John Irving Metoda Wodna JOGURT I MN�STWO WODY To jej ginekolog mi go poleci�. Co za ironia: najlepszym uro logiem w Nowym Jorku jest Francuz. Doktor Jean Claude Vigne ron: WIZYTY TYLKO PO UPRZEDNIM ZAM�WIENIU. Wiec um�wi�em si� na wizyt�. � Woli pan Nowy Jork ni� Pary�? � zapyta�em. � W Pary�u przynajmniej mog�em si� odwa�y� na posiadanie samochodu. � M�j ojciec te� jest urologiem. � Zapewne drugorz�dnym � rzek� Yigneron � skoro si� nie pozna�, co panu jest. � Moje schorzenie jest niespecyficzne � powiedzia�em. Dobrze znam histori� swojej przypad�o�ci. � Czasem bywa nie specyficznym zapaleniem cewki moczowej, raz niespecyficznym zapaleniem prostaty. Kiedy indziej mia�em trypra... ale to inna historia. Kiedy� by� to po prostu jaki� pospolity zarazek. Lecz zawsze niespecyficzne. � Mnie to wygl�da na co� bardzo specyficznego � rzek� Yi gneron. � Niemo�liwe � odpar�em. � Raz reaguje na penicylin�, in nym razem na sulfamidy. Kiedy� wyleczy�em si� furadantinem. � No, prosz� � rzek�. � Zapalenie cewki moczowej ani za palenie prostaty nie reaguj� na furadantin. 8 JOHN IRYING To musia�o by� co� iri � Widzi pan? � powiedzia�em, nego. Co� niespecyficznego. � Specyficznego � rzek� Yigneron. � Trudno o co� bar dziej specyficznego jak drogi moczowe. Pokaza� mi. Usi�owa�em zachowa� spok�j na jego stole. Da� mi do r�ki idealn� w kszta�cie plastikow� pier�, prze�liczn�, o realis tycznej barwie i budowie, z pi�kn� stercz�c� sutk�. � Rany... � Niech pan j� gryzie � rzek�. � Prosz� zapomnie� o mo jej obecno�ci. �ciska�em ten rzadkiej urody cyc patrz�c mu prosto w oko. Jestem pewien, �e m�j ojciec nie stosuje tak nowoczesnych urz�dze�. Przy erekcji paskudny szklany pr�t wchodzi troszk� �at wiej. Pami�tam, �e ze wszystkich si� stara�em si� nie krzycze�. � Bardzo specyficzne � rzek� Jean Claude Yigneron, kt�ry zareagowa� podst�pn� francuszczyzn�, kiedy mu powiedzia�em, �e jest to co najmniej niezwyk�e trzyma� pier�, kt�rej sutk� mo�na gry�� do woli. Diagnoza Vignerona jest lepiej zrozumia�a w pewnej historycz nej perspektywie. Dziwne i bolesne siusianie to dla mnie nic no wego. W ci�gu ostatnich pi�ciu lat cierpia�em na t� nie nazwan� przy pad�o�� siedem razy. Raz z powodu trypra, ale to inna historia. Zwykle m�j aparat jest po prostu rankiem sklejony. Ostro�ne po ci�ni�cie za�atwia albo te� prawie za�atwia spraw�. Oddawanie moczu bywa wyzwaniem, a towarzysz�ce mu odczucia s� zawsze nowe i zaskakuj�ce. Jest ono r�wnie� czasoch�onne � dzie� scho dzi na przewidywaniu, kiedy nast�pny raz b�dzie si� musia�o sika�. Seks, rzecz typowa, pozostaje poza wszelk� kwesti�. Orgazm bywa doprawdy szczytowy. Wytrysk jest prze�yciem powolnym � d�ug�, zdumiewaj�c� podr� chropowatych i za du�ych na to �o�ysko kulek. W przesz�o�ci w og�le zrezygnowa�em ze sto sunk�w p�ciowych. To sk�ania�o mnie do picia, co z kolei powo duje pieczenie przy siusianiu: zamkni�ty nieprzyjazny kr�g. I zawsze ta nieokre�lona diagnoza. Przera�aj�ce nowe opinie, �e mo�e by� to jedna z azjatyckich chor�b wenerycznych, METODA WODNA 9 nigdy nie wytrzymuj� pr�by. �Jaki� rodzaj infekcji" pozostaje bez nazwy. Pr�buje si� r�nych lek�w; jeden w ko�cu skutkuje. Ma�a encyklopedia zdrowia ujawnia mgliste i z�owr�bne symptomy ra ka prostaty. Lecz lekarze zawsze m�wi�, �e jestem za m�ody. Ja si� zawsze z tym zgadzam. A teraz Jean Claude Yigneron po�o�y� na moim problemie szklan� pa�eczk�. Specyficzny defekt wrodzony. Nic zaskakuj�ce go � ju� wcze�niej podejrzewa�em u siebie istnienie kilku. � Pana drogi moczowe s� w�skie i kr�te. Znios�em t� wiadomo�� ca�kiem nie�le. � Amerykanie s� tacy niem�drzy w sprawach seksu � rzek� Yigneron. Bior�c pod uwag� moje do�wiadczenie, nie czu�em si� na si�ach z nim spiera�. � Wam si� wydaje, �e wszystko jest zmywalne, a przecie� pochwa to jedna z najbrudniejszych rzeczy w �wiecie. Wie pan o tym? Ka�dy nie ods�oni�ty otw�r mie�ci setki nieszkodliwych bakterii, ale pochwa go�ci ich szczeg�lnie du�o. M�wi� �nieszkodliwych", ale nie dla pana. N o r m a l n e penisy wyp�ukuj� je. � Ale nie moje w�skie, kr�te drogi? � spyta�em my�l�c o dziwnych zag��bieniach, gdzie setki bakterii wiod� utajony �y wot. � Widzi pan? � rzek� Yigneron � co w tym niespecyficz nego? � Jakie leczenie pan zaleca? � Wci��, �ciska�em plastikow� pier�. Cz�owiek z tak niewra�liw� sutk� potrafi by� m�ny. � Ma pan cztery mo�liwo�ci � powiedzia� Yigneron. � Is tnieje wiele lek�w i jeden z nich zawsze podzia�a. Siedem przy padk�w na pi�� lat nie jest czym� zaskakuj�cym przy pana drogach moczowych. B�l nie bywa ostry, prawda? Da si� �y� z t� okresow� uci��liwo�ci� w sikaniu i pieprzeniu, prawda? � Prowadz� teraz nowe �ycie � odpar�em. � Chc� si� zmieni�. � Wi�c niech pan przestanie pieprzy� � rzek� Yigneron. � Niech si� pan zastanowi nad masturbacj�. R�k� zawsze mo�na domy�. � Nie chc� a� takiej odmiany. 10 JOHN IRYING � Nadzwyczajne! � wykrzykn�� Yigneron. Przystojny m�czyzna, wielki i pewny siebie. �cisn��em mocno plastikow� pier�. � Nadzwyczajne, nadzwyczajne... jest pan moim dzie si�tym ameryka�skim pacjentem, kt�ry stan�� wobec takich mo�li wo�ci, i ka�dy z was odrzuci� pierwsze dwie. � Co w tym nadzwyczajnego? � zapyta�em. � Nie s� zbyt atrakcyjne. � Dla Amerykan�w! � wykrzykn�� Yigneron. � Trzech z moich paryskich pacjent�w zdecydowa�o si� �y� z t� przypad�o�ci�. A jeden... w dodatku wcale jeszcze niestary... za rzuci� pieprzenie. � Nie znam jeszcze pozosta�ych mo�liwo�ci � zauwa�y�em. � Zawsze w tym miejscu robi� przerw� � rzek� doktor Yi gneron. � Lubi� zgadywa�, kt�r� mo�liwo�� wybierze pacjent. Przy was, Amerykanach, nigdy si� nie pomyli�em. Jeste�cie lud�mi �atwymi do przejrzenia. Zawsze pragniecie odmieni� swoje �ycie. Nigdy nie akceptujecie tego, z czym si� urodzili�cie. A w pana przypadku? Czuj� to. U pana b�dzie to metoda wodna! Uzna�em ton doktora za uw�aczaj�cy. Trzymaj�c pier� w d�oni zdecydowa�em, �e metoda wodna nie b�dzie dla mnie. � Nie zawsze bywa skuteczna, oczywi�cie � rzek� Yigneron. � W najlepszym razie stanowi kompromis. Zamiast siedmiu przypadk�w w ci�gu pi�ciu lat, mo�e jeden przypadek na trzy lata... lepsze szans�, to wszystko. � Nie podoba mi