wynalazek. � Co pan chcesz, wyrabia si� ��d� przy nas pomalutku. � Przez te autobusy. W niespe�na trzy godziny z Piotrkowskiej jeste� pan na Marsza�kowskiej. Je�d�� ludzie tam i nazad i kultura si� rozchodzi. � Tylko w�a�nie to przykre, �e wszystko si� wysypa�o. Ju� od pocz�tku podejrzliwe si� wydawa�o niekt�rem, co te czworaczki widzieli, �e nie bardzo do siebie podobne. Czworaczka prawo kropka w kropkie braciszka przypomina� tak, �e przewa�nie musz� by� ponumerowane. A tu jeden czarny kindziorek, drugi blondyn, �wi�ski kolorek, trzeci piegowaty jak wielkie nieszcz�cie, a czwartego znowu� rano i wiecz�r trzeba by�o brzytw� goli�, z powodu silnego zarostu na brodzie. � Zalewasz pan. � Skarz mnie B�g, prawd� m�wi�. Broda mu w ciep�ej poduszce w trymiga odrasta�a, bo dwadzie�cia dziewi�� lat sobie liczy� i przedtem, zaczem go ta paniusia za czworaczk�w zgodzi�a, w cyrku Nr l za liliputa si� zatrudnia� z powodu ma�oletniego wzrostu. Przez niego w�a�nie ta ca�a draka si� zrobi�a. � W jaki spos�b przez niego? � A w taki, �e raz ta mamusia polecia�a na poczt� po fors�, a jemu kaza�a braciszk�w bawi�, przewija� i temu� podobnie�. I co si� robi, w tem trakcie przychodz� dwie paniusie z prezentamy i patrz�, �e trzy czworaczki naparzaj� si� grzechotkamy, a czwarty postawi� przed sob� literka, szklankie, trzydzie�ci deka w�oskiego salcesonu na papierze roz�o�y� � gazuje sobie oraz zak�sza. Ma si� rozumie�, paniusieczki pomgleli, a p�niej polecieli po milicj�. I teraz mamusia ma mie� powa�ne trudno�ci, poniewa� si� wyda�o, �e ju� raz na trojaczki publikie w ten dese� naci�a. � A po mojemu bez dania racji milicja si� w to wtr�ci�a. Za co przykro�ci? Nie mog�a kobieta sama da� rady�to za�o�y�a sp�d