Strona 1 8 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 9 doradcą Zygmunta i miał go koronować, Francesco Simonetta (1606–1612) – ro- klęski unii brzeskiej zmuszony był uznać ist- habsburskim podsycał opozycję, co dopro- co dla tamtejszych luteranów było kamie- ił fantastyczne mrzonki o katolicyzacji Ro- niejącą hierarchię prawosławną, Visconti wadziło do wojny domowej – rokoszu Lu- niem obrazy i prowokacją. Toteż wybuchło sji i wraz z jezuitami pchał króla do krucja- spowodował, że papież nie uznał tej decy- bomirskiego. powstanie i Szwedzi Wazę zdetronizowali. ty na Rosję. zji króla i wezwał biskupów unickich i ka- O jego stosunku do Polski świadczy fakt, Wywołał też ośmioletni konflikt o obsadę ¤ ¤ ¤ tolickich do obrony praw Kościoła, naruszo- że będąc papieżem, podtrzymał decyzję Alek- biskupstwa wileńskiego. To jeden z twórców Leliusz Ruini (1614–1621) – agent nie- nych przez króla. sandra VIII o zredukowaniu subsydiów dla tragicznej dla Polski unii brzeskiej. Został miecki i papieski, podsycał mrzonki Zyg- ¤ ¤ ¤ Polski na wojnę z Turcją o 90 proc.! Było potem nuncjuszem w Wiedniu. Kiedy kar- munta III o odzyskaniu tronu Szwecji. Pa- Giovanni de Torres (1645–1652) wszak po odsieczy wiedeńskiej, polski Mu- dynał Andrzej Batory, biskup warmiński, pieżowi i Habsburgom chodziło o odciągnię- – sprzeciwiał się uznaniu przez sejm w 1650 rzyn zrobił już swoje. Ten kabotyn kazał wy- podjął starania o tron Siedmiogrodu, zdra- cie Szwecji z Niemiec i roili o rekatolicyza- oku. ugody zborowskiej z Chmielnickim. posażać pomniki w listki figowe, zamalo- dził go i doprowadził do zamordowania. cji luterańskiej Szwecji. W tym celu zmobilizował biskupów, polskich wywać nagość na obrazach i zamknął teatry ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ senatorów. Nie do przyjęcia dla Kościoła by- w Rzymie. Klaudiusz Ragnoni (1598–1606) – go- Cosmus de Torres (1621–1627) – kon- ła likwidacja unii brzeskiej i przyznanie hie- ¤ ¤ ¤ rący zwolennik interwencji w Moskwie. Pró- tynuował zadania poprzednika. Za mrzon- rarchom prawosławnym czterech miejsc Galeatius Marescotti (1668–1670) bował realizować mrzonki papieży o kato- ki Kościoła i Habsburgów Polska zapłaciła w senacie. Opór Kościoła na nowo rozpalił – przy pomocy podkanclerzego biskupa Ol- licyzacji Rosji i rekatolicyzacji Szwecji. ruiną kraju i utratą Inflant. wojnę domową, a Kozacy szukali poparcia szowskiego czynił uwieńczone powodzeniem W tym celu jezuici Piotr Skarga i Pakosz ¤ ¤ ¤ w Rosji. Skończyło się wyniszczeniem Pol- starania o wciągnięcie króla Michała Kory- Gołyński omotali Zygmunta III Wazę. Honoratio Visconti (1630–1636) – kie- ski, utratą Zadnieprza i Kijowa oraz wzmoc- buta Wiśniowieckiego w orbitę wpływów ¤ ¤ ¤ dy Władysław IV w obliczu całkowitej nieniem Rosji. Habsburgów. W tym celu skojarzyli małżeń- ¤ ¤ ¤ stwo króla z córką cesarza Ferdynanda III Pietro Vidoni (1652–1660) – blokował Habsburga. Olszowski za tę „usługę” zapew- w senacie przy pomocy biskupów senatorów nił sobie roczną pensję od Habsburgów – 6 ugodę hadziacką z Kozakami. W czasie po- tys. talarów. topu schronił się z Janem Kazimierzem na Wobec powrotu w zależność od Habs- Śląsku. Forsował zabiegi o pomoc Habsbur- burgów, szkodliwego dla polskiej racji sta- gów i niekorzystne traktaty z nimi, w tym nu po doświadczeniach za Wazów, prymas zapewniający im tron przy poparciu ma- Prażmowski odmówił udzielenia królowi ślu- gnatów na przyszłej elekcji po Janie Kazi- bu. Udzielił go właśnie Marescotti. mierzu. Marescotti i polscy agenci Habsburgów ¤ ¤ ¤ w sutannach podsycali nienawiść rodzinną Antonio Pignatelli (1660–1668) – póź- pomiędzy Wiśniowieckimi a Sobieskimi, spo- niejszy papież Innocenty XII (1691–1700). wodowaną procesem spadkowym. To dzię- Gdy Jan Kazimierz – zrażony antypolskimi ki nim król i hetman nie potrafili wznieść poczynaniami Habsburgów, którzy na mo- się ponad rodzinne waśnie, nawet w obli- cy traktatu z 1657 r. uważali tron Polski za czu zagrożenia tureckiego. swój – przeszedł do obozu francuskiego ¤ ¤ ¤ i zaczął forsować elekcję vivente rege kandy- Francesco Buonvisi (1672–1675) – przy- data francuskiego Pignatelli, wraz z posłem był do Polski w jasno określonym celu # # # # Przysięga polskich (?) biskupów królowi Prus po I rozbiorze Paweł Jasienica posłuszeństwo wobec praw. Kontrreformację zaliczam do sił, które złożyły Polskę w grobie posłusznym i oddanym... Dbać o uczucia wierności dla króla, o miłość ojczyzny, jako nam najłaskawszemu królowi i władcy kraju być poddanym i wiernym, Przysięgamy Jego Mości królowi Prus i jego prawnym następcom w rządach, swoje szpony pod nazwą wydziałów teologii, WSZYSTKICH WKŁADEK „FiM” my. Przecież po to wbijają w uniwersytety DO ARCHIWIZOWANIA Odsłoniliśmy znacznie więcej. Będą gro- ZACHĘCAMY CZYTELNIKÓW ze strony jezuitów i ich stronników gromy”. skiego, może być pewny, że ściągnie na siebie Kościoła dla Polski”. LUX VERITATIS wanie się zakonu podczas rokoszu Zebrzydow- o „opiece Królowej”. Takie to są „zasługi nadto odsłoni po raz pierwszy szkodliwe zacho- litycznej – Kościoła! Nie wspominając w epoce upadku spod wszelkiego zarzutu, jeżeli pełne wsparcie czołowej ówczesnej siły po- o. Voty i systemu wychowania jezuickiego stwa? Tym bardziej że miało ono podobno tyczną wytłumaczy, jeżeli nie oczyści Possevina, tężnego i największego na kontynencie pań- ligijnej ówczesnymi stosunkami i korzyścią poli- do zagłady i wymazania z mapy Europy po- który nawet czyniony im zarzut nietolerancji re- funkcjonariuszy Kościoła, to jak mogło dojść sie działalność jezuitów w Polsce w XVI wieku, i pomników tłumu „zasłużonych dla Polski” chał Bobrzyński: „Historyk np., który podnie- z wawelską na czele pełne są nagrobków sposoby? Już sto lat temu wyjaśnił to prof. Mi- niech zastanowi się nad tym: skoro katedry usłużnie usprawiedliwiane na wszelkie możliwe Jeśli ktoś wątpi, czy napisaliśmy prawdę, z opracowań; dlaczego jest przemilczane lub sce nadchodzi kontrreformacja. Dlaczego to, co tu przedstawiliśmy, znikło kardynała Hozjusza wyłazi z grobu. W Pol- litycznych dyrektyw kurii”. mat. Ponury upiór podżegacza i zbrodniarza skupów i gorliwych w wierze senatorów od po- go, rozmowy milkną albo zmienia się ich te- rze królewskim jezuici. Rośnie też zależność bi- katecheta wchodzi do pokoju nauczycielskie- nuncjusze papiescy oraz usadowieni na dwo- dek, że zrobił to ojciec ministra edukacji. Gdy mację polską coraz większy wpływ wywierają ewolucji już zaczęli negować. To nie przypa- ujął rolę Kościoła jednoznacznie: „Na dyplo- niewygodnych dla Kościoła faktów. Teorię Prof. J. Tazbir, opisując początek upadku, uczyciel nie śmiał młodzieży nawet wspomnieć Paska, Kochowskiego, Łosia, Kitowicza. tykańscy pchają się do szkół, żeby żaden na- skich kronikarzy i pamiętnikarzy: Długosza, celom. Po to umundurowani komisarze wa- szy papieskich. Garściami czerpaliśmy z pol- Zdrajcy w sutannach (7) runki badań, podporządkować naukę swoim le historycznych faktów, oraz z listów nuncju- NUNCJUSZE – AGENCI PAPIESCY dą niewygodną publikację, kontrolować kie- ków klerykalnych, którzy również odkryli wie- żeby stłumić wszelką krytykę, zablokować każ- Korzystaliśmy także z dorobku history- NASI OKUPANCI 1 TYGODNIK 16 Strona 2 2 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 15 Nuncjusze papiescy – nie można ich Potem celem Kościoła było zdławienie do myślenia: czy to aby nie do- pominąć. Ci papiescy i habsburscy agenci reformacji, podporządkowanie prawosławia, wód, że patron jednak był działali tu, na miejscu, w Polsce, i sterowa- z tragicznymi dla Polski faktami: unią brze- zdrajcą, a oni są po prostu ofia- li episkopatem, klerem, a w szczególności ską, krucjatą na Moskwę i powstaniami rami prymitywnego oszustwa... jezuitami. Mieli tak wielką władzę, że m.in. kozackimi oraz wciągnięciem nas do bezro- Z pewnością nie spisał się też w 1643 r. sami biskupi zażądali ogranicze- zumnych wojen z Turcją i Szwecją. Scep- kronikarz... nia ich uprawnień, a nawet kontrolowania tycy niech pomyślą, że w XVII wieku W niniejszym cyklu odda- przez prymasa poleceń papieskich przesy- WSZYSTKIE wojny Polska prowadziła jemy Czytelnikom przewodnik łanych nuncjuszom. z państwami innych wyznań! Wraz z roz- po... katedrze wawelskiej, gdzie Profesor Janusz Tazbir napisał, że na wojem kontrreformacji nuncjusze zdobyli wielu z tych zdrajców pocho- sejmach „pojawiła się, poczynając mniej sobie pozycję wyjątkową. Nuncjusz papie- wano. Leżą tam też najgorsi więcej od 1565 r., potężna grupa posłów ski był jedynym ambasadorem obcego pań- królowie Polski – Zygmunt III i senatorów katolickich, prowadząca prze- stwa, z którym król mógł rozmawiać bez Waza, „król jezuitów”, i Au- ważnie politykę zgodną ze wskazaniami nun- obecności któregoś z senatorów, i jako je- gust II Mocny, saski uzurpator cjuszy i episkopatu”. Realizowali cel Kościo- dyny mógł też swobodnie poruszać się po posadzony na tronie przez Ko- ła i Habsburgów: osłabienie Polski tak, aby Polsce w czasie elekcji króla. ściół i Rosję. Ci dwaj królo- nie mogła realizować własnej polityki, aby Dodajmy, że 17 biskupów ordynariuszy wie najbardziej przyczynili się była zawsze zależna od cesarzy i papieży. było z urzędu senatorami, prymas z urzędu do zagłady Polski, szczególnie Zaś prof. Andrzej Nowicki określił to bez przewodniczył senatowi i był interreksem, „król jezuitów”, na którym Pa- ogródek: „Za pośrednictwem nuncjusza pa- królów Kościół oplótł pajęczyną kapelanów, weł Jasienica nie zostawia su- pieskiego, a właściwie całej serii nuncjuszów spowiedników (najczęściej jezuitów) i sekre- chej nitki i nazywa go wprost papieskich, znaczna część wyższego ducho- tarzy, a taka sama sieć oplatała królowe – przestępcą politycznym. Każ- wieństwa przechodziła na płatną służbę do i dzieci. Nie odstępowali ich niemal na krok! dy ich następca miotał się wrogów państwa polskiego”. Kanclerzem lub podkanclerzym zarówno i pogrążał w bagnie, w któ- Legaci papiescy już w okresie procesów w Koronie, jak i na Litwie zawsze był bi- re „Rzeczpospolita lazła” głów- sądowych Kazimierza Wielkiego z Krzyża- skup. Ale ten drugi, cywil, był wychowan- nie dzięki Kościołowi. kami trzymali ich stronę, dawali popisy prze- kiem jezuitów, a pilnowali go jeszcze spo- Zgubną rolę Kościoła w na- kupstwa, fałszerstw, krzywoprzysięstwa i zdra- wiednik i kapelan. I jego żonę też! A każ- szej historii i jego udział w za- dy. Te procesy dały Kościołowi okazję do dy sejm rozpoczynał się mszą. mordowaniu Polski przedsta- wyłudzania od Polski ogromnych pienię- Żaden ze zdrajców w sutannach nie wiali już Lelewel, Jarochowski, dzy, osłabiania jej i utrzymywania w podle- działał osobno – TO BYŁ SYSTEM. Kto Trentowski, Szujski, Bobrzyń- Matthias Gerung – satyra na Kościół katolicki głości papieżom. Po pokoju toruńskim się wyłamywał, był odsuwany od awansów, ski, Wł. Smoleński, Sobieski, w 1466 r. Kościół nie uznał przynależ- nie dostawał beneficjów. W końcu Kościół Nanke i wielu innych. Doszło do tego, że prof. wskazuje bez ogródek. Może dlatego od kil- ności Prus, Warmii, Pomorza i Gdańska przestał dbać nawet o pozory. Nielojalnego W. Sobieski, wstrząśnięty swoimi odkrycia- kunastu lat nie były wydawane? Tadeusz Boy- do Polski, bo uważał je za swoją (krzy- biskupa pozbawiano jurysdykcji, czyli pra- mi na temat zdrady Kościoła, jego kłamstw -Żeleński miał odwagę nazywać rzecz po imie- żacką) własność, a polskie roszczenia za wa sprawowania urzędu (np. Radziejowski), i obłudy, odrzucił katolicyzm i został ewan- niu, nadając swojemu zbiorowi esejów tytuł świętokradztwo. To ukierunkowało wro- a nawet więziono (Święcicki, A.Ch. Zału- gelikiem. Mamy nadzieję na rychłe wznowie- ”Nasi okupanci”. No i właśnie usuwają go gość polityki Kościoła wobec Polski na po- ski). Zdarzało się, że biskupów wsadzała nie po latach przerwy wspaniałych dzieł Paw- z patronowania szpitalowi w Łańcucie. Kto mo- nad wiek. do więzień Rosja (A.S. Załuski, prymas ła Jasienicy, który sprawców katastrofy Polski że go zastąpić? Szanse ma... Rydzyk. # # # # szło do tego, że był w Szwecji głównym czenie z niewoli arcyksięcia Maksymiliana, terańskiej Saksonii na katolicyzm. Ani niemiecki i papieski, wróg Jana III, jeden wojny, w tym potop i wojnę północną. Do- sa V, w którym papież zabiegał o wypusz- tolicyzm. Ceną była obietnica przejścia lu- Opicio Pallavicini (1680–1687) – agent skę w trwające półtora wieku niepotrzebne du z Habsburgami. Przywiózł brewe Sykstu- ności Sasa, świeżo przechrzczonego na ka- ¤ ¤ ¤ na rekatolicyzację Szwecji. Wikłał tym Pol- Przybył do Polski, by doprowadzić do ukła- dał zaświadczenie o katolickiej prawowier- przeciwko Polsce! z jezuitami podsycał nadzieje Zygmunta III (1588–1589), przyszły papież Klemens VIII. popierał Niemca Augusta II. Naprędce wy- układów. Kościół katolicki popierał Rosję w latach 1592–1598, agent habsburski, wraz Ippolito Aldobrandini – legat papieski Conti na króla Polski. Na polecenie Rzymu warcie z Rosją niekorzystnych dla Polski Germanico Malaspina – nuncjusz ¤ ¤ ¤ – patronował pogwałceniu elekcji księcia z Cerkwią rosyjską i dlatego zabiegał o za- ¤ ¤ ¤ weł Jasienica. Giovanni Antonio Davia (1696–1700) od Polski. Kościół znowu roił mrzonki o unii gdy Niemców pobiliśmy. ta lazła w bagno”, jak słusznie napisał Pa- ¤ ¤ ¤ sko-bydgoskiego, uniezależniającego Prusy łając w interesie Niemiec. I to wtedy, bal i jezuici dali jej impuls. „Rzeczpospoli- mowa wisiała na włosku. sili go do potwierdzenia traktatu welaw- – Kościół wystawił Polskę do wiatru, dzia- łożył podwaliny kontrreformacji, a Hanni- przegrał, a sejm został zerwany. Wojna do- skował przeciwko królowi Janowi III. Zmu- ca, nie uzyskując nic w zamian. Jak zawsze lów Polski. Zbrodniarz kardynał Hose po- nym zdrajcą w sutannie. Król konfrontację dze niemieckie (pruskie i habsburskie), spi- legata dały efekt: Zygmunt III wypuścił jeń- roku projekt uporządkowania elekcji kró- nego, Hacki był... opatem oliwskim, kolej- ma innymi biskupami, wykorzystując pienią- pojmanego w bitwie pod Byczyną. Zabiegi ma biskupów zablokował na sejmie w 1589 mimo że zrobił to już wcześniej. Cóż dziw- biskupem krakowskim Trzebickim i wielo- burgów nuncjusz ręko- frów Hacki nagle nie potrafił ich odczytać, Austrii i osłabienie Polski. Wraz ze zdrajcą Klemens VIII kami. W interesie Habs- Cantelmi spowodował, że specjalista od szy- kajem Habsburgów”. Chodziło o odciążenie wiska wyłącznie katoli- sejmie w 1689 r. do rozprawy z opozycją, z Turcją. Ambasador Francji nazywał go „lo- gijnej – obsadzał stano- i – mając te dowody zdrady – przystąpił na nie dopuścić do zakończenia wojny Polski siężonej tolerancji reli- spondencję spiskowców m.in. z Rzymem niemiecki i papieski, czynił wszystko, aby że król – wbrew zaprzy- dze Świętej. Kiedy Sobieski przejął kore- Francesco Martelli (1675–1681) – agent Doprowadzili do tego, go zadaniem było utrzymanie Polski w Li- ¤ ¤ ¤ federację warszawską. Giacomo Cantelmi (1686–1696) – je- reckiego. i