si�. � Ale jeszcze jej pan nie pr�bowa� � rzek�. � Jest bardzo prosta. Pije pan mn�stwo wody przed pieprzeniem. Pije pan mn�stwo wody po pieprzeniu. I troch� ogranicza pan alkohol. Alkohol �wietnie robi bakteriom. We francuskiej ar mii mieli�my genialn� pr�b� na stopie� wyleczenia trypra. Dawa li�my pacjentom normaln� dawk� penicyliny. Potem, kiedy m�wi li, �e s� wyleczeni, dawali�my im trzy piwa wieczorem przed snem. Je�eli rano mieli wydzieliny, zn�w podawali�my penicylin�. Pan po prostu potrzebuje mn�stwa wody. Przy pana dziwnym moczowodzie trzeba sp�ukiwa� i sp�ukiwa�. Niech pan pami�ta, aby zawsze po stosunku wsta� i wysika� si�. METODA WODNA 11 Pier� w moim r�ku by�a jedynie plastikiem. � Pan oczekuje, �e b�d� odbywa� stosunek p�ciowy z pe�nym p�cherzem? � powiedzia�em. � Ale� to bolesne. � Inne � zgodzi� si� Yigneron. � Ale b�dzie pan mia� wi�ksze erekcje. Wiedzia� pan o tym? Zapyta�em go, jaka jest czwarta mo�liwo��, a on si� u�miechn��. � Prosta operacja � rzek�. � Zabieg chirurgiczny. Wbi�em paznokie� kciuka w plastikow� sutk�. l � Wyprostujemy panu moczow�d � wyja�ni�. � Poszerzy my go. To potrwa chwil�. U�pimy pana, oczywi�cie. Mia�em w r�ku absurdalny syntetyczny gruczo� piersiowy, o czywist� imitacj�. Od�o�y�em j�. � To musi bardzo bole� � powiedzia�em. � To znaczy, po operacji. � Jakie� czterdzie�ci osiem godzin. � Yigneron wzruszy� ra mionami. Wszelki b�l wydawa� mu si� jednakowo zno�ny. � Mo�e pan mnie u�pi� na czterdzie�ci osiem godzin? � za pyta�em. � Dziesi�ciu na dziesi�ciu! � wykrzykn�� Yigneron. � Zawsze o to pytaj�! � Czterdzie�ci osiem godzin? � zastanawia�em si�. � Jak b�d� sika�? � Najszybciej, jak pan potrafi � odpar� szturchaj�c palcem stercz�c� sutk�, jakby to by� guzik dzwonka przyzywaj�cego piel�gniarki i anestezjolog�w, kt�rzy mieli mu przynie�� wypole rowany skalpel potrzebny do tej chirurgicznej frajdy. Wyobra�a�em go sobie. D�uga rurkowata brzytwa, jak miniaturka pyszczka mi noga morskiego. Doktor Jean Claude Yigneron przygl�da� mi si�, jakbym by� obrazem, kt�rego jeszcze nie sko�czy� malowa�. � Metoda wodna � odgad�. � Trafi� pan dziesi�� na dziesi�� � powiedzia�em, �eby mu zrobi� przyjemno��. � Czy kt�rykolwiek z pa�skich pacjent�w wybra� kiedy� operacj�? � Tylko jeden � odpar� Yigneron � i wiedzia�em od 12 JOHN IRYING METODA WODNA 13 pocz�tku, �e wybierze. By� bardzo praktycznym cz�owiekiem, o naukowym podej�ciu do �ycia, cz�owiekiem powa�nym. Jedyny, kt�ry wzgardzi� cyckiem na stole. � Twardy cz�owiek � powiedzia�em. � Cz�owiek spokojny � rzek� Yigneron. Zapali� obrzydliwe go, ciemnego gauloisea i wch�on�� dym bez leku. P�niej, stosuj�c metod� wodn�, my�la�em o tych czterech mo�liwo�ciach i wymy�li�em pi�t�: francuscy urolodzy s� szarla tanami, zasi�gnij innej opinii, wielu innych opinii... jakiejkolwiek innej opinii... Trzyma�em d�o� na prawdziwej piersi, kiedy dzwoni�em do Vi gnerona, aby mu powiedzie� o tej pi�tej mo�liwo�ci, kt�r� powi nien proponowa� swym pacjentom. � Nadzwyczajne! � wykrzykn��. � Co pan m�wi? Zn�w dziesi�ciu na dziesi�ciu? � Dziesi�ciu na dziesi�ciu! � hucza�. � I zawsze mniej wi�cej w trzy dni po badaniu. Zmie�ci� si� pan w czasie! Milcza�em przy swoim ko�cu linii. Pier� w moim r�ku zrobi�a si� jak z plastiku. Lecz tylko na te chwile ciszy. Od�y�a, gdy Yigneron zacz�� znowu hucze�. � To nie jest kwestia innej opinii. Niech si� pan nie oszukuje. Geografia pa�skich dr�g moczowych jest faktem. Mog� panu wy rysowa� ich map�... Od�o�y�em s�uchawk�. � Nigdy nie lubi�em Francuz�w � powiedzia�em. � Tw�j ginekolog musi mie� co� przeciwko mnie, skoro poleci� mi tego sadyst�. Nienawidzi Amerykan�w. Jestem pewien, �e w�a�nie po to tu przyjecha� ze swoimi przekl�tymi szklanymi pr�tami... � Paranoja � odpar�a z zamkni�tymi oczami. Nie jest to bardzo rozmowna dziewczyna. � S�owa! � m�wi na sw�j lekcewa��cy spos�b. Ma taki gest na wyra�enie tego, co my�li o s�owach. Unosi lekko wierzchem d�oni pier�. Ma dobre, pe�ne piersi, ale wymagaj�ce biustonosza. Bardzo lubi� jej piersi. Sprawiaj�, �e si� zastanawiam, jak taki sztuczny cyc Yignerona m�g� w og�le na mnie podzia�a�. Gdybym musia� przej�� jeszcze raz przez to wszystko, nie tkn��bym go. No nie, pewnie bym tkn��. Ona jednak nie potrzebowa�aby niczego takiego. Jest osob� prak tyczn�, rzeczow�, zr�wnowa�on� i powa�n�. Gdyby to jej zapro ponowano te cztery mo�liwo�ci, wybra�aby operacj�. � Zabieg � powiedzia�a. � Je�li cokolwiek mo�na napra wi�, nale�y to zrobi�. � Woda nie jest taka z�a � odpar�em. � Ja lubi� wod�. Dzia�a na mnie dobrze pod niejednym wzgl�dem. I mam dzi�ki niej wi�ksz� erekcj�. Wiedzia�a� o tym? Na to ona porusza r�k� i jedna z jej piersi unosi si� do g�ry. Doprawdy, bardzo j� lubi�. Na imi� ma Tulpen. To po niemiecku znaczy tulipany, lecz jej rodzice nie wiedzieli, �e to jest niemieckie s�owo ani co oznacza, kiedy j� tak nazwali. Jej rodzice byli Polakami. Umarli spokojnie w Nowym Jorku, ale Tulpen urodzi�a si� w szpitalu RAFu pod Londynem w czasie wojny. By�a tam mi�a piel�gniarka o imieniu Tulpen. Lubili j� i chcieli zapomnie� o wszystkim, co polskie, a my�leli, �e piel�gniarka jest Szwedk�. Nikt z nich nie wiedzia�, co imi� to oznacza, dop�ki Tulpen nie zacz�a ucz�szcza� na nie miecki w szkole �redniej w Brooklynie. Wr�ci�a do domu i po wiedzia�a rodzicom. Bardzo ich to zaskoczy�o. Nie sta�o si� jednak przyczyn� �mierci ani niczego innego, po prostu mia� miejsce taki fakt. Wszystko to jest bez znaczenia. S� to zwyczajne fakty. Ale jedynie w takich wypadkach Tulpen zabiera g�os � gdy chodzi o fakty. A nie ma ich wiele. Id�c za jej przyk�adem zacz��em od faktu: drogi moczowe mam w�skie i kr�te. Fakty s� prawdziwe. Tulpen to bardzo uczciwa osoba. Ja nato miast wcale nie jestem nazbyt uczciwy. Jestem niez�ym �garzem, to te� fakt. Ludzie, kt�rzy naprawd� mnie znaj�, zwykle coraz mniej mi wierz�. S�dz�, �e k�ami� ca�y czas. Lecz teraz m�wi� prawd�! Tylko pami�tajcie: wy mnie nie znacie. Gdy m�wi� w ten spos�b, Tulpen wierzchem d�oni unosi pier�. Co my, u diab�a, mamy ze sob� wsp�lnego? B�d� si� trzyma� fakt�w. Imiona s� faktami. Tulpen i ja odnosimy si� do naszych imion z lekcewa�eniem. Jej imi� by�o b��dem, co nie ma dla niej 14 JOHN IRWNG wi�kszego znaczenia. Ja mam ich kilka i tak jak jej imi� s� dosy� przypadkowe. Rodzice nazwali mnie Fred i nigdy si� nie przej mowali, �e nikt poza nimi tak mnie nie nazywa�. Du�a m�wi�a na mnie Blagier. Jest to wymys� mojego najdawniejszego i naj dro�szego przyjaciela, Coutha, kt�ry uku� to przezwisko, gdy po raz pierwszy przy�apa� mnie na k�amstwie. Przywar�o do mnie. Wi�kszo�� przyjaci� mnie tak nazywa�a. Merrill Overturf, kt�ry gdzie� si� zawieruszy�, nazywa mnie Partaczem. Jak ka�de prze zwisko to te� ma jakie� niejasne powody. Ralph Packer nazywa mnie Tr�bTrab, czego nie cierpi�. A Tulpen m�wi do mnie po nazwisku, Trumper. Wiem, czemu: m�skie nazwiska rzadko si� zmienia. Wiec g��wnie jestem Fred �Blagier" Trumper. Fakt. Fakty trudno ze mnie wydoby�, wiec aby si� nie zgubi�, powt�rz� je. Jeden: moje drogi moczowe s� w�skie i kret�. Drugi: Tulpen i ja nie przywi�zujemy zbytniej wagi do w�asnych imion. I prawdopodobnie niewiele wi�cej mamy ze sob� wsp�lnego. Ale, ale! Dochodzimy do trzeciego faktu. Trzeci: wierze w Ry tua�y! Chodzi mi o to, �e zawsze s� w moim �yciu takie rzeczy jak metoda wodna, zawsze s� jakie� rytua�y. �aden z nich nie trwa� d�ugo m�wi�em Yigneronowi, �e prowadz� teraz nowe �y cie, �e chce si� zmieni�, i to jest prawda, lecz zawsze przechodz� od jednego rytua�u do drugiego. Jaki� przegl�d historyczny moich rytua��w zajmie sporo czasu, ale metoda wodna jest spraw� jasn�. Dzielimy te� z Tulpen wsp�lny wczesnoporanny rytua�. Chocia� metoda wodna zmusza mnie do nieco wcze�niejszego wstawania � i kilkakrotnego w ci�gu nocy � Tulpen i ja nie odst�pujemy od tego rytua�u. Ja wstaje, sikam, myje z�by i pije mn�stwo wody. Ona nastawia kaw� i puszcza stosik p�yt gramofonowych. Spoty kamy si� z powrotem w ��ku i jemy jogurt. Zawsze jogurt. Ona je z czerwonej miseczki, ja z niebieskiej, lecz je�li mamy jogurt o r�nych smakach, zamieniamy si� co chwila miseczkami. Gi�tki rytua� jest najlepszy, a jogurt jest rozs�dnym, zdrowym po�ywie niem, bardzo mi�ym dla ust z samego rana. Nie rozmawiamy. Dla Tulpen to nic nowego, lecz nawet ja nie m�wi�. S�uchamy p�yt i jemy jogurt. Nie znam dobrze Tulpen, ale najwyra�niej zawsze tak robi�a. Do tego jej rytua�u ja wprowadzi�em dodatek: gdy jogurt METODA WODNA 15 zostaje zjedzony, kochamy si� d�ugo. Potem kawa jest ju� gotowa i pijemy j�. Dop�ki graj� p�yty, nie rozmawiamy ze sob�. Odmiana spowodowana metod� wodn� jest niewielka i przypada gdzie� miedzy kochaniem si� a piciem kawy. Wstaje, aby si� wysika� i wypi� mn�stwo wody. �yje z Tulpen od niedawna, ale mam wra�enie, �e gdybym z ni� �y� od lat, nie m�g�bym jej pozna� lepiej. Tulpen i ja mamy oboje po dwadzie�cia os�em lat, ale w rze czywisto�ci ona jest ode mnie starsza, potrzeb� m�wienia ma ju� za sob�. To jest mieszkanie Tulpen i do niej nale�� wszystkie w nim rzeczy. Ja zostawi�em swoje rzeczy i swoje dziecko u mojej pier wszej i jedynej �ony. Powiedzia�em doktorowi Jean Claude Yigneronowi, �e wiod� nowe �ycie itd. Powiedzia�em, �e przegl�d historyczny moich ry tua��w zajmie nieco czasu. Powiedzia�em te�, �e nie jestem zbyt uczciwy. Lecz Tulpen jest. Unosz�c pier� wierzchem r�ki pomaga mi si� trzyma� prostej drogi. W mig si� nauczy�em nie rozmawia�, kiedy graj� p�yty. Nauczy�em si� te� m�wi� tylko to, co jest niezb�dne cho� ludzie, kt�rzy mnie znaj�, zapewne powiedz�, �e k�amie nawet teraz � chromol� ich za ten pesymizm. Moje drogi moczowe s� w�skie i kret�, jadam teraz jogurt i pi jam mn�stwo wody. B�d� si� trzyma� fakt�w. Chc� si� zmieni�. METODA WODNA 17 WOJENNA PRODUKCJA W�r�d rzeczy, kt�re sprawiaj� Fredowi �Blagierowi" Trumpe rowi frajd�, znajduje si� wspomnienie Merrilla Overturfa, cukrzy ka. W iowa�skiej fazie �ycia Trumpera wspominanie Overturfa jest szczeg�lnie mi�e. Dla �cis�o�ci: bardzo mu w tym pomaga fakt, �e ma Overturfa nagranego na ta�m� magnetofonow�. Taki sobie eskapizm. S�ucha nagranego w Wiedniu Merrilla i patrzy za iowa�skie okno przez zardzewia�� siatk� oraz skrzyd�o wielkiego t�ustego pasikonika � widzi wolno jad�c� osran� ci�ar�wk� pe�n� �wi�. Ponad kwikiem �wi� Blagier s�ucha �piew ki, kt�r� Merrill skomponowa� na Praterze � aby j� p�niej, jak twierdzi�, wykorzysta� do uwiedzenia Wangi Holthausen, nauczy cielki �piewu Wiede�skiego Ch�ru Ch�opi�cego. T�o muzyczne pochodzi z toru gokartowego, na kt�rym Merrill Overturf ustano wi� niegdy� dwudziestorundowy rekord. Mo�liwe, �e utrzyma� go do dzi�. D�wi�k ma niewielkie zniekszta�cenia. Potem Merrill opowiada swoj� przygod� p�ywack�, te z czo�giem na dnie Dunaju. � Wida� go tylko przy pe�ni ksi�yca. Musisz zas�oni� ksi�yc plecami � m�wi� Merrill � �eby nie by�o refleks�w. Po tem trzeba jako� wygi�� si� w �uk nad wod� i trzyma� twarz mniej wi�cej pi�tna�cie centymetr�w nad powierzchni�, wci�� si� kie ruj�c na dok Gelhaffs Keller. � Pozycje te trzeba zachowa� tak, aby nie porusza� wody � i je�li wiatr nie tworzy nawet naj mniejszej fali, ukazuje ci si� si� lufa czo�gu, tak blisko, �e zda si� mo�esz jej dotkn�� r�k�, zupe�nie jakby by�a wycelowana w ciebie. A w linii prostej do doku Gelhaffs zaczyna si� otwiera� albo chwieje si�, albo ci si� wydaje, �e si� otwiera, klapa w�azu. Ale ja nigdy nie potrafi�em wystarczaj�co d�ugo utrzyma� twarzy na wysoko�ci mniej wi�cej pi�tnastu centymetr�w nad powierz chni� wody... � A potem, my�l�c diabetycznie, Merrill oznaj mia, �e ten wysi�ek zawsze wp�ywa na poziom cukru w jego krwi. Blagier Trumper wciska klawisz w napisem PRZEWIJANIE. Ci�ar�wka ze �winiami znik�a, ale pasikonik z drugiej strony siat ki ma wci�� rozpostarte skrzyde�ka, doskonalsze i bardziej zawi�e ni� orientalne malowid�o na jedwabiu, i Trumper patrz�c przez t� �liczn� sie� widzi pana Fitcha, s�siada, emeryta, grabi�cego i tak ju� nadmiernie wydrapany suchy trawnik. Drapudrap grabi pan Fitch, czyszcz�c swoj� traw� do ostatniej mr�wki. Obserwowanie Fitcha jest zno�ne tylko przez skrzyd�o pasikonika. Teraz podje�d�a do kraw�nika samoch�d � ten, do kt�rego pan Fitch macha swoimi grabiami � wiezie �on� Trumpera, Du��, jego syna, Colma, i trzy zapasowe opony. Trumper przygl�da si� samochodowi my�l�c, czy trzy zapasowe opony wy starcz�. Przyciska twarz do siatki, p�oszy pasikonika, kt�rego nag�y ruch skrzyde�ek p�oszy z kolei Trumpera � ten traci r�wnowag�, g�ow� wypycha przegni�� siatk� z ramy. Chc�c si� przytrzyma� wypycha r�wnie� ram� i ukazuje si� zdumionej �onie w niebez piecznym zwisie � osi� tej zagadkowej hu�tawki jest jego pas oparty o parapet okna. � Co ty wyprawiasz? � wrzeszczy Du�a. A Blagier natrafia nog� na magnetofon i ci�gnie go ku sobie jak kotwic�. Odzyskuje r�wnowag� kl�kaj�c na klawiszach ste ruj�cych. Magnetofon jest w rozterce. Jedno kolano, nakazuje PE�NA PR�DKO�� NAPRZ�D, drugie ODTWARZANIE. Mer rill Overturf be�koce cienkim g�osem: �...do doku Qa�haftis zaczy na si� otwiera�, albo chwie!..." f e i � Co? � m�wi Du�a. � Co ty robisz? 