zwalczał zaciekle kon- ¤ ¤ ¤ – nieszczęsnego dla Polski sojuszu antytu- na jej rekatolicyzację ciel i domowy szpieg”. wrogiem i jednym z twórców Ligi Świętej skiej Szwecji w nadziei Rzeczypospolitej i imienia JKM nieprzyja- był związany z Francją. Był jego osobistym zyskania tronu luterań- Jana III, że Pallavicini „jest to wielki całej niu, bo w pierwszych latach panowania król bójczych zamiarów od- pieży i Habsburgów. Lubomirski ostrzegał utrudniał królowi ruchy w Rzymie i w Wied- szczuł króla do samo- i w stanie wojny z Turcją – w interesie pa- licy europejskiej. Po elekcji Sobieskiego tolika. Wraz z jezuitami zmienny: utrzymać Polskę w Lidze Świętej w Wiedniu, najważniejszej dla papieży sto- nie poparł go jako ka- nia Polski i zbliżeniu z Francją. Cel był nie- sce Buonvisi został nuncjuszem papieskim nieniu się Wazy na tro- przeciwdziałał wszelkim próbom wzmocnie- ny polityki na profrancuską. Po misji w Pol- Polski, jednak po umoc- Wiedniem wraz z dyplomacją austriacką chała Korybuta Wiśniowieckiego i do zmia- liana Habsburga na tron dia jednak się znalazły. Po zwycięstwie pod nizacji związanego z Habsburgami króla Mi- kandydaturę Maksymi- ska. W obliczu zagrożenia Wiednia subsy- mowskiego i Sobieskiego dążyła do detro- Czynnie popierał Koszty wojny miała ponieść, oczywiście, Pol- tia francuska pod przewodem biskupa Praż- nak z Zygmuntem III. utrzymania Polski w stanie wojny z Turcją. odciążyć Habsburgów drugim frontem. Par- skę. Porozumiał się jed- Podobnie jak Martelli czynił wszystko dla i wciągnąć Polskę do wojny z Turcją, aby i on musiał opuścić Pol- z organizatorów opozycji przeciw królowi. – mediować w konflikcie wewnętrznym 7 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 10 Strona 3 14 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 3 Podoski, Poniatowski, Skarszewski), i to w cza- funkcjonariuszy obcego państwa. Przed- Potocki, Sołtyk, J.A. Załuski. Zieliński ¤ ¤ ¤ sie, gdy prymas – jako przewodniczący senatu stawione fakty i daty każdy może zweryfiko- w więzieniu zmarł), ale – co ciekawe – ro- Geronimo Lando – legat papieski, przy- – miał ogromną władzę polityczną. To papież wać. Pozwoliliśmy sobie odbrązowić „świąto- biła to zawsze wtedy, gdy była sojusznikiem słany w czasie wojny trzynastoletniej na sejm Pius VI zabronił użycia dochodów diecezji kra- bliwych”, „niepokalanych”, „zasłużonych” i na- Kościoła i wraz z nim działała na szkodę w Piotrkowie w 1462 r. w celu obrony Krzy- kowskiej na tworzenie wojska polskiego, o czym pisać, jak się NAPRAWDĘ rzeczy miały Polski. A więc nie przeszkadzało to owoc- żaków. Rozwodził się szeroko nad słuszno- zdecydował sejm. Więc zabrakło i czasu, i pie- – nazwać agenta agentem, zdrajcę zdrajcą, pa- nej współpracy. Natomiast uwięzienie bisku- ścią sprawy Krzyżaków, potępiając Polaków. niędzy na odrodzenie polskiego wojska. To ten chołka pachołkiem, kanalię kanalią, łotra ło- pa przez polskie władze – choćby jawnego Oto jego słowa: „Lepiej by było, żeby trzy papież pobłogosławił targowicę, życząc trem, szubrawca szubrawcem. Pisząc o tych zdrajcę lub mordercę – było niemożliwe! państwa (takie jak Polska) zginęły, niż gdy- zdrajcom „(...) aby stworzenie konfederacji sta- zdrajcach w sutannach, grabarzach Polski, Koordynowali ten system nuncjusze, nad- by chociaż jedno z praw Stolicy Apostol- ło się początkiem niewzruszonej spokojności pozwoliliśmy sobie użyć języka Kościoła (patrz: zorowali jezuici. Toteż o polityce polskiej skiej zostało nadwerężone!”. Wywołały one i szczęścia Rzeczypospolitej”. To on wspomnia- Erazm Ciołek, moratorium papieża Klemen- decydowano naprawdę na dworze papie- oburzenie. Do tego przejęto jego listy do nym brewe do Katarzyny II dał przyzwolenie sa VII oraz język szamboradyja). ża w Rzymie. A że Kościół był sojuszni- Krzyżaków. Okazały się dowodem współpra- na likwidację Polski, a wydał jeszcze jedno Nie wymyśliliśmy niczego nowego, tyl- kiem Habsburgów, zaś nuncjusze byli naj- cy papieży z Krzyżakami przeciwko Polsce. – potępiające powstanie kościuszkowskie i na- ko odsłoniliśmy zamiatane pod dywan przez częściej agentami niemieckimi, to de facto Jan Ostroróg wypomniał nuncjuszowi te „me- kazujące biskupom, aby w swoich diecezjach kuriewnych fałszerzy historii ustalenia wie- Polska była również podporządkowana diacje” i zarzucił mu, że „udaje tylko pojed- wzywali ludność do posłuszeństwa Prusakom. lu polskich badaczy. Pokazaliśmy, że histo- interesom niemieckim. nawcę, a jest niepokoju podpalaczem”. Lan- To biskupi katoliccy byli wśród głównych rii Polski można się niemal uczyć na życiory- Godna szczególnej uwagi Polaków jest do usiłował też mediować w sporze o obsa- aktorów na sejmach rozbiorowych. W 1773 r. bi- sach tego tłumu „świątobliwych” zdrajców współpraca z Rosją pięciu ostatnich przed dę diecezji krakowskiej, ale Kazimierz Ja- skup Młodziejowski jako kanclerz był organiza- w sutannach. rozbiorami nuncjuszy, bo szkodzili Polsce na giellończyk nie ustąpił. torem tego sejmu, a płomienne mowy Massal- Odrażające jest to, że Kościół stworzył wszelkie możliwe sposoby i blokowali refor- ¤ ¤ ¤ skiego za rozbiorem przyniosły Kościołowi mia- cały system wybielania życiorysów umunduro- my. Przy każdej próbie wprowadzenia zmian Rudolf von Rudesheim – legat papie- no „czwartej potencji rozbiorowej”. Prymas wanych na czarno łotrów i zdrajców. Wyno- nuncjusze oskarżali i zaciekle atakowali ja- ski, który doprowadził do wstrzymania dzia- Ostrowski przewodniczył senatowi i podpisywał szą ich nawet na ołtarze i każą się do nich mo- kobinów. W 1780 r. np. nuncjusz Archetti łań wojennych w wojnie 13-letniej, dzięki traktaty rozbiorowe. „Sejm hańby” w 1793 r. dlić, za co jeszcze biorą pieniądze. Kościół da- (patrz niżej), we współpracy z ambasadorem czemu zakon krzyżacki, powalony już na ko- w Grodnie organizował targowicki podkancle- je tym dowód, że zdrada jest dla niego chle- Rosji, uniemożliwił uchwalenie kodeksu Za- lana, uniknął likwidacji, a Kazimierz Ja- rzy biskup Skarszewski, a biskup Kossakowski bem powszednim i będzie to czynił dalej. Czy mojskiego. Od 1789 r. polityka papieska by- giellończyk nie zdołał wcielić Prus do Pol- pomagał Sieversowi w doborze posłów, przeku- przypadkiem jest masowe donosicielstwo księ- ła całkowicie podporządkowana jednemu ski. Mimo to papieże, wrogowie Polski, przez pywał ich rosyjskim złotem i przemawiał za roz- ży w czasach PRL-u? Zgraja łotrów chyba głównemu celowi: utopieniu we krwi Wiel- następne 100 lat nie chcieli uznać pokoju biorem. Massalski piał przy tym „o nieograniczo- nie widzi w donosicielstwie niczego naganne- kiej Rewolucji Francuskiej i przywróceniu toruńskiego i mogli rościć sobie pretensje nej ufności we wspaniałomyślność cesarzowej”. go. Pod warunkiem, że donoszą... NAM! władzy Bourbonów. Celem w Polsce stało się do ziem zakonu. Papieżowi zależało w tym „Sejm hańby” zakończono mszą dziękczynną. Bezczelność doprowadzili do zenitu, ze stłumienie powstania kościuszkowskiego. Czy momencie na odciągnięciu Polski od dobi- Życiorysy tych zdrajców przedstawiliśmy w nu- zdrady zrobili cnotę, bo jednego z czołowych mogło być inaczej, skoro w czasie powsta- jania Krzyżaków i skłonieniu króla do na- merach 6 i 7/2007 „FiM” – „PZPR – Płatni Zdraj- zdrajców Polski zrobili... jej patronem! Za je- nia wieszano zdrajców biskupów i księży? jazdu na Czechy. cy, Pachołki Rosji w sutannach”, cz. I i II. go, św. Stanisława czasów, pisać potrafił tylko ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ Po kolejnych rozbiorach wszyscy biskupi kler, ale nawet kronikarz w sutannie nie mógł Ludwik de Silves – legat papieski, któ- Baltazar z Piscii – legat, który w 1478 ochoczo składali przysięgi wierności zaborcom. użyć innego słowa, jak TRADITOR – zdraj- ry wyklął Związek Jaszczurczy za bunt prze- roku, w czasie „wojny popiej” wywołanej ¤¤¤ ca. Jak widać, ten patron nie spisał się, nie ciwko Krzyżakom. Wkrótce, w 1455 r., pa- przez biskupa Tungena, wyklął króla Kazi- Przedstawiliśmy tu tylko wierzchołek góry uchronił Polski przed rozbiorami. Zawiodła pież Kalikst III wyklął Związek Pruski mierza Jagiellończyka i jego syna Władysła- zdrady odzianej w sutannę, czyli mundur też „Opiekunka”. To wierzącym powinno dać i jego sojuszników, a więc i Polskę. wa, króla Czech, i wyłączył ich z Kościoła # # # # poparł starania króla Stanisława Augusta. 48/2006). Ta polityka wywołała na sejmie przednimi niemiecko-papieskimi szpiegami nie lepsze warunki rozejmu, ale Polsce go ambasadora Stackelberga. Ten jednak... zuici sprowokowali „tumult toruński” („FiM” go i niewiele brakowało, aby w ślad za po- tory mógł uzyskać w Jamie Zapolskim znacz- rodowej. Szukał w tym pomocy u rosyjskie- sycania nienawiści religijnej. W 1724 r. je- Jego listy zostały przejęte przez Zamojskie- jowych, niestety – ze szkodą dla Polski. Ba- ciwdziałał utworzeniu Komisji Edukacji Na- nia się w wewnętrzne sprawy Polski i pod- rem wiedeńskim a episkopatem polskim”. skwy. Pośredniczył on w rokowaniach poko- Giacomo Garampi (1772–1776) – prze- tynuował politykę poprzedników – wtrąca- że „stanowił on rodzaj łącznika pomiędzy dwo- Papież wysłał więc Possevina z misją do Mo- ¤ ¤ ¤ Vincenzo Santini (1721–1727) – kon- staną bez nagrody”, zaś prof. Tazbir uznał, na katolicyzm i udziału w wojnie z Turcją. do nuncjatury w Wiedniu. ¤ ¤ ¤ świadczone domowi austriackiemu nie pozo- mić Kościół papieski wizją przejścia Rosji nym zwracać się we wszystkich sprawach to z sejmu ostatniego posła protestanta. gów”. Niemcy zapewniali go, że „usługi wy- car Iwan Groźny w obliczu klęski zaczął ma- kazał tamtejszym polskim władzom kościel- stantów i prawosławnych. W 1718 r. usunię- że „oddał się całą duszą na usługi Habsbur- jezuita. W czasie wojen Batorego z Moskwą na redukcję świąt kościelnych w Galicji i na- wy Polski pod pozorem obrony praw prote- niemiecki. O nim z kolei prof. Nanke pisze, Antonio Possevino – legat papieski, niu. Po I rozbiorze wyraził w Austrii zgodę pretekst do mieszania się w wewnętrzne spra- Hannibal di Capua (1586–1591) – agent ¤ ¤ ¤ Visconti – nuncjusz papieski w Wied- w nich nabożeństw. Dało to Rosji i Prusom ¤ ¤ ¤ ność religijną. ¤ ¤ ¤ dowy nowych oraz zakazano odprawiania na z Turcją. Na nieszczęście Polski. utrzymywanie kochanek, symonię i obojęt- słyszeli Romka G. broniono remontowania istniejących i bu- przekonanie, że jego obowiązkiem jest woj- pami, którym zarzucał (słusznie zresztą) ności i znajomości katechizmu. Jakbyśmy testanckich wzniesionych po roku 1674, za- skiego na spowiednika, a potem wpoił mu ścią Włoch wszedł w ostry konflikt z bisku- rów wychodziła młodzież bez śladu poboż- kazano zburzenie wszystkich kościołów pro- Possevino podsunął Wazie jezuitę Gołyń- ły bożej”. Na szczęście ten ziejący nienawi- pijara Konarskiego, jakoby ze szkół pija- na Sejmie Niemym w 1716 r., kiedy to na- munta Wazę, późniejszego króla Polski. To własne, niż zgodził się na uszczuplenie chwa- mu oczerniał reformatora polskiej edukacji niczenia praw protestantów i prawosławnych Niemca Habsburga. Znał jednak dobrze Zyg- aby raczej poświęcił wojnę, królestwo i życie lował króla w Rzymie. W raportach do Rzy- kulisowymi działaniami doprowadził do ogra- papież chciał osadzić na tronie polskim Tazbir napisał, że Caligari „zaklinał króla, wołania go z Polski, a on w rewanżu szka- sycał nienawiść wyznaniową w Polsce. Za- Possevino został odwołany z Polski, bo ligijnego, co groziło wojną domową. Prof. syjskimi. Stanisław August domagał się od- Geronimo Grimaldi (1712–1721) – pod- rozbiorami. – wzywał Batorego do złamania pokoju re- pracował w tym dziele z ambasadorami ro- ¤ ¤ ¤ ska krucjata na Moskwę. Zapłaciliśmy za to Giovanni Andrea Caligari (1577–1581) – torpedował wszelkie próby reform. Współ- wy Polski. za 25 lat nadarzyła się okazja. Ruszyła pol- ¤ ¤ ¤ Angelo Maria Durini (1767–1772) skandaliczne mieszanie się papieży w spra- gijnej upadły z chwilą śmierci Batorego. Ale ścić Polskę”. ¤ ¤ ¤ sce z oburzeniem, a czyn nuncjusza – jako Kościół jej zmarnował. Plany wojny reli- tak daleko, że skompromitowany musiał opu- ce... pieskim więzieniu. Brewe to przyjęto w Pol- ra. Znowu Polska miała bić się o to, co reo „posuwał się w tym (służbie Niemcom) wania synodów. Rosja i Prusy zacierały rę- lem Leszczyńskiego spędził 2,5 roku w pa- na kolejną wojnę z Moskwą po śmierci ca- Prof. Czesław Nanke napisał, że Lau- sławnych praw publicznych, a nawet zwoły- ich do Rzymu. Święcicki za obwołanie kró- skę subwencją 25 tys. dukatów miesięcznie piero po śmierci Habsburga. 1736 sejm pozbawił protestantów i prawo- pów Święcickiego i Załuskiego i odstawił ny Rzym zmienił politykę i mamił teraz Pol- jak zwykle Prusy. Papież uznał Batorego do- tynuował politykę poprzedników. W roku ronacji Leszczyńskiego, aresztował bisku- Moskwa wykręciła się sianem. Zawiedzio- skiem oraz z Rosją o Inflanty. Skorzystały czypospolitej szlacheckiej z Rzymem. Kon- chowskiego) zakazał polskim biskupom ko- Skutek był oczywisty. Po zawarciu pokoju Rozpętali jednak wojnę domową z Gdań- za Augusta III Sasa ostatni konkordat Rze- którym papież Klemens XI (wg prof. Jaro- rzecz Polski Rosja obiecała... nawrócenie. wała Polskę śmierć cesarza Maksymiliana. Camillo Paulucci (1727–1738) – zawarł wowi Leszczyńskiemu. Po brewe z 1705 r., miast większych ustępstw terytorialnych na – Habsburgom. Od wojny i rozbioru urato- ¤ ¤ ¤ uzurpatora Augusta II przeciwko Stanisła- nością i tracili poczucie rzeczywistości. Za- ski! Litwa miała przypaść Moskwie, Polska żegnała jego śmierć. Juliano Piazza (1706–1708) – popierał cją – wykazywali się iście dziecięcą naiw- li nawet z Moskwą układ o rozbiorze Pol- domagał się usunięcia go z Polski. Spór za- ¤ ¤ ¤ wie przejścia na katolicyzm i wojny z Tur- za nim większość biskupów. Niemcy zawar- nuncjusza. Santini potępił te żądania, a sejm nie dotrzymali. – wobec oszukańczej gry Moskwy w spra- rego za króla nawet po koronacji, a w ślad w 1726 r. żądania ograniczenia uprawnień August II, ani jego następcy tej obietnicy zaszkodził jak zwykle Kościół. Papieże na polski tron. Nie uznawał Stefana Bato- 11 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 6 Strona 4 4 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 13 za przeszkadzanie królowi Węgier Maciejo- Król nie zatwierdził wyroku, ale podkanc- zadanie. Protestował przeciwko przeznaczeniu było konieczne, ażeby dwór wiedeński rozciągnął wi Korwinowi w wojnie z Turkami. Zwolnił lerzy biskup Przerębski sfałszował dekret dochodów z diecezji krakowskiej na wojsko pol- swe panowanie możliwie daleko” (wg Lelewe- też Krzyżaków i mieszkańców Prus z przy- królewski. Łazęcką spalono na stosie, a Ży- skie i spowodował, że papież zabronił prze- la). Toteż nie zaprotestował nikt w Europie. sięgi wierności złożonej królowi polskiemu. dów zamęczono. Goniec królewski nie zdą- znaczenia tych pieniędzy na wojsko. Naciskał W I rozbiorze część kilku diecezji zagar- O zdjęcie klątwy król musiał zabiegać w Rzy- żył. Ten katolicki mord sądowy „uświetnił” na króla, aby przystąpił do targowicy. Przeka- nęli zaborcy. Polscy biskupi natychmiast zło- mie. Uniemożliwiło mu to likwidację zako- kościelny synod w Łowiczu. Zbrodniarzowi zał targowicy błogosławieństwo papieża Piusa żyli im przysięgi wierności. Nadal jednak ci bi- nu krzyżackiego z powodu „wojny popiej”, biskupowi Przerębskiemu włos z głowy nie VI: „(...) aby utworzenie konfederacji stało się skupi zasiadali w polskim senacie i jedno- za bunt Krzyżaków przeciwko suwerenowi, spadł. Toteż Lippomano był powszechnie początkiem niewzruszonej spokojności i szczęścia cześnie wysługiwali się Rosji, Prusom i Au- królowi polskiemu. znienawidzony w Polsce. Rzeczypospolitej”. strii. To te „zasługi Kościoła dla Polski”. ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ ¤¤¤ Piętnaście lat później muzułmańska Tur- Zachariasz Ferreri – legat. W roku Giovanni Francesco Commendone Lorenzo Litta – ostatni nuncjusz papie- cja zażądała wycofania wojsk rosyjskich z Pol- 1520, w czasie wojny z Krzyżakami, kiedy – nuncjusz (1563–1565 i 1571–1573), szpieg ski w Polsce (1794–1796). Wszystkimi siłami ski i wszczęła wojnę z Rosją, co dało Polsce ich kapitulacja była kwestią dni, wymógł na niemiecki i papieski. Zwiedził całą Polskę, dążył do stłumienia powstania kościuszkow- cztery lata wytchnienia. A papieże i Habsbur- Zygmuncie Starym rozejm. Działał w inte- a opisy wojska i twierdz przesyłał Niem- skiego. Kościół bał się, że powstanie może gowie myśleli tylko o tym, żeby Turcji ode- resie Kościoła i Niemiec. Zakon uszedł za- com i papieżowi. Te listy zachowały się. Zna- zagrozić religii katolickiej. Utwierdziło go brać i skatolicyzować kolejne prowincje oraz głady, a za 250 lat Prusy zainicjowały roz- komity dyplomata, szuja i krętacz. Jego pra- w tym przekonaniu powieszenie zdrajców bi- jak stłumić Wielką Rewolucję Francuską. biory. 14 kwietnia 1521 r. na cmentarzu przy wą ręką był biskup Karnkowski, późniejszy skupów – Kossakowskiego i Massalskiego. To Utopienie we krwi rewolucji i przywróce- kościele św. Janów w Toruniu Ferreri w asy- prymas. Dwukrotnie z pomocą Hosego unie- Litta, grożąc Kościuszce klątwą, uchronił zdraj- nie we Francji władzy Bourbonów było od 1789 ście dwóch polskich biskupów usiłował spa- możliwił prymasowi Uchańskiemu zwoła- cę biskupa Skarszewskiego od stryczka. Po roku nadrzędnym celem Kościoła. Papież Pius lić książki i kukłę Lutra. Torunianie trzech nie synodu narodowego, co mogło dopro- upadku powstania wystarał się o brewe pa- VI montował kolejne koalicje, których filara- biskupów obrzucili kamieniami i zmusi- wadzić do utworzenia Kościoła narodowe- pieża Piusa VI, potępiające powstanie i naka- mi była Austria, potem Prusy, wreszcie... pra- li do ucieczki. Gdzie te chłopy?! go w Polsce. Mimo to potrafił przekonać zujące biskupom, aby w swoich diecezjach wzy- wosławna Rosja! Nikt nie idzie na wojnę dla ¤ ¤ ¤ Uchańskiego do pozostania przy katolicy- wali ludność do posłuszeństwa Prusakom. idei – muszą być zdobycze. Na Francji nie by- Luigi Lippomano – pierwszy stały nun- zmie. Chciwy, obiecankami pomocy w od- W roku 1796 papież Pius VI zlikwidował ły możliwe, toteż zapłacono Polską. Brewe cjusz papieski w Polsce (1555–1558), agent zyskaniu spadku po królowej Bonie wyłu- nuncjaturę apostolską w Polsce. Nie była już dziękczynne papieża Piusa VI z 25.02.1792 niemiecki. Zwalczał reformację, starał się dził od Zygmunta Augusta pensję roczną potrzebna. roku, skierowane do Katarzyny II, w któ- z poparciem kardynała Hosego rozpalić 2 tys. dukatów. A jednocześnie w listach do- ¤¤¤ rym nazywa ją „heroiną stulecia” i sławi jej w Polsce stosy inkwizycji. W czasie pierw- radzał papieżowi „ozięble poczynać sobie” Kościół a zbrodnia rozbiorów – Ko- wcześniejsze podboje (a wśród nich I rozbiór szej audiencji z katolickim miłosierdziem w tej sprawie. ściół nie potępił I rozbioru ani nawet słowem Polski), jest oczywistym błogosławieństwem radził Zygmuntowi Augustowi, aby ściął Jego działalność została wykryta i ujaw- nie zaprotestował. Kiedy arcykatolicka cesa- pierwszego pogrzebu Polski. Toteż tak za- ze dwudziestu najzacniejszych protestan- niona na sejmie w roku 1565 przez Jaku- rzowa Maria Teresa zwróciła się do papieża chęcona Rosja za trzy miesiące rozpoczęła woj- tów. Zaszczuł i doprowadził do śmierci to- ba Ostroroga i Mikołaja Siennickiego, któ- z wątpliwościami co do udziału Austrii w roz- nę z Polską, a w 1793 r. przystąpiła do I ko- lerancyjnego biskupa Drohojowskiego. ry wypowiedział wtedy dumne zdanie: biorze, „Ojciec Święty, któremu Polacy zawsze alicji antyfrancuskiej. W wojnie nie wzięła Gdy sejm w roku 1556 odebrał Kościo- „Polak nie będzie niewolnikiem papieskim”. ślepo wierzyli, pospieszył jej odpowiedzieć w imie- udziału, bo była zajęta II rozbiorem Polski. łowi sądy nad heretykami świeckimi, Kościół Gdzie podziała się ta duma Polaków? Po- niu nieba i ziemi, że inwazja i rozbiór były nie Półtora roku później Polski już nie było. To wymyślił sprawy o „świętokradztwo”. To wiedział też, że prawo watykańskie (kano- tylko właściwe politycznie, ale i w interesie re- dzięki papieżowi nikt w Europie nie zaprote- zbrodniarz Lippomano wszczął w Sochacze- niczne) jest prawem cudzoziemskim i ja- ligii; że w Polsce Moskale mnożą się niebywa- stował przeciwko zbrodni rozbiorów. wie proces o profanację hostii. Skazano ko cudzoziemskie nie może obowiązy- le; że wprowadzają tam po kryjomu religię schi- To papieże mianowali kolejnych pryma- Polkę Dorotę Łazęcką i czterech Żydów. wać Polaków, których może obowiązywać zmatycką; i że dla duchowego dobra Kościoła sów Polski według życzeń Rosji (Ostrowski, # # # # ca, cesarza Maksymiliana Habsburga, i reformatorów uważał za swoje najpilniejsze – we współpracy z Rosją uniemożliwił Stefan Batory Uchańskiego w celu wprowadzenia Niem- taja (szczególnie nienawidził go Skarszewski) Giovanni Andrea Archetti (1776–1783) – agent niemiecki, inspirator zamachu nami i złymi duchami króla”. Obalenie Kołłą- ¤ ¤ ¤ Vincenzo Laureo (1573–1577) Saluzzo nazywał Piatollego i Kołłątaja „jakobi- monopolu w edukacji (ogłupianiu) Polaków. ¤ ¤ ¤ wolucji Francuskiej. W raportach do papieża uczycieli. Tak Kościół nie chciał wypuścić z rąk czał reformację. zował politykę papieską zdławienia Wielkiej Re- wać KEN biskupom i zachować kler jako na- gnięcie Polski do wojny z Turcją. Zwal- doradcą był zdrajca biskup Skarszewski. Reali- Kiedy to nic nie dało, usiłował podporządko- tronu polskiego dla Habsburgów i wcią- Fernando Saluzzo (1784–1794) – jego łował wstrzymać decyzję o utworzeniu KEN. – agent niemiecki, zabiegał o sukcesję ¤ ¤ ¤ Wobec tego Garampi przekupił posłów i usi- Vincenzo Portico (1567–1573) kiem medycyny). ¤ ¤ ¤ Pius VI łącznie duchownych (z wyjąt- Polskę. i mianowania profesorami wy- która spowodowałaby kontratak Turcji na dania Akademii Kościołowi nizować prywatną magnacką wyprawę, w Rzymie. Domagał się pod- Wobec tego nuncjusz usiłował zorga- demii Krakowskiej, oczerniał rzyć niż Niemcom i papieżom. ja, rektora i reformatora Aka- nie uważał, że Turcji można bardziej wie- ści KEN, a Hugona Kołłąta- Polskę atak turecki. Król polski słusz- Przeszkadzał w działalno- cami chciał po prostu skierować na je się nieraz Opatrzność”. sne jest, że Kościół do spółki z Niem- wiek takimi krokami posługu- mijając fakt, że król nie chciał wojny, ja- na jaw z naszą szkodą, jakkol- Niemców i papieży zbyt wygórowane. Po- nie wyszło tam niepotrzebnie państw chrześcijańskich, okazały się dla nasze z państwem heretyckim moc finansowa w wojnie i wspólna akcja by porozumienie i łączenie się sagu Bony i sum neapolitańskich oraz po- gał nawet sam papież: „(...) zwrot przez Habsburga hiszpańskiego po- dzy. Archettiego przestrze- zygnacja Niemiec z pretensji do Prus, sobie rąk ani wydawać pienię- warunki postawione przez króla, tj. re- giej linii i nie musiał brudzić do wojny z Turcją. Ale nawet naturalne berg mógł pozostawać w dru- ko legat, miał zadanie wciągnąć Polskę ambasador rosyjski Stackel- kiego agenta do Polski. Tym razem, ja- tywny i skuteczny, że nawet słanie tego szpiega i papiesko-niemiec- posłów. Archetti był tak ak- ków było ponowne po kilku latach przy- ry indywidualnie wpłynął na Wyrazem pogardy Kościoła dla Pola- lu zmobilizował cały kler, któ- proszony. by naprawy Polski. W tym ce- kom. Commendone został z Polski wy- jącej szanse powodzenia pró- to to teraz przypomnieć polskim polity- deksu Zamojskiego, czyli ma- tylko prawo polskie. Po 450 latach war- w roku 1780 uchwalenie Ko- 5 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 12 Strona 5 4 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 13 za przeszkadzanie królowi Węgier Maciejo- Król nie zatwierdził wyroku, ale podkanc- zadanie. Protestował przeciwko przeznaczeniu było konieczne, ażeby dwór wiedeński rozciągnął wi Korwinowi w wojnie z Turkami. Zwolnił lerzy biskup Przerębski sfałszował dekret dochodów z diecezji krakowskiej na wojsko pol- swe panowanie możliwie daleko” (wg Lelewe- też Krzyżaków i mieszkańców Prus z przy- królewski. Łazęcką spalono na stosie, a Ży- skie i spowodował, że papież zabronił prze- la). Toteż nie zaprotestował nikt w Europie. sięgi wierności złożonej królowi polskiemu. dów zamęczono. Goniec królewski nie zdą- znaczenia tych pieniędzy na wojsko. Naciskał W I rozbiorze część kilku diecezji zagar- O zdjęcie klątwy król musiał zabiegać w Rzy- żył. Ten katolicki mord sądowy „uświetnił” na króla, aby przystąpił do targowicy. Przeka- nęli zaborcy. Polscy biskupi natychmiast zło- mie. Uniemożliwiło mu to likwidację zako- kościelny synod w Łowiczu. Zbrodniarzowi zał targowicy błogosławieństwo papieża Piusa żyli im przysięgi wierności. Nadal jednak ci bi- nu krzyżackiego z powodu „wojny popiej”, biskupowi Przerębskiemu włos z głowy nie VI: „(...) aby utworzenie konfederacji stało się skupi zasiadali w polskim senacie i jedno- za bunt Krzyżaków przeciwko suwerenowi, spadł. Toteż Lippomano był powszechnie początkiem niewzruszonej spokojności i szczęścia cześnie wysługiwali się Rosji, Prusom i Au- królowi polskiemu. znienawidzony w Polsce. Rzeczypospolitej”. strii. To te „zasługi Kościoła dla Polski”. ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ ¤¤¤ Piętnaście lat później muzułmańska Tur- Zachariasz Ferreri – legat. W roku Giovanni Francesco Commendone Lorenzo Litta – ostatni nuncjusz papie- cja zażądała wycofania wojsk rosyjskich z Pol- 1520, w czasie wojny z Krzyżakami, kiedy – nuncjusz (1563–1565 i 1571–1573), szpieg ski w Polsce (1794–1796). Wszystkimi siłami ski i wszczęła wojnę z Rosją, co dało Polsce ich kapitulacja była kwestią dni, wymógł na niemiecki i papieski. Zwiedził całą Polskę, dążył do stłumienia powstania kościuszkow- cztery lata wytchnienia. A papieże i Habsbur- Zygmuncie Starym rozejm. Działał w inte- a opisy wojska i twierdz przesyłał Niem- skiego. Kościół bał się, że powstanie może gowie myśleli tylko o tym, żeby Turcji ode- resie Kościoła i Niemiec. Zakon uszedł za- com i papieżowi. Te listy zachowały się. Zna- zagrozić religii katolickiej. Utwierdziło go brać i skatolicyzować kolejne prowincje oraz głady, a za 250 lat Prusy zainicjowały roz- komity dyplomata, szuja i krętacz. Jego pra- w tym przekonaniu powieszenie zdrajców bi- jak stłumić Wielką Rewolucję Francuską. biory. 14 kwietnia 1521 r. na cmentarzu przy wą ręką był biskup Karnkowski, późniejszy skupów – Kossakowskiego i Massalskiego. To Utopienie we krwi rewolucji i przywróce- kościele św. Janów w Toruniu Ferreri w asy- prymas. Dwukrotnie z pomocą Hosego unie- Litta, grożąc Kościuszce klątwą, uchronił zdraj- nie we Francji władzy Bourbonów było od 1789 ście dwóch polskich biskupów usiłował spa- możliwił prymasowi Uchańskiemu zwoła- cę biskupa Skarszewskiego od stryczka. Po roku nadrzędnym celem Kościoła. Papież Pius lić książki i kukłę Lutra. Torunianie trzech nie synodu narodowego, co mogło dopro- upadku powstania wystarał się o brewe pa- VI montował kolejne koalicje, których filara- biskupów obrzucili kamieniami i zmusi- wadzić do utworzenia Kościoła narodowe- pieża Piusa VI, potępiające powstanie i naka- mi była Austria, potem Prusy, wreszcie... pra- li do ucieczki. Gdzie te chłopy?! go w Polsce. Mimo to potrafił przekonać zujące biskupom, aby w swoich diecezjach wzy- wosławna Rosja! Nikt nie idzie na wojnę dla ¤ ¤ ¤ Uchańskiego do pozostania przy katolicy- wali ludność do posłuszeństwa Prusakom. idei – muszą być zdobycze. Na Francji nie by- Luigi Lippomano – pierwszy stały nun- zmie. Chciwy, obiecankami pomocy w od- W roku 1796 papież Pius VI zlikwidował ły możliwe, toteż zapłacono Polską. Brewe cjusz papieski w Polsce (1555–1558), agent zyskaniu spadku po królowej Bonie wyłu- nuncjaturę apostolską w Polsce. Nie była już dziękczynne papieża Piusa VI z 25.02.1792 niemiecki. Zwalczał reformację, starał się dził od Zygmunta Augusta pensję roczną potrzebna. roku, skierowane do Katarzyny II, w któ- z poparciem kardynała Hosego rozpalić 2 tys. dukatów. A jednocześnie w listach do- ¤¤¤ rym nazywa ją „heroiną stulecia” i sławi jej w Polsce stosy inkwizycji. W czasie pierw- radzał papieżowi „ozięble poczynać sobie” Kościół a zbrodnia rozbiorów – Ko- wcześniejsze podboje (a wśród nich I rozbiór szej audiencji z katolickim miłosierdziem w tej sprawie. ściół nie potępił I rozbioru ani nawet słowem Polski), jest oczywistym błogosławieństwem radził Zygmuntowi Augustowi, aby ściął Jego działalność została wykryta i ujaw- nie zaprotestował. Kiedy arcykatolicka cesa- pierwszego pogrzebu Polski. Toteż tak za- ze dwudziestu najzacniejszych protestan- niona na sejmie w roku 1565 przez Jaku- rzowa Maria Teresa zwróciła się do papieża chęcona Rosja za trzy miesiące rozpoczęła woj- tów. Zaszczuł i doprowadził do śmierci to- ba Ostroroga i Mikołaja Siennickiego, któ- z wątpliwościami co do udziału Austrii w roz- nę z Polską, a w 1793 r. przystąpiła do I ko- lerancyjnego biskupa Drohojowskiego. ry wypowiedział wtedy dumne zdanie: biorze, „Ojciec Święty, któremu Polacy zawsze alicji antyfrancuskiej. W wojnie nie wzięła Gdy sejm w roku 1556 odebrał Kościo- „Polak nie będzie niewolnikiem papieskim”. ślepo wierzyli, pospieszył jej odpowiedzieć w imie- udziału, bo była zajęta II rozbiorem Polski. łowi sądy nad heretykami świeckimi, Kościół Gdzie podziała się ta duma Polaków? Po- niu nieba i ziemi, że inwazja i rozbiór były nie Półtora roku później Polski już nie było. To wymyślił sprawy o „świętokradztwo”. To wiedział też, że prawo watykańskie (kano- tylko właściwe politycznie, ale i w interesie re- dzięki papieżowi nikt w Europie nie zaprote- zbrodniarz Lippomano wszczął w Sochacze- niczne) jest prawem cudzoziemskim i ja- ligii; że w Polsce Moskale mnożą się niebywa- stował przeciwko zbrodni rozbiorów. wie proces o profanację hostii. Skazano ko cudzoziemskie nie może obowiązy- le; że wprowadzają tam po kryjomu religię schi- To papieże mianowali kolejnych pryma- Polkę Dorotę Łazęcką i czterech Żydów. wać Polaków, których