18 JOHN IRYING METODA WODNA 19 � Naprawiam siatk� � odpowiada Trumper i uspokajaj�co macha r�k� do pana Fitcha, kt�ry odmachuje mu grabiami. Fitch nie jest ani troch� zaniepokojony tym dyndaniem z okna ani dziwnymi odg�osami, zd��y� ju� przywykn�� do r�nych prze jaw�w niezr�wnowa�enia w tym domu. � S�uchaj � m�wi Du�a z wypchni�tym w prz�d biodrem, by zrobi� siedzenie dla Colma. � S�uchaj, pieluszki nie s� jesz cze gotowe. Kto� b�dzie musia� p�j�� do pralni i wyj�� je z su szarki. � Ja p�jd�, Du�a � m�wi Blagier � niech tylko naprawi� t� siatk�. � To nie b�dzie �atwe! � pomstuje pan Fitch, opieraj�c si� na grabiach. � Wojenna produkcja! � krzyczy. � Te choler ne rzeczy wyprodukowane w czasie wojny! � Siatki? � pyta Blagier z okna. � Ca�y wasz dom! � krzyczy Fitch. � Te wszystkie po spiesznie zbudowane parterowe domki, wzniesione dla uniwer sytetu! Wojenna produkcja! Tanie materia�y! Babska robota! Tandeta! � Pan Fitch nie jest tak naprawd� niemi�y. Tylko dra�ni go wszystko, co ma jakikolwiek zwi�zek z wysi�kiem wojennym. By� to z�y czas dla Fitcha. Ju� w�wczas za stary, aby i�� na wojn�, walczy� na wewn�trznym froncie razem z ko bietami. Za przezroczystymi firankami okna wej�ciowego ganku malutka �ona Fitcha kr�ci si� nerwowo. � Chcesz dosta� pi�tego zawaha, Fitch? Gdy Trumper bada przegni�� siatk�, stwierdza prawdziwo�� za rzutu Fitcha. Drewno jest jak g�bka, siatka jak przerdzewia�a kru cho��. � Blagier � m�wi Du�a, stoj�c z rozkraczonymi nogami na chodniku. � Ja sama naprawi� siatk�. Ty jeste� okropny do ta kich rzeczy. Trumper w�lizguje si� do wn�trza, przestawia magnetofon w bezpieczne miejsce na g�rnej p�ce z ksi��kami i patrzy, jak zza przezroczystej firanki pani Fitch ruchem r�ki przywo�uje m�a do domu. P�niej Blagier jedzie po pieluszki. W drodze powrotnej prawy reflektor wypada mu na jezdni� i Blagier po nim przeje�d�a. Zmie niaj�c przednia gum� my�li, �e chcia�by spotka� cz�owieka, kt�ry uwa�a, �e ma gorszy od niego samoch�d. Zamieni�bym si� z nim w jednej chwili. Lecz naprawd� my�li, �e chcia�by wiedzie�, czy pod t� g�rn� klap� czo�gu kto� rzeczywi�cie jest. Albo czy ten czo�g w og�le istnieje. Czy Merrill Oerturf naprawd� go widzia�, a nawet czy Merrill Overturf umie p�ywa�. I METODA WODNA 21 STARE ZADANIA I WIADOMO�CI HYDRAULICZNE Blagier Trumper 918 Iowa Ave. Iowa City, Iowa 20 wrze�nia 1969 WPan Cuthbert Bennett Dozorca posiad�o�ci pp. Pillsburych Mad Indian Point Georgetown, Maine Drogi Couth! Jak ci idzie dbanie o siedemna�cie �azienek teraz, gdy wszyscy Pillsburyowie zostawili ci� samego z t� ca�� hydraulik�? Czy ju� zdecydowa�e�, w kt�rej sypialni i z jakim widokiem na morze sp�dzisz zim�? Oboje z Du�� bardzo doceniamy, �e przekona�e� pa�stwa Pill sburych o nieszkodliwo�ci naszego pobytu w domku przy przy stani. By� to dla nas bardzo mi�y tydzie� regeneracyjny, Couth � i odpoczynek od rodzic�w. Sp�dzili�my z moimi rodzicami bardzo osobliwe lato. Great Bo ars Head jest o tej porze roku zawsze takie samo � dom rekon walescencyjny dla umieraj�cych, kt�rym wydaje si�, �e trzymie si�czne wdychanie s�onego powietrza zakonserwuje ich p�uca na nast�pn� zim�. Interes mego ojca latem kwitnie. Powiedzia� mi co� kiedy� o starych ludziach: najpierw nawalaj� im p�cherze. Istny raj dla urologa na wybrze�u New Hampshire! Staruszek jednak dokona� nie lada wysi�ku udost�pniaj�c nam suteren� na lipiec i sierpie�. Od chwili wydziedziczenia mnie mat ka najwyra�niej poczu�a babcine instynkty. Letnia oferta rodzic�w musia�a mie� �r�d�o w pragnieniu mamy zobaczenia Colma, a nie Du�ej i mnie. A m�j ojciec jakby z�agodzi� swoje poprzednie ul timatum finansowe � chocia� to z�agodzenie obesz�o mnie tyle co uprzednie wydziedziczenie. Za��da� te� ode mnie op�aty za te suteren�. Gdy wyje�d�ali�my do domu, poczciwy doktor wyg�osi� mow�: �Pozostawmy to jak jest, Fred. Wkr�tce min� cztery lata, jak jeste� na swoim, i musz� powiedzie�, zaimponowa�e� mi. Zr�b tylko ten doktorat i nie obni�aj lot�w, a my�l�, �e oboje z mam� pomo�emy tobie, Du�ej i ma�emu od�o�y� co� na czarn� godzin�. Ten Colm jest uroczy". I mama poca�owa�a Du�� gdy ojciec nie patrzy�, po czym potelepali�my si� z powrotem do Iowa City. Trzy gumy i dwa paski klinowe p�niej znale�li�my si� w naszym zbudowanym w czasie wojny parterowym domku. Stary nie da� mi na myto nawet dziesi�taka. Tutaj doszed�em do czego� wa�nego, Couth � gdyby� mia� troch� wolnej got�wki. Na same myta wydali�my dwadzie�cia dolc�w, a ja jeszcze nie zap�aci�em towarzystwom kart kredyto wych za podr� na wsch�d w lipcu. A w Michigan City, w In dianie, mieli�my w Holiday Inn Prze�ycie, kt�re prawdopodobnie b�dzie oznacza�o przedwczesne zej�cie na emerytur� mojej karty Gulf. Jednak�e! W tym mroku pojawi� si� s�aby promyk s�o�ca. M�j promotor, doktor Wolfram Holster, dopu�ci� mnie do Puli Litera tury Por�wnawczej, jak j� z uporem nazywa. M�j udzia� w tej puli polega na zawiadywaniu ta�mami magnetofonowymi labora torium j�zykowego student�w pierwszego roku germanistyki. Mo im koleg� biurowym i cz�owiekiem wsp�zawiaduj�cym ta�mami 22 JOHN IRWNG METODA WODNA 23 l jest pewien przebieg�y pedancik nazwiskiem Zanther, kt�rego in terpretacja i �superdos�owny" przek�ad Borgetza zosta�y og�oszone w najnowszym wydaniu miesi�cznika �Lingwista". Pokaza�em Zantherowi wszystko, co napisa�em tego lata do mojej