może obowiązywać zmatycką; i że dla duchowego dobra Kościoła sów Polski według życzeń Rosji (Ostrowski, # # # # ca, cesarza Maksymiliana Habsburga, i reformatorów uważał za swoje najpilniejsze – we współpracy z Rosją uniemożliwił Stefan Batory Uchańskiego w celu wprowadzenia Niem- taja (szczególnie nienawidził go Skarszewski) Giovanni Andrea Archetti (1776–1783) – agent niemiecki, inspirator zamachu nami i złymi duchami króla”. Obalenie Kołłą- ¤ ¤ ¤ Vincenzo Laureo (1573–1577) Saluzzo nazywał Piatollego i Kołłątaja „jakobi- monopolu w edukacji (ogłupianiu) Polaków. ¤ ¤ ¤ wolucji Francuskiej. W raportach do papieża uczycieli. Tak Kościół nie chciał wypuścić z rąk czał reformację. zował politykę papieską zdławienia Wielkiej Re- wać KEN biskupom i zachować kler jako na- gnięcie Polski do wojny z Turcją. Zwal- doradcą był zdrajca biskup Skarszewski. Reali- Kiedy to nic nie dało, usiłował podporządko- tronu polskiego dla Habsburgów i wcią- Fernando Saluzzo (1784–1794) – jego łował wstrzymać decyzję o utworzeniu KEN. – agent niemiecki, zabiegał o sukcesję ¤ ¤ ¤ Wobec tego Garampi przekupił posłów i usi- Vincenzo Portico (1567–1573) kiem medycyny). ¤ ¤ ¤ Pius VI łącznie duchownych (z wyjąt- Polskę. i mianowania profesorami wy- która spowodowałaby kontratak Turcji na dania Akademii Kościołowi nizować prywatną magnacką wyprawę, w Rzymie. Domagał się pod- Wobec tego nuncjusz usiłował zorga- demii Krakowskiej, oczerniał rzyć niż Niemcom i papieżom. ja, rektora i reformatora Aka- nie uważał, że Turcji można bardziej wie- ści KEN, a Hugona Kołłąta- Polskę atak turecki. Król polski słusz- Przeszkadzał w działalno- cami chciał po prostu skierować na je się nieraz Opatrzność”. sne jest, że Kościół do spółki z Niem- wiek takimi krokami posługu- mijając fakt, że król nie chciał wojny, ja- na jaw z naszą szkodą, jakkol- Niemców i papieży zbyt wygórowane. Po- nie wyszło tam niepotrzebnie państw chrześcijańskich, okazały się dla nasze z państwem heretyckim moc finansowa w wojnie i wspólna akcja by porozumienie i łączenie się sagu Bony i sum neapolitańskich oraz po- gał nawet sam papież: „(...) zwrot przez Habsburga hiszpańskiego po- dzy. Archettiego przestrze- zygnacja Niemiec z pretensji do Prus, sobie rąk ani wydawać pienię- warunki postawione przez króla, tj. re- giej linii i nie musiał brudzić do wojny z Turcją. Ale nawet naturalne berg mógł pozostawać w dru- ko legat, miał zadanie wciągnąć Polskę ambasador rosyjski Stackel- kiego agenta do Polski. Tym razem, ja- tywny i skuteczny, że nawet słanie tego szpiega i papiesko-niemiec- posłów. Archetti był tak ak- ków było ponowne po kilku latach przy- ry indywidualnie wpłynął na Wyrazem pogardy Kościoła dla Pola- lu zmobilizował cały kler, któ- proszony. by naprawy Polski. W tym ce- kom. Commendone został z Polski wy- jącej szanse powodzenia pró- to to teraz przypomnieć polskim polity- deksu Zamojskiego, czyli ma- tylko prawo polskie. Po 450 latach war- w roku 1780 uchwalenie Ko- 5 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 12 Strona 6 14 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 3 Podoski, Poniatowski, Skarszewski), i to w cza- funkcjonariuszy obcego państwa. Przed- Potocki, Sołtyk, J.A. Załuski. Zieliński ¤ ¤ ¤ sie, gdy prymas – jako przewodniczący senatu stawione fakty i daty każdy może zweryfiko- w więzieniu zmarł), ale – co ciekawe – ro- Geronimo Lando – legat papieski, przy- – miał ogromną władzę polityczną. To papież wać. Pozwoliliśmy sobie odbrązowić „świąto- biła to zawsze wtedy, gdy była sojusznikiem słany w czasie wojny trzynastoletniej na sejm Pius VI zabronił użycia dochodów diecezji kra- bliwych”, „niepokalanych”, „zasłużonych” i na- Kościoła i wraz z nim działała na szkodę w Piotrkowie w 1462 r. w celu obrony Krzy- kowskiej na tworzenie wojska polskiego, o czym pisać, jak się NAPRAWDĘ rzeczy miały Polski. A więc nie przeszkadzało to owoc- żaków. Rozwodził się szeroko nad słuszno- zdecydował sejm. Więc zabrakło i czasu, i pie- – nazwać agenta agentem, zdrajcę zdrajcą, pa- nej współpracy. Natomiast uwięzienie bisku- ścią sprawy Krzyżaków, potępiając Polaków. niędzy na odrodzenie polskiego wojska. To ten chołka pachołkiem, kanalię kanalią, łotra ło- pa przez polskie władze – choćby jawnego Oto jego słowa: „Lepiej by było, żeby trzy papież pobłogosławił targowicę, życząc trem, szubrawca szubrawcem. Pisząc o tych zdrajcę lub mordercę – było niemożliwe! państwa (takie jak Polska) zginęły, niż gdy- zdrajcom „(...) aby stworzenie konfederacji sta- zdrajcach w sutannach, grabarzach Polski, Koordynowali ten system nuncjusze, nad- by chociaż jedno z praw Stolicy Apostol- ło się początkiem niewzruszonej spokojności pozwoliliśmy sobie użyć języka Kościoła (patrz: zorowali jezuici. Toteż o polityce polskiej skiej zostało nadwerężone!”. Wywołały one i szczęścia Rzeczypospolitej”. To on wspomnia- Erazm Ciołek, moratorium papieża Klemen- decydowano naprawdę na dworze papie- oburzenie. Do tego przejęto jego listy do nym brewe do Katarzyny II dał przyzwolenie sa VII oraz język szamboradyja). ża w Rzymie. A że Kościół był sojuszni- Krzyżaków. Okazały się dowodem współpra- na likwidację Polski, a wydał jeszcze jedno Nie wymyśliliśmy niczego nowego, tyl- kiem Habsburgów, zaś nuncjusze byli naj- cy papieży z Krzyżakami przeciwko Polsce. – potępiające powstanie kościuszkowskie i na- ko odsłoniliśmy zamiatane pod dywan przez częściej agentami niemieckimi, to de facto Jan Ostroróg wypomniał nuncjuszowi te „me- kazujące biskupom, aby w swoich diecezjach kuriewnych fałszerzy historii ustalenia wie- Polska była również podporządkowana diacje” i zarzucił mu, że „udaje tylko pojed- wzywali ludność do posłuszeństwa Prusakom. lu polskich badaczy. Pokazaliśmy, że histo- interesom niemieckim. nawcę, a jest niepokoju podpalaczem”. Lan- To biskupi katoliccy byli wśród głównych rii Polski można się niemal uczyć na życiory- Godna szczególnej uwagi Polaków jest do usiłował też mediować w sporze o obsa- aktorów na sejmach rozbiorowych. W 1773 r. bi- sach tego tłumu „świątobliwych” zdrajców współpraca z Rosją pięciu ostatnich przed dę diecezji krakowskiej, ale Kazimierz Ja- skup Młodziejowski jako kanclerz był organiza- w sutannach. rozbiorami nuncjuszy, bo szkodzili Polsce na giellończyk nie ustąpił. torem tego sejmu, a płomienne mowy Massal- Odrażające jest to, że Kościół stworzył wszelkie możliwe sposoby i blokowali refor- ¤ ¤ ¤ skiego za rozbiorem przyniosły Kościołowi mia- cały system wybielania życiorysów umunduro- my. Przy każdej próbie wprowadzenia zmian Rudolf von Rudesheim – legat papie- no „czwartej potencji rozbiorowej”. Prymas wanych na czarno łotrów i zdrajców. Wyno- nuncjusze oskarżali i zaciekle atakowali ja- ski, który doprowadził do wstrzymania dzia- Ostrowski przewodniczył senatowi i podpisywał szą ich nawet na ołtarze i każą się do nich mo- kobinów. W 1780 r. np. nuncjusz Archetti łań wojennych w wojnie 13-letniej, dzięki traktaty rozbiorowe. „Sejm hańby” w 1793 r. dlić, za co jeszcze biorą pieniądze. Kościół da- (patrz niżej), we współpracy z ambasadorem czemu zakon krzyżacki, powalony już na ko- w Grodnie organizował targowicki podkancle- je tym dowód, że zdrada jest dla niego chle- Rosji, uniemożliwił uchwalenie kodeksu Za- lana, uniknął likwidacji, a Kazimierz Ja- rzy biskup Skarszewski, a biskup Kossakowski bem powszednim i będzie to czynił dalej. Czy mojskiego. Od 1789 r. polityka papieska by- giellończyk nie zdołał wcielić Prus do Pol- pomagał Sieversowi w doborze posłów, przeku- przypadkiem jest masowe donosicielstwo księ- ła całkowicie podporządkowana jednemu ski. Mimo to papieże, wrogowie Polski, przez pywał ich rosyjskim złotem i przemawiał za roz- ży w czasach PRL-u? Zgraja łotrów chyba głównemu celowi: utopieniu we krwi Wiel- następne 100 lat nie chcieli uznać pokoju biorem. Massalski piał przy tym „o nieograniczo- nie widzi w donosicielstwie niczego naganne- kiej Rewolucji Francuskiej i przywróceniu toruńskiego i mogli rościć sobie pretensje nej ufności we wspaniałomyślność cesarzowej”. go. Pod warunkiem, że donoszą... NAM! władzy Bourbonów. Celem w Polsce stało się do ziem zakonu. Papieżowi zależało w tym „Sejm hańby” zakończono mszą dziękczynną. Bezczelność doprowadzili do zenitu, ze stłumienie powstania kościuszkowskiego. Czy momencie na odciągnięciu Polski od dobi- Życiorysy tych zdrajców przedstawiliśmy w nu- zdrady zrobili cnotę, bo jednego z czołowych mogło być inaczej, skoro w czasie powsta- jania Krzyżaków i skłonieniu króla do na- merach 6 i 7/2007 „FiM” – „PZPR – Płatni Zdraj- zdrajców Polski zrobili... jej patronem! Za je- nia wieszano zdrajców biskupów i księży? jazdu na Czechy. cy, Pachołki Rosji w sutannach”, cz. I i II. go, św. Stanisława czasów, pisać potrafił tylko ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ Po kolejnych rozbiorach wszyscy biskupi kler, ale nawet kronikarz w sutannie nie mógł Ludwik de Silves – legat papieski, któ- Baltazar z Piscii – legat, który w 1478 ochoczo składali przysięgi wierności zaborcom. użyć innego słowa, jak TRADITOR – zdraj- ry wyklął Związek Jaszczurczy za bunt prze- roku, w czasie „wojny popiej” wywołanej ¤¤¤ ca. Jak widać, ten patron nie spisał się, nie ciwko Krzyżakom. Wkrótce, w 1455 r., pa- przez biskupa Tungena, wyklął króla Kazi- Przedstawiliśmy tu tylko wierzchołek góry uchronił Polski przed rozbiorami. Zawiodła pież Kalikst III wyklął Związek Pruski mierza Jagiellończyka i jego syna Władysła- zdrady odzianej w sutannę, czyli mundur też „Opiekunka”. To wierzącym powinno dać i jego sojuszników, a więc i Polskę. wa, króla Czech, i wyłączył ich z Kościoła # # # # poparł starania króla Stanisława Augusta. 48/2006). Ta polityka wywołała na sejmie przednimi niemiecko-papieskimi szpiegami nie lepsze warunki rozejmu, ale Polsce go ambasadora Stackelberga. Ten jednak... zuici sprowokowali „tumult toruński” („FiM” go i niewiele brakowało, aby w ślad za po- tory mógł uzyskać w Jamie Zapolskim znacz- rodowej. Szukał w tym pomocy u rosyjskie- sycania nienawiści religijnej. W 1724 r. je- Jego listy zostały przejęte przez Zamojskie- jowych, niestety – ze szkodą dla Polski. Ba- ciwdziałał utworzeniu Komisji Edukacji Na- nia się w wewnętrzne sprawy Polski i pod- rem wiedeńskim a episkopatem polskim”. skwy. Pośredniczył on w rokowaniach poko- Giacomo Garampi (1772–1776) – prze- tynuował politykę poprzedników – wtrąca- że „stanowił on rodzaj łącznika pomiędzy dwo- Papież wysłał więc Possevina z misją do Mo- ¤ ¤ ¤ Vincenzo Santini (1721–1727) – kon- staną bez nagrody”, zaś prof. Tazbir uznał, na katolicyzm i udziału w wojnie z Turcją. do nuncjatury w Wiedniu. ¤ ¤ ¤ świadczone domowi austriackiemu nie pozo- mić Kościół papieski wizją przejścia Rosji nym zwracać się we wszystkich sprawach to z sejmu ostatniego posła protestanta. gów”. Niemcy zapewniali go, że „usługi wy- car Iwan Groźny w obliczu klęski zaczął ma- kazał tamtejszym polskim władzom kościel- stantów i prawosławnych. W 1718 r. usunię- że „oddał się całą duszą na usługi Habsbur- jezuita. W czasie wojen Batorego z Moskwą na redukcję świąt kościelnych w Galicji i na- wy Polski pod pozorem obrony praw prote- niemiecki. O nim z kolei prof. Nanke pisze, Antonio Possevino – legat papieski, niu. Po I rozbiorze wyraził w Austrii zgodę pretekst do mieszania się w wewnętrzne spra- Hannibal di Capua (1586–1591) – agent ¤ ¤ ¤ Visconti – nuncjusz papieski w Wied- w nich nabożeństw. Dało to Rosji i Prusom ¤ ¤ ¤ ność religijną. ¤ ¤ ¤ dowy nowych oraz zakazano odprawiania na z Turcją. Na nieszczęście Polski. utrzymywanie kochanek, symonię i obojęt- słyszeli Romka G. broniono remontowania istniejących i bu- przekonanie, że jego obowiązkiem jest woj- pami, którym zarzucał (słusznie zresztą) ności i znajomości katechizmu. Jakbyśmy testanckich wzniesionych po roku 1674, za- skiego na spowiednika, a potem wpoił mu ścią Włoch wszedł w ostry konflikt z bisku- rów wychodziła młodzież bez śladu poboż- kazano zburzenie wszystkich kościołów pro- Possevino podsunął Wazie jezuitę Gołyń- ły bożej”. Na szczęście ten ziejący nienawi- pijara Konarskiego, jakoby ze szkół pija- na Sejmie Niemym w 1716 r., kiedy to na- munta Wazę, późniejszego króla Polski. To własne, niż zgodził się na uszczuplenie chwa- mu oczerniał reformatora polskiej edukacji niczenia praw protestantów i prawosławnych Niemca Habsburga. Znał jednak dobrze Zyg- aby raczej poświęcił wojnę, królestwo i życie lował króla w Rzymie. W raportach do Rzy- kulisowymi działaniami doprowadził do ogra- papież chciał osadzić na tronie polskim Tazbir napisał, że Caligari „zaklinał króla, wołania go z Polski, a on w rewanżu szka- sycał nienawiść wyznaniową w Polsce. Za- Possevino został odwołany z Polski, bo ligijnego, co groziło wojną domową. Prof. syjskimi. Stanisław August domagał się od- Geronimo Grimaldi (1712–1721) – pod- rozbiorami. – wzywał Batorego do złamania pokoju re- pracował w tym dziele z ambasadorami ro- ¤ ¤ ¤ ska krucjata na Moskwę. Zapłaciliśmy za to Giovanni Andrea Caligari (1577–1581) – torpedował wszelkie próby reform. Współ- wy Polski. za 25 lat nadarzyła się okazja. Ruszyła pol- ¤ ¤ ¤ Angelo Maria Durini (1767–1772) skandaliczne mieszanie się papieży w spra- gijnej upadły z chwilą śmierci Batorego. Ale ścić Polskę”. ¤ ¤ ¤ sce z oburzeniem, a czyn nuncjusza – jako Kościół jej zmarnował. Plany wojny reli- tak daleko, że skompromitowany musiał opu- ce... pieskim więzieniu. Brewe to przyjęto w Pol- ra. Znowu Polska miała bić się o to, co reo „posuwał się w tym (służbie Niemcom) wania synodów. Rosja i Prusy zacierały rę- lem Leszczyńskiego spędził 2,5 roku w pa- na kolejną wojnę z Moskwą po śmierci ca- Prof. Czesław Nanke napisał, że Lau- sławnych praw publicznych, a nawet zwoły- ich do Rzymu. Święcicki za obwołanie kró- skę subwencją 25 tys. dukatów miesięcznie piero po śmierci Habsburga. 1736 sejm pozbawił protestantów i prawo- pów Święcickiego i Załuskiego i odstawił ny Rzym zmienił politykę i mamił teraz Pol- jak zwykle Prusy. Papież uznał Batorego do- tynuował politykę poprzedników. W roku ronacji Leszczyńskiego, aresztował bisku- Moskwa wykręciła się sianem. Zawiedzio- skiem oraz z Rosją o Inflanty. Skorzystały czypospolitej szlacheckiej z Rzymem. Kon- chowskiego) zakazał polskim biskupom ko- Skutek był oczywisty. Po zawarciu pokoju Rozpętali jednak wojnę domową z Gdań- za Augusta III Sasa ostatni konkordat Rze- którym papież Klemens XI (wg prof. Jaro- rzecz Polski Rosja obiecała... nawrócenie. wała Polskę śmierć cesarza Maksymiliana. Camillo Paulucci (1727–1738) – zawarł wowi Leszczyńskiemu. Po brewe z 1705 r., miast większych ustępstw terytorialnych na – Habsburgom. Od wojny i rozbioru urato- ¤ ¤ ¤ uzurpatora Augusta II przeciwko Stanisła- nością i tracili poczucie rzeczywistości. Za- ski! Litwa miała przypaść Moskwie, Polska żegnała jego śmierć. Juliano Piazza (1706–1708) – popierał cją – wykazywali się iście dziecięcą naiw- li nawet z Moskwą układ o rozbiorze Pol- domagał się usunięcia go z Polski. Spór za- ¤ ¤ ¤ wie przejścia na katolicyzm i wojny z Tur- za nim większość biskupów. Niemcy zawar- nuncjusza. Santini potępił te żądania, a sejm nie dotrzymali. – wobec oszukańczej gry Moskwy w spra- rego za króla nawet po koronacji, a w ślad w 1726 r. żądania ograniczenia uprawnień August II, ani jego następcy tej obietnicy zaszkodził jak zwykle Kościół. Papieże na polski tron. Nie uznawał Stefana Bato- 11 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 6 Strona 7 2 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 15 Nuncjusze papiescy – nie można ich Potem celem Kościoła było zdławienie do myślenia: czy to aby nie do- pominąć. Ci papiescy i habsburscy agenci reformacji, podporządkowanie prawosławia, wód, że patron jednak był działali tu, na miejscu, w Polsce, i sterowa- z tragicznymi dla Polski faktami: unią brze- zdrajcą, a oni są po prostu ofia- li episkopatem, klerem, a w szczególności ską, krucjatą na Moskwę i powstaniami rami prymitywnego oszustwa... jezuitami. Mieli tak wielką władzę, że m.in. kozackimi oraz wciągnięciem nas do bezro- Z pewnością nie spisał się też w 1643 r. sami biskupi zażądali ogranicze- zumnych wojen z Turcją i Szwecją. Scep- kronikarz... nia ich uprawnień, a nawet kontrolowania tycy niech pomyślą, że w XVII wieku W niniejszym cyklu odda- przez prymasa poleceń papieskich przesy- WSZYSTKIE wojny Polska prowadziła jemy Czytelnikom przewodnik łanych nuncjuszom. z państwami innych wyznań! Wraz z roz- po... katedrze wawelskiej, gdzie Profesor Janusz Tazbir napisał, że na wojem kontrreformacji nuncjusze zdobyli wielu z tych zdrajców pocho- sejmach „pojawiła się, poczynając mniej sobie pozycję wyjątkową. Nuncjusz papie- wano. Leżą tam też najgorsi więcej od 1565 r., potężna grupa posłów ski był jedynym ambasadorem obcego pań- królowie Polski – Zygmunt III i senatorów katolickich, prowadząca prze- stwa, z którym król mógł rozmawiać bez Waza, „król jezuitów”, i Au- ważnie politykę zgodną ze wskazaniami nun- obecności któregoś z senatorów, i jako je- gust II Mocny, saski uzurpator cjuszy i episkopatu”. Realizowali cel Kościo- dyny mógł też swobodnie poruszać się po posadzony na tronie przez Ko- ła i Habsburgów: osłabienie Polski tak, aby Polsce w czasie elekcji króla. ściół i Rosję. Ci dwaj królo- nie mogła realizować własnej polityki, aby Dodajmy, że 17 biskupów ordynariuszy wie najbardziej przyczynili się była zawsze zależna od cesarzy i papieży. było z urzędu senatorami, prymas z urzędu do zagłady Polski, szczególnie Zaś prof. Andrzej Nowicki określił to bez przewodniczył senatowi i był interreksem, „król jezuitów”, na którym Pa- ogródek: „Za pośrednictwem nuncjusza pa- królów Kościół oplótł pajęczyną kapelanów, weł Jasienica nie zostawia su- pieskiego, a właściwie całej serii nuncjuszów spowiedników (najczęściej jezuitów) i sekre- chej nitki i nazywa go wprost papieskich, znaczna część wyższego ducho- tarzy, a taka sama sieć oplatała królowe – przestępcą politycznym. Każ- wieństwa przechodziła na płatną służbę do i dzieci. Nie odstępowali ich niemal na krok! dy ich następca miotał się wrogów państwa polskiego”. Kanclerzem lub podkanclerzym zarówno i pogrążał w bagnie, w któ- Legaci papiescy już w okresie procesów w Koronie, jak i na Litwie zawsze był bi- re „Rzeczpospolita lazła” głów- sądowych Kazimierza Wielkiego z Krzyża- skup. Ale ten drugi, cywil, był wychowan- nie dzięki Kościołowi. kami trzymali ich stronę, dawali popisy prze- kiem jezuitów, a pilnowali go jeszcze spo- Zgubną rolę Kościoła w na- kupstwa, fałszerstw, krzywoprzysięstwa i zdra- wiednik i kapelan. I jego żonę też! A każ- szej historii i jego udział w za- dy. Te procesy dały Kościołowi okazję do dy sejm rozpoczynał się mszą. mordowaniu Polski przedsta- wyłudzania od Polski ogromnych pienię- Żaden ze zdrajców w sutannach nie wiali już Lelewel, Jarochowski, dzy, osłabiania jej i utrzymywania w podle- działał osobno – TO BYŁ SYSTEM. Kto Trentowski, Szujski, Bobrzyń- Matthias Gerung – satyra na Kościół katolicki głości papieżom. Po pokoju toruńskim się wyłamywał, był odsuwany od awansów, ski, Wł. Smoleński, Sobieski, w 1466 r. Kościół nie uznał przynależ- nie dostawał beneficjów. W końcu Kościół Nanke i wielu innych. Doszło do tego, że prof. wskazuje bez ogródek. Może dlatego od kil- ności Prus, Warmii, Pomorza i Gdańska przestał dbać nawet o pozory. Nielojalnego W. Sobieski, wstrząśnięty swoimi odkrycia- kunastu lat nie były wydawane? Tadeusz Boy- do Polski, bo uważał je za swoją (krzy- biskupa pozbawiano jurysdykcji, czyli pra- mi na temat zdrady Kościoła, jego kłamstw -Żeleński miał odwagę nazywać rzecz po imie- żacką) własność, a polskie roszczenia za wa sprawowania urzędu (np. Radziejowski), i obłudy, odrzucił katolicyzm i został ewan- niu, nadając swojemu zbiorowi esejów tytuł świętokradztwo. To ukierunkowało wro- a nawet więziono (Święcicki, A.Ch. Zału- gelikiem. Mamy nadzieję na rychłe wznowie- ”Nasi okupanci”. No i właśnie usuwają go gość polityki Kościoła wobec Polski na po- ski). Zdarzało się, że biskupów wsadzała nie po latach przerwy wspaniałych dzieł Paw- z patronowania szpitalowi w Łańcucie. Kto mo- nad wiek. do więzień Rosja (A.S. Załuski, prymas ła Jasienicy, który sprawców katastrofy Polski że go zastąpić? Szanse ma... Rydzyk. # # # # szło do tego, że był w Szwecji głównym czenie z niewoli arcyksięcia Maksymiliana, terańskiej Saksonii na katolicyzm. Ani niemiecki i papieski, wróg Jana III, jeden wojny, w tym potop i wojnę północną. Do- sa V, w którym papież zabiegał o wypusz- tolicyzm. Ceną była obietnica przejścia lu- Opicio Pallavicini (1680–1687) – agent skę w trwające półtora wieku niepotrzebne du z Habsburgami. Przywiózł brewe Sykstu- ności Sasa, świeżo przechrzczonego na ka- ¤ ¤ ¤ na rekatolicyzację Szwecji. Wikłał tym Pol- Przybył do Polski, by doprowadzić do ukła- dał zaświadczenie o katolickiej prawowier- przeciwko Polsce! z jezuitami podsycał nadzieje Zygmunta III (1588–1589), przyszły papież Klemens VIII. popierał Niemca Augusta II. Naprędce wy- układów. Kościół katolicki popierał Rosję w latach 1592–1598, agent habsburski, wraz Ippolito Aldobrandini – legat papieski Conti na króla Polski. Na polecenie Rzymu warcie z Rosją niekorzystnych dla Polski Germanico Malaspina – nuncjusz ¤ ¤ ¤ – patronował pogwałceniu elekcji księcia z Cerkwią rosyjską i dlatego zabiegał o za- ¤ ¤ ¤ weł Jasienica. Giovanni Antonio Davia (1696–1700) od Polski. Kościół znowu roił mrzonki o unii gdy Niemców pobiliśmy. ta lazła w bagno”, jak słusznie napisał Pa- ¤ ¤ ¤ sko-bydgoskiego, uniezależniającego Prusy łając w interesie Niemiec. I to wtedy, bal i jezuici dali jej impuls. „Rzeczpospoli- mowa wisiała na włosku. sili go do potwierdzenia traktatu welaw- – Kościół wystawił Polskę do wiatru, dzia- łożył podwaliny kontrreformacji, a Hanni- przegrał, a sejm został zerwany. Wojna do- skował przeciwko królowi Janowi III. Zmu- ca, nie uzyskując nic w zamian. Jak zawsze lów Polski. Zbrodniarz kardynał Hose po- nym zdrajcą w sutannie. Król konfrontację dze niemieckie (pruskie i habsburskie), spi- legata dały efekt: Zygmunt III wypuścił jeń- roku projekt uporządkowania elekcji kró- nego, Hacki był... opatem oliwskim, kolej- ma innymi biskupami, wykorzystując pienią- pojmanego w bitwie pod Byczyną. Zabiegi ma biskupów zablokował na sejmie w 1589 mimo że zrobił to już wcześniej. Cóż dziw- biskupem krakowskim Trzebickim i wielo- burgów nuncjusz ręko- frów Hacki nagle nie potrafił ich odczytać, Austrii i osłabienie Polski. Wraz ze zdrajcą Klemens VIII kami. W interesie Habs- Cantelmi spowodował, że specjalista od szy- kajem Habsburgów”. Chodziło o odciążenie wiska wyłącznie katoli- sejmie w 1689 r. do rozprawy z opozycją, z Turcją. Ambasador Francji nazywał go „lo- gijnej – obsadzał stano- i – mając te dowody zdrady – przystąpił na nie dopuścić do zakończenia wojny Polski siężonej tolerancji reli- spondencję spiskowców m.in. z Rzymem niemiecki i papieski, czynił wszystko, aby że król – wbrew zaprzy- dze Świętej. Kiedy Sobieski przejął kore- Francesco Martelli (1675–1681) – agent Doprowadzili do tego, go zadaniem było utrzymanie Polski w Li- ¤ ¤ ¤ federację warszawską. Giacomo Cantelmi (1686–1696) – je- reckiego. i zwalczał zaciekle kon- ¤ ¤ ¤ – nieszczęsnego dla Polski sojuszu antytu- na jej rekatolicyzację ciel i domowy szpieg”. wrogiem i jednym z twórców Ligi Świętej skiej Szwecji w nadziei Rzeczypospolitej i imienia JKM nieprzyja- był związany z Francją. Był jego osobistym zyskania tronu luterań- Jana III, że Pallavicini „jest to wielki całej niu, bo w pierwszych latach panowania król bójczych zamiarów od- pieży i Habsburgów. Lubomirski ostrzegał utrudniał królowi ruchy w Rzymie i w Wied- szczuł króla do samo- i w stanie wojny z Turcją – w interesie pa- licy europejskiej. Po elekcji Sobieskiego tolika. Wraz z jezuitami zmienny: utrzymać Polskę w Lidze Świętej w Wiedniu, najważniejszej dla papieży sto- nie poparł go jako ka- nia Polski i zbliżeniu z Francją. Cel był nie- sce Buonvisi został nuncjuszem papieskim nieniu się Wazy na tro- przeciwdziałał wszelkim próbom wzmocnie- ny polityki na profrancuską. Po misji w Pol- Polski, jednak po umoc- Wiedniem wraz z dyplomacją austriacką chała Korybuta Wiśniowieckiego i do zmia- liana Habsburga na tron dia jednak się znalazły. Po zwycięstwie pod nizacji związanego z Habsburgami króla Mi- kandydaturę Maksymi- ska. W obliczu zagrożenia Wiednia subsy- mowskiego i Sobieskiego dążyła do detro- Czynnie popierał Koszty wojny miała ponieść, oczywiście, Pol- tia francuska pod przewodem biskupa Praż- nak z Zygmuntem III. utrzymania Polski w stanie wojny z Turcją. odciążyć Habsburgów drugim frontem. Par- skę. Porozumiał się jed- Podobnie jak Martelli czynił wszystko dla i wciągnąć Polskę do wojny z Turcją, aby i on musiał opuścić Pol- z organizatorów opozycji przeciw królowi. – mediować w konflikcie wewnętrznym 7 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 10 Strona 8 8 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 9 doradcą Zygmunta i miał go koronować, Francesco Simonetta (1606–1612) – ro- klęski unii brzeskiej zmuszony był uznać ist- habsburskim podsycał opozycję, co dopro- co dla tamtejszych luteranów było kamie- ił fantastyczne mrzonki o katolicyzacji Ro- niejącą hierarchię prawosławną, Visconti wadziło do wojny domowej – rokoszu Lu- niem obrazy i prowokacją. Toteż wybuchło sji i wraz z jezuitami pchał króla do krucja- spowodował, że papież nie uznał tej decy- bomirskiego. powstanie i Szwedzi Wazę zdetronizowali. ty na Rosję. zji króla i wezwał biskupów unickich i ka- O jego stosunku do Polski świadczy fakt, Wywołał też ośmioletni konflikt o obsadę ¤ ¤ ¤ tolickich do obrony praw Kościoła, naruszo- że będąc papieżem, podtrzymał decyzję Alek- biskupstwa wileńskiego. To jeden z twórców Leliusz Ruini (1614–1621) – agent nie- nych przez króla. sandra VIII o zredukowaniu subsydiów dla tragicznej dla Polski unii brzeskiej. Został miecki i papieski, podsycał mrzonki Zyg- ¤ ¤ ¤ Polski na wojnę z Turcją o 90 proc.! Było potem nuncjuszem w Wiedniu. Kiedy kar- munta III o odzyskaniu tronu Szwecji. Pa- Giovanni de Torres (1645–1652) wszak po odsieczy wiedeńskiej, polski Mu- dynał Andrzej Batory, biskup warmiński, pieżowi i Habsburgom chodziło o odciągnię- – sprzeciwiał się uznaniu przez sejm w 1650 rzyn zrobił już swoje. Ten kabotyn kazał wy- podjął starania o tron Siedmiogrodu, zdra- cie Szwecji z Niemiec i roili o rekatolicyza- oku. ugody zborowskiej z Chmielnickim. posażać pomniki w listki figowe, zamalo- dził go i doprowadził do zamordowania. cji luterańskiej Szwecji. W tym celu zmobilizował biskupów, polskich wywać nagość na obrazach i zamknął teatry ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ senatorów. Nie do przyjęcia dla Kościoła by- w Rzymie. Klaudiusz Ragnoni (1598–1606) – go- Cosmus de Torres (1621–1627) – kon- ła likwidacja unii brzeskiej i przyznanie hie- ¤ ¤ ¤ rący zwolennik interwencji w Moskwie. Pró- tynuował zadania poprzednika. Za mrzon- rarchom prawosławnym czterech miejsc Galeatius Marescotti (1668–1670) bował realizować mrzonki papieży o kato- ki Kościoła i Habsburgów Polska zapłaciła w senacie. Opór Kościoła na nowo rozpalił – przy pomocy podkanclerzego biskupa Ol- licyzacji Rosji i rekatolicyzacji Szwecji. ruiną kraju i utratą Inflant. wojnę domową, a Kozacy szukali poparcia szowskiego czynił uwieńczone powodzeniem W tym celu jezuici Piotr Skarga i Pakosz ¤ ¤ ¤ w Rosji. Skończyło się wyniszczeniem Pol- starania o wciągnięcie króla Michała Kory- Gołyński omotali Zygmunta III Wazę. Honoratio Visconti (1630–1636) – kie- ski, utratą Zadnieprza i Kijowa oraz wzmoc- buta Wiśniowieckiego w orbitę wpływów ¤ ¤ ¤ dy Władysław IV w obliczu całkowitej nieniem Rosji. Habsburgów. W tym celu skojarzyli małżeń- ¤ ¤ ¤ stwo króla z córką cesarza Ferdynanda III Pietro Vidoni (1652–1660) – blokował Habsburga. Olszowski za tę „usługę” zapew- w senacie przy pomocy biskupów senatorów nił sobie roczną pensję od Habsburgów – 6 ugodę hadziacką z Kozakami. W czasie po- tys. talarów. topu schronił się z Janem Kazimierzem na Wobec powrotu w zależność od Habs- Śląsku. Forsował zabiegi o pomoc Habsbur- burgów, szkodliwego dla polskiej racji sta- gów i niekorzystne traktaty z nimi, w tym nu po doświadczeniach za Wazów, prymas zapewniający im tron przy poparciu ma- Prażmowski odmówił udzielenia królowi ślu- gnatów na przyszłej elekcji po Janie Kazi- bu. Udzielił go właśnie Marescotti. mierzu. Marescotti i polscy agenci Habsburgów ¤ ¤ ¤ w sutannach podsycali nienawiść rodzinną Antonio Pignatelli (1660–1668) – póź- pomiędzy Wiśniowieckimi a Sobieskimi, spo- niejszy papież Innocenty XII (1691–1700). wodowaną procesem spadkowym. To dzię- Gdy Jan Kazimierz – zrażony antypolskimi ki nim król i hetman nie potrafili wznieść poczynaniami Habsburgów, którzy na mo- się ponad rodzinne waśnie, nawet w obli- cy traktatu z 1657 r. uważali tron Polski za czu zagrożenia tureckiego. swój – przeszedł do obozu francuskiego ¤ ¤ ¤ i zaczął forsować elekcję vivente rege kandy- Francesco Buonvisi (1672–1675) – przy- data francuskiego Pignatelli, wraz z posłem był do Polski w jasno określonym celu # # # # Przysięga polskich (?) biskupów królowi Prus po I rozbiorze Paweł Jasienica posłuszeństwo wobec praw. Kontrreformację zaliczam do sił, które złożyły Polskę w grobie posłusznym i oddanym... Dbać o uczucia wierności dla króla, o miłość ojczyzny, jako nam najłaskawszemu królowi i władcy kraju być poddanym i wiernym, Przysięgamy Jego Mości królowi Prus i jego prawnym następcom w rządach, swoje szpony pod nazwą wydziałów teologii, WSZYSTKICH WKŁADEK „FiM” my. Przecież po to wbijają w uniwersytety DO ARCHIWIZOWANIA Odsłoniliśmy znacznie więcej. Będą gro- ZACHĘCAMY CZYTELNIKÓW ze strony jezuitów i ich stronników gromy”. skiego, może być pewny, że ściągnie na siebie Kościoła dla Polski”. LUX VERITATIS wanie się zakonu podczas rokoszu Zebrzydow- o „opiece Królowej”. Takie to są „zasługi nadto