pracy dok torskiej. Przeczyta� w jedno popo�udnie, po czym o�wiadczy�, �e j nie s�dzi, aby ktokolwiek to opublikowa�. Zapyta�em go z kolei, jaki jest nak�ad �Lingwisty", i od tej chwili nie rozmawiamy ze sob�. Po pracy ze studentami w laboratorium j�zykowym � gdy j wiem, �e Zanther ma przyj�� na dy�ur � wstawiam kasety na inne ni� trzeba miejsca. Zostawi� mi w tej sprawie kartk�. �Wiem, co robisz", napisa�. Karteczka by�a wetkni�ta w moj� ulubion� ta�m�. Ja te� zostawi�em mu kartk� ze s�owami: �Nikt natomiast! nie wie, co ty robisz". Odt�d nasze wzajemne kontakty sta�y siej niemo�liwe. Mimo to pula jest ma�a i przypad� mi z niej bardzo lichy k�s. j Du�a wr�ci�a do dawnej pracy w szpitalu i podstawia staruszkom kaczki oraz baseny od sz�stej rano do po�udnia przez pi�� dni w tygodniu. Colm zatem przebywa ze mn�. Dzieciak wstaje mniej wi�cej wtedy, gdy Du�a wychodzi. Op�dzam si� od niego w ��ku! niemal do si�dmej, a potem jego wci�� ponawiane wiadomo�ci o tym, co popsu�o si� w klozecie, ka�� mi wsta� i znowu zadzwo ni� do hydraulika Krotza. Krotza widujemy dosy� cz�sto. Jak wiesz, tego lata wynaj��em nasz dom trzem futbolistom, kt�rzy zapisali si� na uzupe�niaj�cy kurs kultury �wiatowej. Wiedzia�em, �e futboli�ci potrafi� by� bru talni, �e mog� z�ama� krzes�o albo rozwali� nam ��ko. Przygo towa�em si� nawet, �e zastan� w domu zgwa�con� i porzucon� dziewczyn�, ale by�em pewien, �e s� czy�ci. Znasz sportowc�w � wci�� bior� prysznic i zlewaj� si� dezodorantami. By�em prze konany, �e nie �yj� w brudzie. No i rzeczywi�cie, mieszkanie by�o czyste i nawet nie zasta li�my w nim zgwa�conej dziewczyny. Do drzwi by�y przybite maj teczki Du�ej, a najbardziej wykszta�cony z tr�jki przypi�� do nich karteczk� z napisem: �Dzi�ki". Du�a troch� fuka�a, poniewa� u�o�y�a wszystkie nasze rzeczy bardzo schludnie i g�upio jej by�o na my�l, �e futboli�ci grzebali w jej bieli�nie. Ja jednak nabra�em ogromnej otuchy. Dom przetrwa�, a stypendia sportowc�w op�a ci�y czynsz. Potem zacz�y si� problemy kanalizacyjne i Du�a wywnioskowa�a, �e nasze mieszkanie tylko dlatego tak czysto wygl�da, �e futboli�ci spu�cili wszystkie nieczysto�ci z wod�. Krotz musia� wkr�ca� spr�yn� w nasz kibel a� cztery razy. Wyci�gn�� mi�dzy innymi sze�� sportowych skarpet, trzy ca�e ziemniaki, zgnieciony aba�ur i ma�y biustonosik � z ca�� pew no�ci� nie Du�ej. Zadzwoni�em do Wydzia�u Sportu i wydar�em na nich mord�. Pocz�tkowo bardzo si� przej�li. Facet powiedzia�: �Oczywi�cie, nie mo�e to by�, aby nasi ch�opcy psuli sobie opini� u miejsco wych w�a�cicieli dom�w". Obieca�, �e si� tym zajmie. Potem za pyta� mnie o nazwisko i dom, kt�rego jestem w�a�cicielem. Mu sia�em zatem przyzna�, �e dom nie nale�y do mnie, �e go tylko wynajmuj� i �e musia�em podnaj�� go sportowcom na lato. ,fi.ch, wi�c jest pan studentem?" Powinienem by� przewidzie�, �e odpra wi mnie z kwitkiem, ale powiedzia�em: �Tak jest, robi� doktorat z literatury por�wnawczej". A on na to: �No c�, synu, niech tw�j w�a�ciciel z�o�y skarg� na pi�mie". A poniewa� w�a�ciciel powiedzia� mi, �e odpowiadam za wszel kie podnajmy, wi�c rachunki od hydraulika Krotza musz� pokry� sam. A wierz mi, Couth, przepychanie rur spr�yn� jest kosztow ne. Chyba ju� wiesz, co mam na my�li... je�eli masz troch� wolnej got�wki... Doprawdy my�l�, �e dobrze sobie �yjesz, Couth. Lepiej by� dozorc�, kt�ry ma co� pod opiek�, ni� tej opieki potrzebowa�. Dzi�ki Bogu jednak to ju� ostatni rok czego� takiego. M�j ojciec mawia: �Ze swoim doktoratem b�dziesz mia� zaw�d, kt�ry ci za pewni byt. Ale ka�dy profesjonalista musi przej�� szko��". M�j ojciec � jestem pewien, �e ci o tym m�wi� � o�eni� si� z mam� dopiero po studiach, po medycynie, po okresie praktyki i urz�dzeniu si� w Great Boars Head w New Hampshire. Jako jedyny urolog w Szpitalu RockinghambytheSea. Po sze�ciu la tach narzecze�stwa z moj� poczciw� mamu�k� � i dw�ch ty 24 JOHN IRYING si�cach stu dziewi��dziesi�ciu nocach masturbacji � ojczulek uzna�, �e pora si� o�eni�. Tego lata powiedzia�em mu: �Popatrz na Coutha. Jest urz�dzo ny. Przez dziewi�� miesi�cy w roku ma ca�� posiad�o�� dla siebie i wszystkie wydatki zap�acone. A tylko przez trzy miesi�ce musi si� cacka� z pa�stwem Pillsbury, utrzymywa� w porz�dku ich rozleg�e w�o�ci, smo�owa� ich �odzie i my� samochody, a na do1 datek traktuj� go niczym cz�onka rodziny. Czy jeste� od niego lepszy?" A ojciec na to: �Ale Couth nie jest profesjonalist�". W moich i Du�ej oczach wygl�dasz bardzo profesjonalnie. Sp�ucz w moim imieniu wszystkie siedemna�cie kibl�w. Ca�uje j Blagier l WIECZORNE RYTUA�Y IOWANSKIE Odk�d ojciec go wydziedziczy�, Blagier nauczy� si� gromadzi� drobne krzywdy w nadziei, �e zlej� si� w jedn� co� znacz�c� ran�, kt�ra nie powoduj�c poczucia winy uczyni z niego m�czennika. Wciska klawisz zapisu. � Jako kolekcjoner drobnych krzywd � m�wi bez przekona nia do mikrofonu � ju� od wczesnego dzieci�stwa litowa�em si� nad samym sob�. � Co? � pyta Du�a z hallu niskim, zachryp�ym g�osem. � Nic, Du�a � wo�a do niej i stwierdza, �e i to zapisa� na ta�mie. Kasuj�c stara si� my�le�: sk�d si� u niego wzi�o to lito wanie si� nad sob�? I s�yszy g�os ojca: �Z wirusowego zaka�enia". Lecz Blagier jest pewien, �e wszystko to zmy�li�. � Wszystko to zrobi�em sam � m�wi ze zdumiewaj�cym przekonaniem i za raz zauwa�a, �e tego nie nagra�. � Co zrobi�e� sam? � pyta z pokoju sypialnego Du�a, kt�ra nagle zrobi�a si� czujna. � Nic, Du�a. � Lecz zabola�o go jej zdumienie, �e m�g� co� zrobi� sam. Zdmuchuj�c w�os z magnetofonu, dotyka delikatnie czo�a. Od pewnego czasu podejrzewa, �e kiedy� powypadaj� mu w�osy i ods�oni� m�zg. Czy b�dzie to wielkie upokorzenie? M�wi do mikrofonu: 26 JOHN IRYING � Niebezpiecznie jest zastanawia� si� nad drobnymi sprawami emocjonalnymi. Lecz kiedy pr�buje to przegra�, przekonuje si�, �e wcisn�� t� wypowied� w jeden ze szpitalnych raport�w ojca � nagranych w gabinecie dobrego doktora w Great Boars Head przed audyto rium z�o�onym z Du�ej i matki s�uchaj�cych opisu uczciwie sp�dzonego dnia. Blagier jest pewien, �e ju� raz skasowa� ten raport, ale wida� nie ca�y. A mo�e niekt�re partie wypowiedzi ojca maj� zdolno�� odtwarzania si�. Blagier jest sk�onny w to uwierzy�. � Niebezpiecznie jest zastanawia� si� nad drobnymi sprawami emocjonalnymi... p�cherzy, kt�re �atwo ulegaj� infekcji, cho� g��wn� przyczyn� s� powik�ania nerkowe. STOP. COFANIE. KASOWANIE. Blagier nagrywa z kr�tkim chichotem: � Postanawiam odt�d bardziej uwa�a� przy siusianiu. Jest dobrze po p�nocy, gdy Blagier widzi, jak w domu pana Fitcha zapala si� �wiat�o, a sam pan Fitch w pi�amie w szerokie paski idzie przez hali. K�opoty z p�cherzem, my�li Trumper. Lecz Fitch pojawia si� na frontowym ganku. Twarz ma szar� w �wietle ulicznej latarni. Fitch nie mo�e zosta wi� swojego trawnika w spoko ju! Martwi si�, czy w nocy nie spad� jaki� li��! Pan Fitch jednak staje na swoim ganku z twarz� wzniesion� ku g�rze, z my�lami ponad trawnikiem. Przed powrotem do ��ka spogl�da w o�wietlone okno, za kt�rym Blagier zamar� w bezru chu. Potem machaj� do siebie, Fitch w�lizguje si� ukradkiem do swego tajemniczego hallu i gasi �wiat�o. Takie sobie nocne spotkania. Blagier wspomina, jak Colmowi wyrzyna� si� w nocy z�b w Great Boars Head. Colm zawsze mia� k�opoty z z�bkowaniem, przez p� nocy nie dawa� spa� Du�ej i matce Blagiera. Kiedy�, zast�puj�c je, Blagier wymkn�� si� na spacer po pla�y. Szed� obok pogr��onych w ciemno�ci domk�w, gdy nagle poczu� dym trawki przed gankiem Elsbeth Malkas. E l METODA WODNA 27 b e t h uczy rodzic�w pali� ma rihuan�! Jego przyjaci�ka z dzieci�stwa, dojrzewa� razem ni� raz nawet w jej hamaku. Obecnie jest instruktork� w col lege najwi�ksz� poetess� Bennington, dok�d w trzy lata po sko�czeniu studi�w powr�ci�a, aby uczy�. To jest doprawdy kazirodztwo � powiedzia� kiedy� Du�ej. A Du�a odpar�a: � Nie znam si� na tym. W dzisiejszych czasach znamieniem akceptacji dziecka, my�la� Trumper, jest osi�gniecie takiego stopnia powodzenia, aby m�c nauczy� rodzic�w pali� marihuan�. Stara� si� wyobrazi� siebie w takiej roli. Ubrany w tog� doktorska wyg�asza najpierw mow�, a potem zmusza ojca do zapalenia skr�ta! Blagier podkrad� si� bli�ej, �eby zobaczy� ten cud miedzypo koleniowy, ale dom Malkas�w by� ciemny i Elsbeth, dostrzeg�szy skulon� sylwetk� Trumpera na ja�niejszym tle morza, usiad�a w ha maku na ganku. Elsbeth Malkas mia�a kluchowate oleiste cia�o, nagie i wilgotne, kiedy tak le�a�a w swym hamaku i wdycha�a trawk�. Z bezpiecznej odleg�o�ci, zza barierki ganku Blagier opowiada� o zwyczaju Colma z�bkowania w nocy. By�a p�niej taka chwila, gdy m�g� bezpiecznie odej�� � kiedy Elsbeth wesz�a do domu po kr��ek antykoncepcyjny. Uj�� go jednak staromodny urok tego �rodka, wyobra�a� sobie kr��ek le��cy w�r�d masy gumek, o��wk�w i znaczk�w pocztowych � narz�dzi tej poetessy, kt�ra potrzebowa�a na nie a� ca�ego biurka � i by� zbyt zafascynowa ny, by odej��. Zastanawia� si� te�, czy z�apie od Elsbeth to, co z�apa� przed laty. W hamaku jednak wyrazi� tylko rozczarowanie, �e kr��ek zosta� u mieszczony w swoim miejscu, gdy Elsbeth by�a w domu. � Czemu chcia�e� go zobaczy�? � zapyta�a. G�upio mu by�o m�wi� o gumkach, o��wkach i znaczkach pocz towych lub cho�by o oddartym skrawku papieru z nie doko�czo nym wierszem. W ko�cu, maj�c do czynienia z poetess� mo�na zap�odni� nawet jej s�owa. 28 JOHN IRYWG Lecz nigdy nie przepada� za poezj� Elsbeth, a p�niej przeszed� pla�� prawie mil�, nim zanurzy� si� w oceanie. Chcia� mie� pew no��, �e ona nie us�yszy plusk�w i nie poczuje si� ura�ona. Blagier informuje magnetofon: � Postanawiam mocno si� stara� by� uprzejmym. �wiat�a brzasku padaj� na wymanikiurowany trawnik Fitcha i Blagier widzi, jak staruszek zn�w cz�apie niespokojnie po ganku i tylko si� rozgl�da. Jaka czeka mnie przysz�o��, my�li Trumper, je�eli Fitch, w tym wieku, wci�� cierpi na bezsenno��? TERAZ DLA MNIE SEN Nie cierpi� ju� na bezsenno��. Zadba�a o to Tulpen. Nie jest taka g�upia, �eby mnie zostawi� z moimi wybiegami. K�adziemy si� o rozs�dnej porze, kochamy si�, �pimy. Gdy przy�apuje mnie na tym, �e nie �pi�, znowu si� kochamy. Mimo ogromnych ilo�ci wypijanej wody sypiam bardzo dobrze. To za dnia zastanawiam si�, co sobie znale�� do roboty. Kiedy� by�em bardzo pracowity. Tak, robi�em studia podyplomo we, doktorat z literatury por�wnawczej. M�j promotor i m�j ojciec byli ze sob� zgodni w kwestii specjalizacji. Kiedy�, gdy Colm by� chory, ojciec nie gmli� si� wypisa� dla niego recepty. � Czy urolog u pediatra? � Co na to mo�na by�o powie dzie�? �� Id� do pediatry. Robisz doktorat, prawda? Z pewno�ci� znasz wag� specjalizacji. Jeszcze jak. M�j promotor, doktor Wolfram Holster, przyzna�, �e jeszcze nigdy nie spotka� si� z tak� jak moja. To prawda, �e mia�em rzadki temat pracy. By�o ni� t�umaczenie ze starodolnonordyjskiego ballady Akthelt i Gunnel, w rzeczy wisto�ci jedyne t�umaczenie. Starodolnonordyjski nie jest dobrze znany. Istniej� o nim pogardliwe wzmianki w niekt�rych poematach satyrycznych w starowschodnionordyjskim i staro zachodnionordyjskim. Starowschodnionordyjski jest j�zykiem martwym, p�nocnogerma�skim, z kt�rego wykszta�ci� si� islan 30 JOHN IRYING METODA WODNA 31 dzki i farerski. Starozachodnionordyjski jest r�wnie� martwy, i tak samo p�nocnogerma�ski. Przerodzi� si� w je�yk szwedzki i du�ski. Norweski wykszta�ci� si� z czego� miedzy starowschod j nionordyjskim a starozachodnionordyjskim. Ale najbardziej martwy z martwych, je�yk starodolnonordyjski, nie przekszta�ci� si� w nic. Jest on w istocie tak surowym dialektem, �e napisano nim tylko jedn� jedyn� rzecz: Akthelt i Gunnel. Zamierza�em do��czy� do mojego t�umaczenia rodzaj s�ownika etymologicznego starodolnonordyjskiego. Oznacza to s�ownik �r�de� starodolnonordyjskiego. Doktor Holster bardzo si� zain teresowa� tego rodzaju s�ownikiem, czu�, �e b�dzie z niego pewien po�ytek etymologiczny. Dlatego zaaprobowa� temat pracy. W rze, czywisto�ci uwa�a� Akthelt i Gunnel za starocie, cho� trudno by�o; by mu to udowodni�. Doktor Holster wcale, ale to wcale nie zna�, starodolnonordyjskiego. Cze�� s�ownikowa wydawa�a mi si� pocz�tkowo bardzo trudna. Starodolnonordyjski jest cholernie stary, a jego �r�d�a niejasne. Du�o �atwiej by�o patrze� w prz�d, na szwedzki, du�ski i norwes ki, jak przekszta�ci�y