odsłoni po raz pierwszy szkodliwe zacho- litycznej – Kościoła! Nie wspominając w epoce upadku spod wszelkiego zarzutu, jeżeli pełne wsparcie czołowej ówczesnej siły po- o. Voty i systemu wychowania jezuickiego stwa? Tym bardziej że miało ono podobno tyczną wytłumaczy, jeżeli nie oczyści Possevina, tężnego i największego na kontynencie pań- ligijnej ówczesnymi stosunkami i korzyścią poli- do zagłady i wymazania z mapy Europy po- który nawet czyniony im zarzut nietolerancji re- funkcjonariuszy Kościoła, to jak mogło dojść sie działalność jezuitów w Polsce w XVI wieku, i pomników tłumu „zasłużonych dla Polski” chał Bobrzyński: „Historyk np., który podnie- z wawelską na czele pełne są nagrobków sposoby? Już sto lat temu wyjaśnił to prof. Mi- niech zastanowi się nad tym: skoro katedry usłużnie usprawiedliwiane na wszelkie możliwe Jeśli ktoś wątpi, czy napisaliśmy prawdę, z opracowań; dlaczego jest przemilczane lub sce nadchodzi kontrreformacja. Dlaczego to, co tu przedstawiliśmy, znikło kardynała Hozjusza wyłazi z grobu. W Pol- litycznych dyrektyw kurii”. mat. Ponury upiór podżegacza i zbrodniarza skupów i gorliwych w wierze senatorów od po- go, rozmowy milkną albo zmienia się ich te- rze królewskim jezuici. Rośnie też zależność bi- katecheta wchodzi do pokoju nauczycielskie- nuncjusze papiescy oraz usadowieni na dwo- dek, że zrobił to ojciec ministra edukacji. Gdy mację polską coraz większy wpływ wywierają Zdrajcy w sutannach (7) ewolucji już zaczęli negować. To nie przypa- niewygodnych dla Kościoła faktów. Teorię uczyciel nie śmiał młodzieży nawet wspomnieć tykańscy pchają się do szkół, żeby żaden na- ujął rolę Kościoła jednoznacznie: „Na dyplo- Prof. J. Tazbir, opisując początek upadku, Paska, Kochowskiego, Łosia, Kitowicza. skich kronikarzy i pamiętnikarzy: Długosza, celom. Po to umundurowani komisarze wa- szy papieskich. Garściami czerpaliśmy z pol- runki badań, podporządkować naukę swoim le historycznych faktów, oraz z listów nuncju- NUNCJUSZE – AGENCI PAPIESCY dą niewygodną publikację, kontrolować kie- ków klerykalnych, którzy również odkryli wie- żeby stłumić wszelką krytykę, zablokować każ- Korzystaliśmy także z dorobku history- 1 TYGODNIK NASI OKUPANCI 16 Strona 9 8 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 9 doradcą Zygmunta i miał go koronować, Francesco Simonetta (1606–1612) – ro- klęski unii brzeskiej zmuszony był uznać ist- habsburskim podsycał opozycję, co dopro- co dla tamtejszych luteranów było kamie- ił fantastyczne mrzonki o katolicyzacji Ro- niejącą hierarchię prawosławną, Visconti wadziło do wojny domowej – rokoszu Lu- niem obrazy i prowokacją. Toteż wybuchło sji i wraz z jezuitami pchał króla do krucja- spowodował, że papież nie uznał tej decy- bomirskiego. powstanie i Szwedzi Wazę zdetronizowali. ty na Rosję. zji króla i wezwał biskupów unickich i ka- O jego stosunku do Polski świadczy fakt, Wywołał też ośmioletni konflikt o obsadę ¤ ¤ ¤ tolickich do obrony praw Kościoła, naruszo- że będąc papieżem, podtrzymał decyzję Alek- biskupstwa wileńskiego. To jeden z twórców Leliusz Ruini (1614–1621) – agent nie- nych przez króla. sandra VIII o zredukowaniu subsydiów dla tragicznej dla Polski unii brzeskiej. Został miecki i papieski, podsycał mrzonki Zyg- ¤ ¤ ¤ Polski na wojnę z Turcją o 90 proc.! Było potem nuncjuszem w Wiedniu. Kiedy kar- munta III o odzyskaniu tronu Szwecji. Pa- Giovanni de Torres (1645–1652) wszak po odsieczy wiedeńskiej, polski Mu- dynał Andrzej Batory, biskup warmiński, pieżowi i Habsburgom chodziło o odciągnię- – sprzeciwiał się uznaniu przez sejm w 1650 rzyn zrobił już swoje. Ten kabotyn kazał wy- podjął starania o tron Siedmiogrodu, zdra- cie Szwecji z Niemiec i roili o rekatolicyza- oku. ugody zborowskiej z Chmielnickim. posażać pomniki w listki figowe, zamalo- dził go i doprowadził do zamordowania. cji luterańskiej Szwecji. W tym celu zmobilizował biskupów, polskich wywać nagość na obrazach i zamknął teatry ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ senatorów. Nie do przyjęcia dla Kościoła by- w Rzymie. Klaudiusz Ragnoni (1598–1606) – go- Cosmus de Torres (1621–1627) – kon- ła likwidacja unii brzeskiej i przyznanie hie- ¤ ¤ ¤ rący zwolennik interwencji w Moskwie. Pró- tynuował zadania poprzednika. Za mrzon- rarchom prawosławnym czterech miejsc Galeatius Marescotti (1668–1670) bował realizować mrzonki papieży o kato- ki Kościoła i Habsburgów Polska zapłaciła w senacie. Opór Kościoła na nowo rozpalił – przy pomocy podkanclerzego biskupa Ol- licyzacji Rosji i rekatolicyzacji Szwecji. ruiną kraju i utratą Inflant. wojnę domową, a Kozacy szukali poparcia szowskiego czynił uwieńczone powodzeniem W tym celu jezuici Piotr Skarga i Pakosz ¤ ¤ ¤ w Rosji. Skończyło się wyniszczeniem Pol- starania o wciągnięcie króla Michała Kory- Gołyński omotali Zygmunta III Wazę. Honoratio Visconti (1630–1636) – kie- ski, utratą Zadnieprza i Kijowa oraz wzmoc- buta Wiśniowieckiego w orbitę wpływów ¤ ¤ ¤ dy Władysław IV w obliczu całkowitej nieniem Rosji. Habsburgów. W tym celu skojarzyli małżeń- ¤ ¤ ¤ stwo króla z córką cesarza Ferdynanda III Pietro Vidoni (1652–1660) – blokował Habsburga. Olszowski za tę „usługę” zapew- w senacie przy pomocy biskupów senatorów nił sobie roczną pensję od Habsburgów – 6 ugodę hadziacką z Kozakami. W czasie po- tys. talarów. topu schronił się z Janem Kazimierzem na Wobec powrotu w zależność od Habs- Śląsku. Forsował zabiegi o pomoc Habsbur- burgów, szkodliwego dla polskiej racji sta- gów i niekorzystne traktaty z nimi, w tym nu po doświadczeniach za Wazów, prymas zapewniający im tron przy poparciu ma- Prażmowski odmówił udzielenia królowi ślu- gnatów na przyszłej elekcji po Janie Kazi- bu. Udzielił go właśnie Marescotti. mierzu. Marescotti i polscy agenci Habsburgów ¤ ¤ ¤ w sutannach podsycali nienawiść rodzinną Antonio Pignatelli (1660–1668) – póź- pomiędzy Wiśniowieckimi a Sobieskimi, spo- niejszy papież Innocenty XII (1691–1700). wodowaną procesem spadkowym. To dzię- Gdy Jan Kazimierz – zrażony antypolskimi ki nim król i hetman nie potrafili wznieść poczynaniami Habsburgów, którzy na mo- się ponad rodzinne waśnie, nawet w obli- cy traktatu z 1657 r. uważali tron Polski za czu zagrożenia tureckiego. swój – przeszedł do obozu francuskiego ¤ ¤ ¤ i zaczął forsować elekcję vivente rege kandy- Francesco Buonvisi (1672–1675) – przy- data francuskiego Pignatelli, wraz z posłem był do Polski w jasno określonym celu # # # # Przysięga polskich (?) biskupów królowi Prus po I rozbiorze Paweł Jasienica posłuszeństwo wobec praw. Kontrreformację zaliczam do sił, które złożyły Polskę w grobie posłusznym i oddanym... Dbać o uczucia wierności dla króla, o miłość ojczyzny, jako nam najłaskawszemu królowi i władcy kraju być poddanym i wiernym, Przysięgamy Jego Mości królowi Prus i jego prawnym następcom w rządach, swoje szpony pod nazwą wydziałów teologii, WSZYSTKICH WKŁADEK „FiM” my. Przecież po to wbijają w uniwersytety DO ARCHIWIZOWANIA Odsłoniliśmy znacznie więcej. Będą gro- ZACHĘCAMY CZYTELNIKÓW ze strony jezuitów i ich stronników gromy”. skiego, może być pewny, że ściągnie na siebie Kościoła dla Polski”. LUX VERITATIS wanie się zakonu podczas rokoszu Zebrzydow- o „opiece Królowej”. Takie to są „zasługi nadto odsłoni po raz pierwszy szkodliwe zacho- litycznej – Kościoła! Nie wspominając w epoce upadku spod wszelkiego zarzutu, jeżeli pełne wsparcie czołowej ówczesnej siły po- o. Voty i systemu wychowania jezuickiego stwa? Tym bardziej że miało ono podobno tyczną wytłumaczy, jeżeli nie oczyści Possevina, tężnego i największego na kontynencie pań- ligijnej ówczesnymi stosunkami i korzyścią poli- do zagłady i wymazania z mapy Europy po- który nawet czyniony im zarzut nietolerancji re- funkcjonariuszy Kościoła, to jak mogło dojść sie działalność jezuitów w Polsce w XVI wieku, i pomników tłumu „zasłużonych dla Polski” chał Bobrzyński: „Historyk np., który podnie- z wawelską na czele pełne są nagrobków sposoby? Już sto lat temu wyjaśnił to prof. Mi- niech zastanowi się nad tym: skoro katedry usłużnie usprawiedliwiane na wszelkie możliwe Jeśli ktoś wątpi, czy napisaliśmy prawdę, z opracowań; dlaczego jest przemilczane lub sce nadchodzi kontrreformacja. Dlaczego to, co tu przedstawiliśmy, znikło kardynała Hozjusza wyłazi z grobu. W Pol- litycznych dyrektyw kurii”. mat. Ponury upiór podżegacza i zbrodniarza skupów i gorliwych w wierze senatorów od po- go, rozmowy milkną albo zmienia się ich te- rze królewskim jezuici. Rośnie też zależność bi- katecheta wchodzi do pokoju nauczycielskie- nuncjusze papiescy oraz usadowieni na dwo- dek, że zrobił to ojciec ministra edukacji. Gdy mację polską coraz większy wpływ wywierają Zdrajcy w sutannach (7) ewolucji już zaczęli negować. To nie przypa- niewygodnych dla Kościoła faktów. Teorię uczyciel nie śmiał młodzieży nawet wspomnieć tykańscy pchają się do szkół, żeby żaden na- ujął rolę Kościoła jednoznacznie: „Na dyplo- Prof. J. Tazbir, opisując początek upadku, Paska, Kochowskiego, Łosia, Kitowicza. skich kronikarzy i pamiętnikarzy: Długosza, celom. Po to umundurowani komisarze wa- szy papieskich. Garściami czerpaliśmy z pol- runki badań, podporządkować naukę swoim le historycznych faktów, oraz z listów nuncju- NUNCJUSZE – AGENCI PAPIESCY dą niewygodną publikację, kontrolować kie- ków klerykalnych, którzy również odkryli wie- żeby stłumić wszelką krytykę, zablokować każ- Korzystaliśmy także z dorobku history- 1 TYGODNIK NASI OKUPANCI 16 Strona 10 2 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 15 Nuncjusze papiescy – nie można ich Potem celem Kościoła było zdławienie do myślenia: czy to aby nie do- pominąć. Ci papiescy i habsburscy agenci reformacji, podporządkowanie prawosławia, wód, że patron jednak był działali tu, na miejscu, w Polsce, i sterowa- z tragicznymi dla Polski faktami: unią brze- zdrajcą, a oni są po prostu ofia- li episkopatem, klerem, a w szczególności ską, krucjatą na Moskwę i powstaniami rami prymitywnego oszustwa... jezuitami. Mieli tak wielką władzę, że m.in. kozackimi oraz wciągnięciem nas do bezro- Z pewnością nie spisał się też w 1643 r. sami biskupi zażądali ogranicze- zumnych wojen z Turcją i Szwecją. Scep- kronikarz... nia ich uprawnień, a nawet kontrolowania tycy niech pomyślą, że w XVII wieku W niniejszym cyklu odda- przez prymasa poleceń papieskich przesy- WSZYSTKIE wojny Polska prowadziła jemy Czytelnikom przewodnik łanych nuncjuszom. z państwami innych wyznań! Wraz z roz- po... katedrze wawelskiej, gdzie Profesor Janusz Tazbir napisał, że na wojem kontrreformacji nuncjusze zdobyli wielu z tych zdrajców pocho- sejmach „pojawiła się, poczynając mniej sobie pozycję wyjątkową. Nuncjusz papie- wano. Leżą tam też najgorsi więcej od 1565 r., potężna grupa posłów ski był jedynym ambasadorem obcego pań- królowie Polski – Zygmunt III i senatorów katolickich, prowadząca prze- stwa, z którym król mógł rozmawiać bez Waza, „król jezuitów”, i Au- ważnie politykę zgodną ze wskazaniami nun- obecności któregoś z senatorów, i jako je- gust II Mocny, saski uzurpator cjuszy i episkopatu”. Realizowali cel Kościo- dyny mógł też swobodnie poruszać się po posadzony na tronie przez Ko- ła i Habsburgów: osłabienie Polski tak, aby Polsce w czasie elekcji króla. ściół i Rosję. Ci dwaj królo- nie mogła realizować własnej polityki, aby Dodajmy, że 17 biskupów ordynariuszy wie najbardziej przyczynili się była zawsze zależna od cesarzy i papieży. było z urzędu senatorami, prymas z urzędu do zagłady Polski, szczególnie Zaś prof. Andrzej Nowicki określił to bez przewodniczył senatowi i był interreksem, „król jezuitów”, na którym Pa- ogródek: „Za pośrednictwem nuncjusza pa- królów Kościół oplótł pajęczyną kapelanów, weł Jasienica nie zostawia su- pieskiego, a właściwie całej serii nuncjuszów spowiedników (najczęściej jezuitów) i sekre- chej nitki i nazywa go wprost papieskich, znaczna część wyższego ducho- tarzy, a taka sama sieć oplatała królowe – przestępcą politycznym. Każ- wieństwa przechodziła na płatną służbę do i dzieci. Nie odstępowali ich niemal na krok! dy ich następca miotał się wrogów państwa polskiego”. Kanclerzem lub podkanclerzym zarówno i pogrążał w bagnie, w któ- Legaci papiescy już w okresie procesów w Koronie, jak i na Litwie zawsze był bi- re „Rzeczpospolita lazła” głów- sądowych Kazimierza Wielkiego z Krzyża- skup. Ale ten drugi, cywil, był wychowan- nie dzięki Kościołowi. kami trzymali ich stronę, dawali popisy prze- kiem jezuitów, a pilnowali go jeszcze spo- Zgubną rolę Kościoła w na- kupstwa, fałszerstw, krzywoprzysięstwa i zdra- wiednik i kapelan. I jego żonę też! A każ- szej historii i jego udział w za- dy. Te procesy dały Kościołowi okazję do dy sejm rozpoczynał się mszą. mordowaniu Polski przedsta- wyłudzania od Polski ogromnych pienię- Żaden ze zdrajców w sutannach nie wiali już Lelewel, Jarochowski, dzy, osłabiania jej i utrzymywania w podle- działał osobno – TO BYŁ SYSTEM. Kto Trentowski, Szujski, Bobrzyń- Matthias Gerung – satyra na Kościół katolicki głości papieżom. Po pokoju toruńskim się wyłamywał, był odsuwany od awansów, ski, Wł. Smoleński, Sobieski, w 1466 r. Kościół nie uznał przynależ- nie dostawał beneficjów. W końcu Kościół Nanke i wielu innych. Doszło do tego, że prof. wskazuje bez ogródek. Może dlatego od kil- ności Prus, Warmii, Pomorza i Gdańska przestał dbać nawet o pozory. Nielojalnego W. Sobieski, wstrząśnięty swoimi odkrycia- kunastu lat nie były wydawane? Tadeusz Boy- do Polski, bo uważał je za swoją (krzy- biskupa pozbawiano jurysdykcji, czyli pra- mi na temat zdrady Kościoła, jego kłamstw -Żeleński miał odwagę nazywać rzecz po imie- żacką) własność, a polskie roszczenia za wa sprawowania urzędu (np. Radziejowski), i obłudy, odrzucił katolicyzm i został ewan- niu, nadając swojemu zbiorowi esejów tytuł świętokradztwo. To ukierunkowało wro- a nawet więziono (Święcicki, A.Ch. Zału- gelikiem. Mamy nadzieję na rychłe wznowie- ”Nasi okupanci”. No i właśnie usuwają go gość polityki Kościoła wobec Polski na po- ski). Zdarzało się, że biskupów wsadzała nie po latach przerwy wspaniałych dzieł Paw- z patronowania szpitalowi w Łańcucie. Kto mo- nad wiek. do więzień Rosja (A.S. Załuski, prymas ła Jasienicy, który sprawców katastrofy Polski że go zastąpić? Szanse ma... Rydzyk. # # # # szło do tego, że był w Szwecji głównym czenie z niewoli arcyksięcia Maksymiliana, terańskiej Saksonii na katolicyzm. Ani niemiecki i papieski, wróg Jana III, jeden wojny, w tym potop i wojnę północną. Do- sa V, w którym papież zabiegał o wypusz- tolicyzm. Ceną była obietnica przejścia lu- Opicio Pallavicini (1680–1687) – agent skę w trwające półtora wieku niepotrzebne du z Habsburgami. Przywiózł brewe Sykstu- ności Sasa, świeżo przechrzczonego na ka- ¤ ¤ ¤ na rekatolicyzację Szwecji. Wikłał tym Pol- Przybył do Polski, by doprowadzić do ukła- dał zaświadczenie o katolickiej prawowier- przeciwko Polsce! z jezuitami podsycał nadzieje Zygmunta III (1588–1589), przyszły papież Klemens VIII. popierał Niemca