si� w nich s�owa starodolnonordyjskie. Od kry�em, �e by�y g��wnie z�� wymow� s��w starozachodnionor dyjskich i starowschodnionordyjskich. Nast�pnie znalaz�em spos�b, aby u�atwi� sobie te cze�� s�ow nikow�. Poniewa� nikt nie wiedzia� nic o starodolnonordyjskim, mog�em r�ne rzeczy zmy�la�. Zmy�li�em wiec mn�stwo �r�de�. U�atwi�o mi to r�wnie� samo t�umaczenie. Zacz��em wymy�la� rozmaite s�owa. Bardzo trudno jest odr�ni� prawdziwy starodol nonordyjski od zmy�lonego starodolnonordyjskiego. Doktor Wolfram Holster nie widzia� pomi�dzy nimi �adnej r�nicy. Mia�em jednak k�opoty z uko�czeniem pracy. Chcia�bym m�c powiedzie�, �e j� przerwa�em z szacunku dla g��wnych boha ter�w. Jest to bardzo osobista opowie�� mi�osna i nikt nie wie, co oznacza. M�g�bym wyja�ni�, �e przerwa�em t�umaczenie, poniewa� mia�em uczucie, i� Akthelt i Gunnel powinni mie� prawo do zachowania swojej prywatno�ci. Lecz ka�dy, kto mnie zna, zaraz powiedzia�by, �e to bezwstydne k�amstwo. Powie dzia�by, �e przerwa�em prace, gdy� znienawidzi�em Akthelta . ?unnel, albo �e mnie znudzili, albo �e si� rozleniwi�em, albo �e y�li�em tyje starodolnonordyjskiego, �e mi si� ca�a opowie�� rozlaz�a. S� w tym pewne elementy prawdy, lecz prawd� jest r�wnie�, �e by�em g��boko poruszony histori� Akthelta i Gunnel. Z ca�� pewno�ci� jest to okropna ballada. Nie mo�na sobie na przyk�ad wyobrazi�, aby ktokolwiek m�g� j� za�piewa� � bo po pierwsze jest o wiele za d�uga. Scharakteryzowa�em te� kiedy� jej metryk� i schemat rym�w jako �z�o�ony i elastyczny". Prawd� m�wi�c nie ma tam �adnego schematu rymowania � ballada pr�buje si� ry mowa�, gdzie tylko mo�e. A metryka by�a po prostu czym� nie znanym anonimowemu starodolnonordyjskiemu autorowi. Na wiasem m�wi�c wyobra�am sobie tego autora jako wiejsk� gos podynie. Istnieje b��dne za�o�enie co do ballad z tego okresu: �e skoro ich bohaterami s� zawsze kr�lowie i kr�lowe, a tak�e ksi���ta i ksi�niczki, to i autorzy byli zawsze pochodzenia kr�lewskiego. Lecz o tych kr�lach i kr�lowych pisali wie�niacy. Panuj�cy wcale nie byli osamotnieni w swoim my�leniu, �e kr�lowie i kr�lowe s� czym� lepszym. My�lenie, �e kr�lowie i kr�lowe s� czym� lep szym, nale�y do ch�opskiej natury. Podejrzewam, �e spora cz�� ludno�ci wci�� mu ho�duje. Lecz Akthelt i Gunnel naprawd� byli lepsi. Kochali si� i we dwoje stawiali czo�o �wiatu � byli pot�ni. �wiat r�wnie�. S�dzi�em, �e znam t� opowie��. Z pocz�tku by�em wierny orygina�owi. M�j przek�ad jest dos�ow ny przez pierwsze pi��dziesi�t jeden strof. Potem trzyma�em si� tekstu dosy� �ci�le, dodaj�c tu i �wdzie w�asne szczeg�y, i tak a� do strofy sto dwudziestej. Nast�pnie przet�umaczy�em do�� swo bodnie jeszcze jakie� sto pi��dziesi�t. Zatrzyma�em si� przy dwie�cie osiemdziesi�tej i pr�bowa�em zn�w t�umaczy� dos�ow nie, aby si� przekona�, czy nie zatraci�em sprawy. Gunnel uppvaktat att titta Akthelt. Hanz kniv af slik lang. 32 JOHN IRYING Uden hun kende inde hunz hjcrt Den varld af ogsa mektig . Gunnel lubi�a patrze� na Akthelta Jego n� by� taki d�ugi. Lecz wiedzia�a w swoim sercu, �e �wiat jest zbyt silny. Zatrzyma�em si� na tej nieszcz�snej strofie i machn��em r�k� na Akthelta i Gunnel. Doktor Holster �mia� si�, kiedy j� przeczyta�. Du�a te�. Lecz ja si� nie �mia�em. �wiat jest naprawd� zbyt silny � przewidzia�em to! � autor usi�owa� zapowiedzie� nieunik nion� kiesk�! Akthelt i Gunnel wyra�nie zmierzali ku nieszcz�ciu. Wiedzia�em to i najzwyczajniej w �wiecie nie chcia�em by� tego nieszcz�cia �wiadkiem. K�amstwo! � rzuciliby mi w twarz ci, kt�rzy mnie wtedy zna li. To jego, starego Blagiera, s�abeuszowska zdolno�� przypisywa nia swojej czu�ostkowo�ci wszystkiemu naoko�o! �wiat jest zby silny � ale dla niego! Dostrzeg�, �e to on sam zmierza ku nieszcz�ciu � on, jedyny ze znanych nam ludzi, kt�ry potraf obejrze� marny film i zachwyci� si�, przeczyta� szmat�aw� po wie�� i p�aka�, jakby to wszystko mia�o cokolwiek z nim wsp�lne go! W g�owie ma �ajno! W sercu syrop! Jak my�licie, czemu na �ywa si� Blagier? Bo taki jest oddany prawdzie? Nie obchodz� mnie ci schlubs bez serca. Ja �yje teraz w innym varld. Gdy pokaza�em Tulpen dwie�cie osiemdziesi�t� strof�, zarea gowa�a na sw�j uroczysty spos�b. Schyli�a g�ow� do mego serca i s�ucha�a jego bicia. Potem kaza�a mi s�ucha� swojego. Zawsze to robi, gdy sytuacja staje si� niepewna. Kiedy Tulpen jest wzru szona, nie czyni �adnych sarkastycznych ruch�w piersi�. � Mocne? � zapyta�a. S�ucha�em w�a�nie bicia jej serca. Kiwn��em g�ow�. � Mektig � odpar�em. � Mektig � Spodoba� jej si� ten d�wi�k. Odesz�a bawi�c METODA WODNA 33 . tym s�owem. Zabawianie si� s�owami by�o jedn� z rzeczy, kt�re naprawd� lubi�em w starodolnonordyjskim. No i tyle. Jogurt i mn�stwo wody, a czasem troch� wsp�czu cia kiedy to wsp�czucie jest potrzebne. Poza tym w porz�dku. Wszystko poma�u si� prostuje. Mam oczywi�cie lekkie k�opoty z drogami moczowymi, ale og�lnie wszystko poma�u si� prostuje. METODA WODNA 35 PRELUDIUM DO OSTATNIEJ LINII OPORU Blagier Trumper 918. Iowa Ave.,; Iowa City, Iowa. j 2 pa�dziernika 1969 WPan Cuthbert Bennett Dozorca posiad�o�ci pp. Pillsburych Mad Indian Point Georgetown, Maine Drogi Couth! Otrzyma�em Twoje wspania�e s�owa zach�ty i najhojniejszy z czek�w. W naszym stanowym banku maj� nas za dno i jeszcze ni�ej. Odczuwam rozkosz na my�l, �e rzuc� im Twoim czekiem w twarz. Je�eli ja i Du�a dojdziemy kiedykolwiek do pieni�dzy, zrobimy ci� naszym honorowym dozorc�. W�a�ciwie to woleli by�my roztoczy� doz�r nad Tob�, Couth � dba�, aby� mia� do�� jedzenia w d�ugie samotne zimy; aby� szczotkowa� swoj� grzyw� czterdzie�ci razy przed za�ni�ciem; aby w twoim ��ku wystawio nym na morskie przeci�gi p�on�� wspania�y m�ody ogie�. Prawd? m�wi�c, znam pewien wspania�y m�ody ogie� w sam raz dla cie bie! Nazywa si� Lydia Kindle. Naprawd�. Pozna�em j� w laboratorium j�zykowym. Ucz�szcza na pierw zv r�k germanistyki i ma�o co poza tym j� wzrusza. Podesz�a do mnie wczoraj �wierkaj�c: �Panie Trumper, czy nie ma �adnych z piosenkami? Ja umiem konwersacj�. Czy nie ma ych niemieckich ballad albo cho�by opery?" "odpowiedzia�em wymijaj�co. Wertowa�em kartotek�, a Lydia