Augusta II. Naprędce wy- układów. Kościół katolicki popierał Rosję w latach 1592–1598, agent habsburski, wraz Ippolito Aldobrandini – legat papieski Conti na króla Polski. Na polecenie Rzymu warcie z Rosją niekorzystnych dla Polski Germanico Malaspina – nuncjusz ¤ ¤ ¤ – patronował pogwałceniu elekcji księcia z Cerkwią rosyjską i dlatego zabiegał o za- ¤ ¤ ¤ weł Jasienica. Giovanni Antonio Davia (1696–1700) od Polski. Kościół znowu roił mrzonki o unii gdy Niemców pobiliśmy. ta lazła w bagno”, jak słusznie napisał Pa- ¤ ¤ ¤ sko-bydgoskiego, uniezależniającego Prusy łając w interesie Niemiec. I to wtedy, bal i jezuici dali jej impuls. „Rzeczpospoli- mowa wisiała na włosku. sili go do potwierdzenia traktatu welaw- – Kościół wystawił Polskę do wiatru, dzia- łożył podwaliny kontrreformacji, a Hanni- przegrał, a sejm został zerwany. Wojna do- skował przeciwko królowi Janowi III. Zmu- ca, nie uzyskując nic w zamian. Jak zawsze lów Polski. Zbrodniarz kardynał Hose po- nym zdrajcą w sutannie. Król konfrontację dze niemieckie (pruskie i habsburskie), spi- legata dały efekt: Zygmunt III wypuścił jeń- roku projekt uporządkowania elekcji kró- nego, Hacki był... opatem oliwskim, kolej- ma innymi biskupami, wykorzystując pienią- pojmanego w bitwie pod Byczyną. Zabiegi ma biskupów zablokował na sejmie w 1589 mimo że zrobił to już wcześniej. Cóż dziw- biskupem krakowskim Trzebickim i wielo- burgów nuncjusz ręko- frów Hacki nagle nie potrafił ich odczytać, Austrii i osłabienie Polski. Wraz ze zdrajcą Klemens VIII kami. W interesie Habs- Cantelmi spowodował, że specjalista od szy- kajem Habsburgów”. Chodziło o odciążenie wiska wyłącznie katoli- sejmie w 1689 r. do rozprawy z opozycją, z Turcją. Ambasador Francji nazywał go „lo- gijnej – obsadzał stano- i – mając te dowody zdrady – przystąpił na nie dopuścić do zakończenia wojny Polski siężonej tolerancji reli- spondencję spiskowców m.in. z Rzymem niemiecki i papieski, czynił wszystko, aby że król – wbrew zaprzy- dze Świętej. Kiedy Sobieski przejął kore- Francesco Martelli (1675–1681) – agent Doprowadzili do tego, go zadaniem było utrzymanie Polski w Li- ¤ ¤ ¤ federację warszawską. Giacomo Cantelmi (1686–1696) – je- reckiego. i zwalczał zaciekle kon- ¤ ¤ ¤ – nieszczęsnego dla Polski sojuszu antytu- na jej rekatolicyzację ciel i domowy szpieg”. wrogiem i jednym z twórców Ligi Świętej skiej Szwecji w nadziei Rzeczypospolitej i imienia JKM nieprzyja- był związany z Francją. Był jego osobistym zyskania tronu luterań- Jana III, że Pallavicini „jest to wielki całej niu, bo w pierwszych latach panowania król bójczych zamiarów od- pieży i Habsburgów. Lubomirski ostrzegał utrudniał królowi ruchy w Rzymie i w Wied- szczuł króla do samo- i w stanie wojny z Turcją – w interesie pa- licy europejskiej. Po elekcji Sobieskiego tolika. Wraz z jezuitami zmienny: utrzymać Polskę w Lidze Świętej w Wiedniu, najważniejszej dla papieży sto- nie poparł go jako ka- nia Polski i zbliżeniu z Francją. Cel był nie- sce Buonvisi został nuncjuszem papieskim nieniu się Wazy na tro- przeciwdziałał wszelkim próbom wzmocnie- ny polityki na profrancuską. Po misji w Pol- Polski, jednak po umoc- Wiedniem wraz z dyplomacją austriacką chała Korybuta Wiśniowieckiego i do zmia- liana Habsburga na tron dia jednak się znalazły. Po zwycięstwie pod nizacji związanego z Habsburgami króla Mi- kandydaturę Maksymi- ska. W obliczu zagrożenia Wiednia subsy- mowskiego i Sobieskiego dążyła do detro- Czynnie popierał Koszty wojny miała ponieść, oczywiście, Pol- tia francuska pod przewodem biskupa Praż- nak z Zygmuntem III. utrzymania Polski w stanie wojny z Turcją. odciążyć Habsburgów drugim frontem. Par- skę. Porozumiał się jed- Podobnie jak Martelli czynił wszystko dla i wciągnąć Polskę do wojny z Turcją, aby i on musiał opuścić Pol- z organizatorów opozycji przeciw królowi. – mediować w konflikcie wewnętrznym 7 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 10 Strona 11 14 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 3 Podoski, Poniatowski, Skarszewski), i to w cza- funkcjonariuszy obcego państwa. Przed- Potocki, Sołtyk, J.A. Załuski. Zieliński ¤ ¤ ¤ sie, gdy prymas – jako przewodniczący senatu stawione fakty i daty każdy może zweryfiko- w więzieniu zmarł), ale – co ciekawe – ro- Geronimo Lando – legat papieski, przy- – miał ogromną władzę polityczną. To papież wać. Pozwoliliśmy sobie odbrązowić „świąto- biła to zawsze wtedy, gdy była sojusznikiem słany w czasie wojny trzynastoletniej na sejm Pius VI zabronił użycia dochodów diecezji kra- bliwych”, „niepokalanych”, „zasłużonych” i na- Kościoła i wraz z nim działała na szkodę w Piotrkowie w 1462 r. w celu obrony Krzy- kowskiej na tworzenie wojska polskiego, o czym pisać, jak się NAPRAWDĘ rzeczy miały Polski. A więc nie przeszkadzało to owoc- żaków. Rozwodził się szeroko nad słuszno- zdecydował sejm. Więc zabrakło i czasu, i pie- – nazwać agenta agentem, zdrajcę zdrajcą, pa- nej współpracy. Natomiast uwięzienie bisku- ścią sprawy Krzyżaków, potępiając Polaków. niędzy na odrodzenie polskiego wojska. To ten chołka pachołkiem, kanalię kanalią, łotra ło- pa przez polskie władze – choćby jawnego Oto jego słowa: „Lepiej by było, żeby trzy papież pobłogosławił targowicę, życząc trem, szubrawca szubrawcem. Pisząc o tych zdrajcę lub mordercę – było niemożliwe! państwa (takie jak Polska) zginęły, niż gdy- zdrajcom „(...) aby stworzenie konfederacji sta- zdrajcach w sutannach, grabarzach Polski, Koordynowali ten system nuncjusze, nad- by chociaż jedno z praw Stolicy Apostol- ło się początkiem niewzruszonej spokojności pozwoliliśmy sobie użyć języka Kościoła (patrz: zorowali jezuici. Toteż o polityce polskiej skiej zostało nadwerężone!”. Wywołały one i szczęścia Rzeczypospolitej”. To on wspomnia- Erazm Ciołek, moratorium papieża Klemen- decydowano naprawdę na dworze papie- oburzenie. Do tego przejęto jego listy do nym brewe do Katarzyny II dał przyzwolenie sa VII oraz język szamboradyja). ża w Rzymie. A że Kościół był sojuszni- Krzyżaków. Okazały się dowodem współpra- na likwidację Polski, a wydał jeszcze jedno Nie wymyśliliśmy niczego nowego, tyl- kiem Habsburgów, zaś nuncjusze byli naj- cy papieży z Krzyżakami przeciwko Polsce. – potępiające powstanie kościuszkowskie i na- ko odsłoniliśmy zamiatane pod dywan przez częściej agentami niemieckimi, to de facto Jan Ostroróg wypomniał nuncjuszowi te „me- kazujące biskupom, aby w swoich diecezjach kuriewnych fałszerzy historii ustalenia wie- Polska była również podporządkowana diacje” i zarzucił mu, że „udaje tylko pojed- wzywali ludność do posłuszeństwa Prusakom. lu polskich badaczy. Pokazaliśmy, że histo- interesom niemieckim. nawcę, a jest niepokoju podpalaczem”. Lan- To biskupi katoliccy byli wśród głównych rii Polski można się niemal uczyć na życiory- Godna szczególnej uwagi Polaków jest do usiłował też mediować w sporze o obsa- aktorów na sejmach rozbiorowych. W 1773 r. bi- sach tego tłumu „świątobliwych” zdrajców współpraca z Rosją pięciu ostatnich przed dę diecezji krakowskiej, ale Kazimierz Ja- skup Młodziejowski jako kanclerz był organiza- w sutannach. rozbiorami nuncjuszy, bo szkodzili Polsce na giellończyk nie ustąpił. torem tego sejmu, a płomienne mowy Massal- Odrażające jest to, że Kościół stworzył wszelkie możliwe sposoby i blokowali refor- ¤ ¤ ¤ skiego za rozbiorem przyniosły Kościołowi mia- cały system wybielania życiorysów umunduro- my. Przy każdej próbie wprowadzenia zmian Rudolf von Rudesheim – legat papie- no „czwartej potencji rozbiorowej”. Prymas wanych na czarno łotrów i zdrajców. Wyno- nuncjusze oskarżali i zaciekle atakowali ja- ski, który doprowadził do wstrzymania dzia- Ostrowski przewodniczył senatowi i podpisywał szą ich nawet na ołtarze i każą się do nich mo- kobinów. W 1780 r. np. nuncjusz Archetti łań wojennych w wojnie 13-letniej, dzięki traktaty rozbiorowe. „Sejm hańby” w 1793 r. dlić, za co jeszcze biorą pieniądze. Kościół da- (patrz niżej), we współpracy z ambasadorem czemu zakon krzyżacki, powalony już na ko- w Grodnie organizował targowicki podkancle- je tym dowód, że zdrada jest dla niego chle- Rosji, uniemożliwił uchwalenie kodeksu Za- lana, uniknął likwidacji, a Kazimierz Ja- rzy biskup Skarszewski, a biskup Kossakowski bem powszednim i będzie to czynił dalej. Czy mojskiego. Od 1789 r. polityka papieska by- giellończyk nie zdołał wcielić Prus do Pol- pomagał Sieversowi w doborze posłów, przeku- przypadkiem jest masowe donosicielstwo księ- ła całkowicie podporządkowana jednemu ski. Mimo to papieże, wrogowie Polski, przez pywał ich rosyjskim złotem i przemawiał za roz- ży w czasach PRL-u? Zgraja łotrów chyba głównemu celowi: utopieniu we krwi Wiel- następne 100 lat nie chcieli uznać pokoju biorem. Massalski piał przy tym „o nieograniczo- nie widzi w donosicielstwie niczego naganne- kiej Rewolucji Francuskiej i przywróceniu toruńskiego i mogli rościć sobie pretensje nej ufności we wspaniałomyślność cesarzowej”. go. Pod warunkiem, że donoszą... NAM! władzy Bourbonów. Celem w Polsce stało się do ziem zakonu. Papieżowi zależało w tym „Sejm hańby” zakończono mszą dziękczynną. Bezczelność doprowadzili do zenitu, ze stłumienie powstania kościuszkowskiego. Czy momencie na odciągnięciu Polski od dobi- Życiorysy tych zdrajców przedstawiliśmy w nu- zdrady zrobili cnotę, bo jednego z czołowych mogło być inaczej, skoro w czasie powsta- jania Krzyżaków i skłonieniu króla do na- merach 6 i 7/2007 „FiM” – „PZPR – Płatni Zdraj- zdrajców Polski zrobili... jej patronem! Za je- nia wieszano zdrajców biskupów i księży? jazdu na Czechy. cy, Pachołki Rosji w sutannach”, cz. I i II. go, św. Stanisława czasów, pisać potrafił tylko ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ Po kolejnych rozbiorach wszyscy biskupi kler, ale nawet kronikarz w sutannie nie mógł Ludwik de Silves – legat papieski, któ- Baltazar z Piscii – legat, który w 1478 ochoczo składali przysięgi wierności zaborcom. użyć innego słowa, jak TRADITOR – zdraj- ry wyklął Związek Jaszczurczy za bunt prze- roku, w czasie „wojny popiej” wywołanej ¤¤¤ ca. Jak widać, ten patron nie spisał się, nie ciwko Krzyżakom. Wkrótce, w 1455 r., pa- przez biskupa Tungena, wyklął króla Kazi- Przedstawiliśmy tu tylko wierzchołek góry uchronił Polski przed rozbiorami. Zawiodła pież Kalikst III wyklął Związek Pruski mierza Jagiellończyka i jego syna Władysła- zdrady odzianej w sutannę, czyli mundur też „Opiekunka”. To wierzącym powinno dać i jego sojuszników, a więc i Polskę. wa, króla Czech, i wyłączył ich z Kościoła # # # # poparł starania króla Stanisława Augusta. 48/2006). Ta polityka wywołała na sejmie przednimi niemiecko-papieskimi szpiegami nie lepsze warunki rozejmu, ale Polsce go ambasadora Stackelberga. Ten jednak... zuici sprowokowali „tumult toruński” („FiM” go i niewiele brakowało, aby w ślad za po- tory mógł uzyskać w Jamie Zapolskim znacz- rodowej. Szukał w tym pomocy u rosyjskie- sycania nienawiści religijnej. W 1724 r. je- Jego listy zostały przejęte przez Zamojskie- jowych, niestety – ze szkodą dla Polski. Ba- ciwdziałał utworzeniu Komisji Edukacji Na- nia się w wewnętrzne sprawy Polski i pod- rem wiedeńskim a episkopatem polskim”. skwy. Pośredniczył on w rokowaniach poko- Giacomo Garampi (1772–1776) – prze- tynuował politykę poprzedników – wtrąca- że „stanowił on rodzaj łącznika pomiędzy dwo- Papież wysłał więc Possevina z misją do Mo- ¤ ¤ ¤ Vincenzo Santini (1721–1727) – kon- staną bez nagrody”, zaś prof. Tazbir uznał, na katolicyzm i udziału w wojnie z Turcją. do nuncjatury w Wiedniu. ¤ ¤ ¤ świadczone domowi austriackiemu nie pozo- mić Kościół papieski wizją przejścia Rosji nym zwracać się we wszystkich sprawach to z sejmu ostatniego posła protestanta. gów”. Niemcy zapewniali go, że „usługi wy- car Iwan Groźny w obliczu klęski zaczął ma- kazał tamtejszym polskim władzom kościel- stantów i prawosławnych. W 1718 r. usunię- że „oddał się całą duszą na usługi Habsbur- jezuita. W czasie wojen Batorego z Moskwą na redukcję świąt kościelnych w Galicji i na- wy Polski pod pozorem obrony praw prote- niemiecki. O nim z kolei prof. Nanke pisze, Antonio Possevino – legat papieski, niu. Po I rozbiorze wyraził w Austrii zgodę pretekst do mieszania się w wewnętrzne spra- Hannibal di Capua (1586–1591) – agent ¤ ¤ ¤ Visconti – nuncjusz papieski w Wied- w nich nabożeństw. Dało to Rosji i Prusom ¤ ¤ ¤ ność religijną. ¤ ¤ ¤ dowy nowych oraz zakazano odprawiania na z Turcją. Na nieszczęście Polski. utrzymywanie kochanek, symonię i obojęt- słyszeli Romka G. broniono remontowania istniejących i bu- przekonanie, że jego obowiązkiem jest woj- pami, którym zarzucał (słusznie zresztą) ności i znajomości katechizmu. Jakbyśmy testanckich wzniesionych po roku 1674, za- skiego na spowiednika, a potem wpoił mu ścią Włoch wszedł w ostry konflikt z bisku- rów wychodziła młodzież bez śladu poboż- kazano zburzenie wszystkich kościołów pro- Possevino podsunął Wazie jezuitę Gołyń- ły bożej”. Na szczęście ten ziejący nienawi- pijara Konarskiego, jakoby ze szkół pija- na Sejmie Niemym w 1716 r., kiedy to na- munta Wazę, późniejszego króla Polski. To własne, niż zgodził się na uszczuplenie chwa- mu oczerniał reformatora polskiej edukacji niczenia praw protestantów i prawosławnych Niemca Habsburga. Znał jednak dobrze Zyg- aby raczej poświęcił wojnę, królestwo i życie lował króla w Rzymie. W raportach do Rzy- kulisowymi działaniami doprowadził do ogra- papież chciał osadzić na tronie polskim Tazbir napisał, że Caligari „zaklinał króla, wołania go z Polski, a on w rewanżu szka- sycał nienawiść wyznaniową w Polsce. Za- Possevino został odwołany z Polski, bo ligijnego, co groziło wojną domową. Prof. syjskimi. Stanisław August domagał się od- Geronimo Grimaldi (1712–1721) – pod- rozbiorami. – wzywał Batorego do złamania pokoju re- pracował w tym dziele z ambasadorami ro- ¤ ¤ ¤ ska krucjata na Moskwę. Zapłaciliśmy za to Giovanni Andrea Caligari (1577–1581) – torpedował wszelkie próby reform. Współ- wy Polski. za 25 lat nadarzyła się okazja. Ruszyła pol- ¤ ¤ ¤ Angelo Maria Durini (1767–1772) skandaliczne mieszanie się papieży w spra- gijnej upadły z chwilą śmierci Batorego. Ale ścić Polskę”. ¤ ¤ ¤ sce z oburzeniem, a czyn nuncjusza – jako Kościół jej zmarnował. Plany wojny reli- tak daleko, że skompromitowany musiał opu- ce... pieskim więzieniu. Brewe to przyjęto w Pol- ra. Znowu Polska miała bić się o to, co reo „posuwał się w tym (służbie Niemcom) wania synodów. Rosja i Prusy zacierały rę- lem Leszczyńskiego spędził 2,5 roku w pa- na kolejną wojnę z Moskwą po śmierci ca- Prof. Czesław Nanke napisał, że Lau- sławnych praw publicznych, a nawet zwoły- ich do Rzymu. Święcicki za obwołanie kró- skę subwencją 25 tys. dukatów miesięcznie piero po śmierci Habsburga. 