biada�a nad brakiem muzyki w laboratorium j�zykowym i nad �y iem w og�lno�ci. Jest p�ochliwa niczym kocia �apka. Boi si�, eby jej sp�dnica nie zaczepi�a przypadkiem o twoje kolano. Lydia Kindle pragnie, aby jej szepta� do ucha niemieckie bal idy. Albo cho�by oper�, Couth! Nie mam takich muzycznych z�udze�, je�eli idzie o moj� now� rac�, moje jak dot�d najbardziej poni�aj�ce zaj�cie. Sprzedaj� ;aczki, proporczyki i dzwonki na meczach pi�ki no�nej w Iowa. aszcz� wielk� tablic� z dykty od bramy do bramy stadionu. Tab lica jest szeroka i chwiejnie trzyma si� stojaka, wiatr j� obala, a�e z�ociste pi�eczki si� zadrapuj�, znaczki si� odrywaj�, propor izyki mn� si� i brudz�. Bior� je w komis: otrzymuj� 10 od tego, sprzedam. � Tylko jeden dolar za proporczyk Klubu Sokolego Oka! zwonek za dwa dolce! Wielkie odznaki za jedne siedemdziesi�t i�� cent�w! Tylko dolara, prosz� pani, za ten wisiorek ze z�ot� i�eczk�. Dzieci je uwielbiaj�. Pi�eczki s� takie ma�e, �e maluchy rze�ykaj� je bez trudu! Nie, prosz� pana, ten dzwonek nie jest �kni�ty! Jest po prostu troch� wgi�ty. Te dzwonki nie p�kaj�, �da dzwoni�y wiecznie. Ogl�dam mecz za darmo, chocia� nie cierpi� futbolu. A musz� tosi� jaskrawo��ty fartuch z wielk� kieszeni� na drobne. Wielka niaca odznaka na moim p�aszczu g�osi: PRZEDSI�WZI�CIA CLUBU SOKOLEGO OKA � KIBICUJ SOKO�OM! Ka�da dznaka ma tak�e sw�j numer. Komunikujemy si� pomi�dzy sob� a pomoc� numer�w. Rywalizacja o najlepsze stanowisko jest za iek�a. W sobot� Numer 368 powiedzia� do mnie: �To m�j pos erunek, 510. Odejd� st�d". Mia� krawat w czerwone pi�eczki. przeda� du�o wi�cej proporczyk�w, znaczk�w i dzwonk�w ni� t 36 JOHN IRYING ja. Ja zarobi�em tylko na trzymiesi�czn� paczuszk� pigu�ek anty, METODA WODNA 37 �a�ciwie zatrzyj, on zwykle przemawia na pogrzebach. Podpis koncepcyjnych dla Du�ej. Ba w . � i. nf��i,ot� ��o, �,Q;AA �� � D� Kibicuj dru�ynie Iowa, Couth. Nast�pnym razem mo�e tyle, �eby si� m�c wysterylizowa�. BlTwersytetu Iowa z kr�tkim przeproszeniem, �e zmar�y nie ui�ci� Powiedziano mi, �e gdyby Iowa wygra�a kiedykolwiek Jaki�; Kt�re zosta�o ponownie podniesione, przeg�osowane mecz, wszyscy sprzedawaliby�my wi�cej. Psychologi� fan�vmczes przedstawi� nam na Zebraniu Przygotowawczym szef dzia�u spr d��y komisowej Przedsi�wzi�� Klubu Sokolego Oka, pan Fr Paff, kt�ry nam powiedzia�, �e Iowa�czycy to s� ludzie dum: i potrzebuj� zwyci�zcy, zanim ozdobi� swoje anteny proporczy karni i zaczn� nosi� odznaki w klapach marynarek. � Nikt nie chce, aby go kojarzono z przegranym � rzek Paff i zwr�ci� si� do mnie: � Obaj mamy na imi� Fred, co ty� na to? � Znam jeszcze jednego Freda w Spokane, w stanie Waszyngtoij � odpar�em. � Mo�e powinni�my razem co� zmontowa�. � Poczucie humoru! � wykrzykn�� Fred Paff. � B�dzie tutaj dobrze sobie radzi�. Poczucie humoru to rzecz podstawowa; je�li chodzi o fan�w. Powiniene� wiedzie�, Couth, �e masz lojalniejszych i bard sta�ych fan�w od tych Iowa�czyk�w. Du�a i ja cenimy sobie tografie, kt�re nam przys�a�e�, prawie tak samo jak pieni�d Du�ej spodoba� si� zw�aszcza tw�j Portret w�asny z wodorostami Ja szczerze m�wi�c podejrzewam, �e przysy�anie takich fotografii! poczt� jest niezgodne z prawem, i wcale nie chc� wyra�a� ;ie obra�liwie o twoim ciele, ale wol� Martw� mev� nr 8. z e Daj nura do swojej ciemni i zr�b jedn� odbitk� dla mnie, a raczetU jgdy pj.acze A wiesZj co robi? Szuka naderwanej sk�rki przy mnie. Przedstaw mnie le��cego plackiem, z ziemista cer�,aznokciu j womo o j� sobie od palca. Widzia�em, jak o ,rzez zarz�d i obejmuje dodatkow� op�at� rekreacyjn�. Niew�tpli ie po to, aby pokry� koszta nowych z�otych kork�w but�w fot elowych j platformy w pochodzie w dniu Zjazdu Absolwent�w: ielkiej kolby kukurydzy zbudowanej z milion�w ��tych r�. Szcz�ciarz z ciebie, �e masz ciemni�, Couth. Widz� ci� nagiego nieziemskim �wietle ciemniowym, ochlapanego chemikaliami, ywo�uj�cego, powi�kszaj�cego. Odbijasz siebie samego na czys ym, bia�ym arkuszu. Kiedy�, jak b�dzie czas, musisz nauczy� de fotografowania. Zdumiewa mnie panowanie nad nim. Pa i�tam, jak ci� obserwowa�em, kiedy k�pa�e� swoje odbitki. Wi zia�em, jak w p�ynie wy�aniaj� si� obrazy i nabieraj� ostro�ci, o by�o nie do zniesienia. Jakby mn�stwo ameboid�w sp�yn�o jedno miejsce i utworzy�o cz�owieka. My�l� o tym t�umacz�c osiemdziesi�t� trzeci� strof� Akthelta Gunnel. Dr�czy mnie ostatnie jej s�owo: Klegwoerum. M�j pro lotor s�dzi, �e powinno znaczy� �p�odny". Ja, �e �urodzajny", j przyjaciel Ralph Packer proponuje s�owo ��yzny". Du�a na :omiast twierdzi, �e to wcale nie jest takie wa�ne. W s�owach u�ej jest bolesna tona prawdy. My�l� jednak, �e jest bliska za�amania. To do niej niepodobne, ale bierze sobie do serca, �e jaki� osiemdziesi�ciolatek w szpitalu szturcha j� w ty�ek, kiedy opr�nia jego basen. Lecz wiesz, Du�a Z�� mi odpowiednio d�onie i umie�� obok przygotowan� trumnfterwa�a sobie jedn� a� do pierwszego stawu. Krwawi, lecz nigdy z nieco uchylonym wiekiem, w oczekiwaniu na Freda Blagierje pjacze Trumpera, kt�ry teraz ka�dej chwili �atwo mo�e da� si� skusi pluszowej wyk�adzinie. Zniszcz negatyw. Zr�b tylko jedn� odbitki Couth, czuj� si� bardzo bliski ciebie, odk�d z�apa�em twego 8 x 10 cali. Na�� na to twarze mojej rodziny: solidny smutelrypra od Eisbeth Malkas. Albo obaj z�apali�my i dzielili to, co Du�ej, ale nie gorzki, i Colma, jak bawi si� ozdobna r�czk� tramiiyfcisbeth mia�a. Szczeg�y, od kogo si� to zacz�o, nigdy nie wy Nie do�wietlaj z �aski swojej ojca i matki. Porusz usta mego ojclawa�y mi si� w naszej przyja�ni istotne. 38 JOHN IRYING Raz jeszcze sp�ucz w moim imieniu wszystkie siedemna�ci kibli. Dobrze mi na sercu, kiedy wiem, �e s� gdzie� jeszcze toale nie zatkane m�skimi slipkami. Wybierz mglist� noc, pootwier wszystkie okna � d�wi�k najlepiej odbija si� od wody we mg � i spuszczaj! Us�ysz� ci� i b�d� si� radowa�. Du�a przesy�a ci uca�owania. Siedzi w kuchni i obiera pak Gdyby nie by�a tak bardzo zaj�ta, poprosi�bym j� o skrawek pa nokcia, by go za��czy� do listu, strz�p jej Trumperskiego har �mia�o podr�uj�cego z Iowa do Maine. Ca�uj! BlagiJ FILMY RALPHA PACKERA, SP. Z O.O. 109 Christopher Stre