1736 sejm pozbawił protestantów i prawo- pów Święcickiego i Załuskiego i odstawił ny Rzym zmienił politykę i mamił teraz Pol- jak zwykle Prusy. Papież uznał Batorego do- tynuował politykę poprzedników. W roku ronacji Leszczyńskiego, aresztował bisku- Moskwa wykręciła się sianem. Zawiedzio- skiem oraz z Rosją o Inflanty. Skorzystały czypospolitej szlacheckiej z Rzymem. Kon- chowskiego) zakazał polskim biskupom ko- Skutek był oczywisty. Po zawarciu pokoju Rozpętali jednak wojnę domową z Gdań- za Augusta III Sasa ostatni konkordat Rze- którym papież Klemens XI (wg prof. Jaro- rzecz Polski Rosja obiecała... nawrócenie. wała Polskę śmierć cesarza Maksymiliana. Camillo Paulucci (1727–1738) – zawarł wowi Leszczyńskiemu. Po brewe z 1705 r., miast większych ustępstw terytorialnych na – Habsburgom. Od wojny i rozbioru urato- ¤ ¤ ¤ uzurpatora Augusta II przeciwko Stanisła- nością i tracili poczucie rzeczywistości. Za- ski! Litwa miała przypaść Moskwie, Polska żegnała jego śmierć. Juliano Piazza (1706–1708) – popierał cją – wykazywali się iście dziecięcą naiw- li nawet z Moskwą układ o rozbiorze Pol- domagał się usunięcia go z Polski. Spór za- ¤ ¤ ¤ wie przejścia na katolicyzm i wojny z Tur- za nim większość biskupów. Niemcy zawar- nuncjusza. Santini potępił te żądania, a sejm nie dotrzymali. – wobec oszukańczej gry Moskwy w spra- rego za króla nawet po koronacji, a w ślad w 1726 r. żądania ograniczenia uprawnień August II, ani jego następcy tej obietnicy zaszkodził jak zwykle Kościół. Papieże na polski tron. Nie uznawał Stefana Bato- 11 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 6 Strona 12 4 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 13 za przeszkadzanie królowi Węgier Maciejo- Król nie zatwierdził wyroku, ale podkanc- zadanie. Protestował przeciwko przeznaczeniu było konieczne, ażeby dwór wiedeński rozciągnął wi Korwinowi w wojnie z Turkami. Zwolnił lerzy biskup Przerębski sfałszował dekret dochodów z diecezji krakowskiej na wojsko pol- swe panowanie możliwie daleko” (wg Lelewe- też Krzyżaków i mieszkańców Prus z przy- królewski. Łazęcką spalono na stosie, a Ży- skie i spowodował, że papież zabronił prze- la). Toteż nie zaprotestował nikt w Europie. sięgi wierności złożonej królowi polskiemu. dów zamęczono. Goniec królewski nie zdą- znaczenia tych pieniędzy na wojsko. Naciskał W I rozbiorze część kilku diecezji zagar- O zdjęcie klątwy król musiał zabiegać w Rzy- żył. Ten katolicki mord sądowy „uświetnił” na króla, aby przystąpił do targowicy. Przeka- nęli zaborcy. Polscy biskupi natychmiast zło- mie. Uniemożliwiło mu to likwidację zako- kościelny synod w Łowiczu. Zbrodniarzowi zał targowicy błogosławieństwo papieża Piusa żyli im przysięgi wierności. Nadal jednak ci bi- nu krzyżackiego z powodu „wojny popiej”, biskupowi Przerębskiemu włos z głowy nie VI: „(...) aby utworzenie konfederacji stało się skupi zasiadali w polskim senacie i jedno- za bunt Krzyżaków przeciwko suwerenowi, spadł. Toteż Lippomano był powszechnie początkiem niewzruszonej spokojności i szczęścia cześnie wysługiwali się Rosji, Prusom i Au- królowi polskiemu. znienawidzony w Polsce. Rzeczypospolitej”. strii. To te „zasługi Kościoła dla Polski”. ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ ¤¤¤ Piętnaście lat później muzułmańska Tur- Zachariasz Ferreri – legat. W roku Giovanni Francesco Commendone Lorenzo Litta – ostatni nuncjusz papie- cja zażądała wycofania wojsk rosyjskich z Pol- 1520, w czasie wojny z Krzyżakami, kiedy – nuncjusz (1563–1565 i 1571–1573), szpieg ski w Polsce (1794–1796). Wszystkimi siłami ski i wszczęła wojnę z Rosją, co dało Polsce ich kapitulacja była kwestią dni, wymógł na niemiecki i papieski. Zwiedził całą Polskę, dążył do stłumienia powstania kościuszkow- cztery lata wytchnienia. A papieże i Habsbur- Zygmuncie Starym rozejm. Działał w inte- a opisy wojska i twierdz przesyłał Niem- skiego. Kościół bał się, że powstanie może gowie myśleli tylko o tym, żeby Turcji ode- resie Kościoła i Niemiec. Zakon uszedł za- com i papieżowi. Te listy zachowały się. Zna- zagrozić religii katolickiej. Utwierdziło go brać i skatolicyzować kolejne prowincje oraz głady, a za 250 lat Prusy zainicjowały roz- komity dyplomata, szuja i krętacz. Jego pra- w tym przekonaniu powieszenie zdrajców bi- jak stłumić Wielką Rewolucję Francuską. biory. 14 kwietnia 1521 r. na cmentarzu przy wą ręką był biskup Karnkowski, późniejszy skupów – Kossakowskiego i Massalskiego. To Utopienie we krwi rewolucji i przywróce- kościele św. Janów w Toruniu Ferreri w asy- prymas. Dwukrotnie z pomocą Hosego unie- Litta, grożąc Kościuszce klątwą, uchronił zdraj- nie we Francji władzy Bourbonów było od 1789 ście dwóch polskich biskupów usiłował spa- możliwił prymasowi Uchańskiemu zwoła- cę biskupa Skarszewskiego od stryczka. Po roku nadrzędnym celem Kościoła. Papież Pius lić książki i kukłę Lutra. Torunianie trzech nie synodu narodowego, co mogło dopro- upadku powstania wystarał się o brewe pa- VI montował kolejne koalicje, których filara- biskupów obrzucili kamieniami i zmusi- wadzić do utworzenia Kościoła narodowe- pieża Piusa VI, potępiające powstanie i naka- mi była Austria, potem Prusy, wreszcie... pra- li do ucieczki. Gdzie te chłopy?! go w Polsce. Mimo to potrafił przekonać zujące biskupom, aby w swoich diecezjach wzy- wosławna Rosja! Nikt nie idzie na wojnę dla ¤ ¤ ¤ Uchańskiego do pozostania przy katolicy- wali ludność do posłuszeństwa Prusakom. idei – muszą być zdobycze. Na Francji nie by- Luigi Lippomano – pierwszy stały nun- zmie. Chciwy, obiecankami pomocy w od- W roku 1796 papież Pius VI zlikwidował ły możliwe, toteż zapłacono Polską. Brewe cjusz papieski w Polsce (1555–1558), agent zyskaniu spadku po królowej Bonie wyłu- nuncjaturę apostolską w Polsce. Nie była już dziękczynne papieża Piusa VI z 25.02.1792 niemiecki. Zwalczał reformację, starał się dził od Zygmunta Augusta pensję roczną potrzebna. roku, skierowane do Katarzyny II, w któ- z poparciem kardynała Hosego rozpalić 2 tys. dukatów. A jednocześnie w listach do- ¤¤¤ rym nazywa ją „heroiną stulecia” i sławi jej w Polsce stosy inkwizycji. W czasie pierw- radzał papieżowi „ozięble poczynać sobie” Kościół a zbrodnia rozbiorów – Ko- wcześniejsze podboje (a wśród nich I rozbiór szej audiencji z katolickim miłosierdziem w tej sprawie. ściół nie potępił I rozbioru ani nawet słowem Polski), jest oczywistym błogosławieństwem radził Zygmuntowi Augustowi, aby ściął Jego działalność została wykryta i ujaw- nie zaprotestował. Kiedy arcykatolicka cesa- pierwszego pogrzebu Polski. Toteż tak za- ze dwudziestu najzacniejszych protestan- niona na sejmie w roku 1565 przez Jaku- rzowa Maria Teresa zwróciła się do papieża chęcona Rosja za trzy miesiące rozpoczęła woj- tów. Zaszczuł i doprowadził do śmierci to- ba Ostroroga i Mikołaja Siennickiego, któ- z wątpliwościami co do udziału Austrii w roz- nę z Polską, a w 1793 r. przystąpiła do I ko- lerancyjnego biskupa Drohojowskiego. ry wypowiedział wtedy dumne zdanie: biorze, „Ojciec Święty, któremu Polacy zawsze alicji antyfrancuskiej. W wojnie nie wzięła Gdy sejm w roku 1556 odebrał Kościo- „Polak nie będzie niewolnikiem papieskim”. ślepo wierzyli, pospieszył jej odpowiedzieć w imie- udziału, bo była zajęta II rozbiorem Polski. łowi sądy nad heretykami świeckimi, Kościół Gdzie podziała się ta duma Polaków? Po- niu nieba i ziemi, że inwazja i rozbiór były nie Półtora roku później Polski już nie było. To wymyślił sprawy o „świętokradztwo”. To wiedział też, że prawo watykańskie (kano- tylko właściwe politycznie, ale i w interesie re- dzięki papieżowi nikt w Europie nie zaprote- zbrodniarz Lippomano wszczął w Sochacze- niczne) jest prawem cudzoziemskim i ja- ligii; że w Polsce Moskale mnożą się niebywa- stował przeciwko zbrodni rozbiorów. wie proces o profanację hostii. Skazano ko cudzoziemskie nie może obowiązy- le; że wprowadzają tam po kryjomu religię schi- To papieże mianowali kolejnych pryma- Polkę Dorotę Łazęcką i czterech Żydów. wać Polaków, których może obowiązywać zmatycką; i że dla duchowego dobra Kościoła sów Polski według życzeń Rosji (Ostrowski, # # # # ca, cesarza Maksymiliana Habsburga, i reformatorów uważał za swoje najpilniejsze – we współpracy z Rosją uniemożliwił Stefan Batory Uchańskiego w celu wprowadzenia Niem- taja (szczególnie nienawidził go Skarszewski) Giovanni Andrea Archetti (1776–1783) – agent niemiecki, inspirator zamachu nami i złymi duchami króla”. Obalenie Kołłą- ¤ ¤ ¤ Vincenzo Laureo (1573–1577) Saluzzo nazywał Piatollego i Kołłątaja „jakobi- monopolu w edukacji (ogłupianiu) Polaków. ¤ ¤ ¤ wolucji Francuskiej. W raportach do papieża uczycieli. Tak Kościół nie chciał wypuścić z rąk czał reformację. zował politykę papieską zdławienia Wielkiej Re- wać KEN biskupom i zachować kler jako na- gnięcie Polski do wojny z Turcją. Zwal- doradcą był zdrajca biskup Skarszewski. Reali- Kiedy to nic nie dało, usiłował podporządko- tronu polskiego dla Habsburgów i wcią- Fernando Saluzzo (1784–1794) – jego łował wstrzymać decyzję o utworzeniu KEN. – agent niemiecki, zabiegał o sukcesję ¤ ¤ ¤ Wobec tego Garampi przekupił posłów i usi- Vincenzo Portico (1567–1573) kiem medycyny). ¤ ¤ ¤ Pius VI łącznie duchownych (z wyjąt- Polskę. i mianowania profesorami wy- która spowodowałaby kontratak Turcji na dania Akademii Kościołowi nizować prywatną magnacką wyprawę, w Rzymie. Domagał się pod- Wobec tego nuncjusz usiłował zorga- demii Krakowskiej, oczerniał rzyć niż Niemcom i papieżom. ja, rektora i reformatora Aka- nie uważał, że Turcji można bardziej wie- ści KEN, a Hugona Kołłąta- Polskę atak turecki. Król polski słusz- Przeszkadzał w działalno- cami chciał po prostu skierować na je się nieraz Opatrzność”. sne jest, że Kościół do spółki z Niem- wiek takimi krokami posługu- mijając fakt, że król nie chciał wojny, ja- na jaw z naszą szkodą, jakkol- Niemców i papieży zbyt wygórowane. Po- nie wyszło tam niepotrzebnie państw chrześcijańskich, okazały się dla nasze z państwem heretyckim moc finansowa w wojnie i wspólna akcja by porozumienie i łączenie się sagu Bony i sum neapolitańskich oraz po- gał nawet sam papież: „(...) zwrot przez Habsburga hiszpańskiego po- dzy. Archettiego przestrze- zygnacja Niemiec z pretensji do Prus, sobie rąk ani wydawać pienię- warunki postawione przez króla, tj. re- giej linii i nie musiał brudzić do wojny z Turcją. Ale nawet naturalne berg mógł pozostawać w dru- ko legat, miał zadanie wciągnąć Polskę ambasador rosyjski Stackel- kiego agenta do Polski. Tym razem, ja- tywny i skuteczny, że nawet słanie tego szpiega i papiesko-niemiec- posłów. Archetti był tak ak- ków było ponowne po kilku latach przy- ry indywidualnie wpłynął na Wyrazem pogardy Kościoła dla Pola- lu zmobilizował cały kler, któ- proszony. by naprawy Polski. W tym ce- kom. Commendone został z Polski wy- jącej szanse powodzenia pró- to to teraz przypomnieć polskim polity- deksu Zamojskiego, czyli ma- tylko prawo polskie. Po 450 latach war- w roku 1780 uchwalenie Ko- 5 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 12 Strona 13 4 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 13 za przeszkadzanie królowi Węgier Maciejo- Król nie zatwierdził wyroku, ale podkanc- zadanie. Protestował przeciwko przeznaczeniu było konieczne, ażeby dwór wiedeński rozciągnął wi Korwinowi w wojnie z Turkami. Zwolnił lerzy biskup Przerębski sfałszował dekret dochodów z diecezji krakowskiej na wojsko pol- swe panowanie możliwie daleko” (wg Lelewe- też Krzyżaków i mieszkańców Prus z przy- królewski. Łazęcką spalono na stosie, a Ży- skie i spowodował, że papież zabronił prze- la). Toteż nie zaprotestował nikt w Europie. sięgi wierności złożonej królowi polskiemu. dów zamęczono. Goniec królewski nie zdą- znaczenia tych pieniędzy na wojsko. Naciskał W I rozbiorze część kilku diecezji zagar- O zdjęcie klątwy król musiał zabiegać w Rzy- żył. Ten katolicki mord sądowy „uświetnił” na króla, aby przystąpił do targowicy. Przeka- nęli zaborcy. Polscy biskupi natychmiast zło- mie. Uniemożliwiło mu to likwidację zako- kościelny synod w Łowiczu. Zbrodniarzowi zał targowicy błogosławieństwo papieża Piusa żyli im przysięgi wierności. Nadal jednak ci bi- nu krzyżackiego z powodu „wojny popiej”, biskupowi Przerębskiemu włos z głowy nie VI: „(...) aby utworzenie konfederacji stało się skupi zasiadali w polskim senacie i jedno- za bunt Krzyżaków przeciwko suwerenowi, spadł. Toteż Lippomano był powszechnie początkiem niewzruszonej spokojności i szczęścia cześnie wysługiwali się Rosji, Prusom i Au- królowi polskiemu. znienawidzony w Polsce. Rzeczypospolitej”. strii. To te „zasługi Kościoła dla Polski”. ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ ¤¤¤ Piętnaście lat później muzułmańska Tur- Zachariasz Ferreri – legat. W roku Giovanni Francesco Commendone Lorenzo Litta – ostatni nuncjusz papie- cja zażądała wycofania wojsk rosyjskich z Pol- 1520, w czasie wojny z Krzyżakami, kiedy – nuncjusz (1563–1565 i 1571–1573), szpieg ski w Polsce (1794–1796). Wszystkimi siłami ski i wszczęła wojnę z Rosją, co dało Polsce ich kapitulacja była kwestią dni, wymógł na niemiecki i papieski. Zwiedził całą Polskę, dążył do stłumienia powstania kościuszkow- cztery lata wytchnienia. A papieże i Habsbur- Zygmuncie Starym rozejm. Działał w inte- a opisy wojska i twierdz przesyłał Niem- skiego. Kościół bał się, że powstanie może gowie myśleli tylko o tym, żeby Turcji ode- resie Kościoła i Niemiec. Zakon uszedł za- com i papieżowi. Te listy zachowały się. Zna- zagrozić religii katolickiej. Utwierdziło go brać i skatolicyzować kolejne prowincje oraz głady, a za 250 lat Prusy zainicjowały roz- komity dyplomata, szuja i krętacz. Jego pra- w tym przekonaniu powieszenie zdrajców bi- jak stłumić Wielką Rewolucję Francuską. biory. 14 kwietnia 1521 r. na cmentarzu przy wą ręką był biskup Karnkowski, późniejszy skupów – Kossakowskiego i Massalskiego. To Utopienie we krwi rewolucji i przywróce- kościele św. Janów w Toruniu Ferreri w asy- prymas. Dwukrotnie z pomocą Hosego unie- Litta, grożąc Kościuszce klątwą, uchronił zdraj- nie we Francji władzy Bourbonów było od 1789 ście dwóch polskich biskupów usiłował spa- możliwił prymasowi Uchańskiemu zwoła- cę biskupa Skarszewskiego od stryczka. Po roku nadrzędnym celem Kościoła. Papież Pius lić książki i kukłę Lutra. Torunianie trzech nie synodu narodowego, co mogło dopro- upadku powstania wystarał się o brewe pa- VI montował kolejne koalicje, których filara- biskupów obrzucili kamieniami i zmusi- wadzić do utworzenia Kościoła narodowe- pieża Piusa VI, potępiające powstanie i naka- mi była Austria, potem Prusy, wreszcie... pra- li do ucieczki. Gdzie te chłopy?! go w Polsce. Mimo to potrafił przekonać zujące biskupom, aby w swoich diecezjach wzy- wosławna Rosja! Nikt nie idzie na wojnę dla ¤ ¤ ¤ Uchańskiego do pozostania przy katolicy- wali ludność do posłuszeństwa Prusakom. idei – muszą być zdobycze. Na Francji nie by- Luigi Lippomano – pierwszy stały nun- zmie. Chciwy, obiecankami pomocy w od- W roku 1796 papież Pius VI zlikwidował ły możliwe, toteż zapłacono Polską. Brewe cjusz papieski w Polsce (1555–1558), agent zyskaniu spadku po królowej Bonie wyłu- nuncjaturę apostolską w Polsce. Nie była już dziękczynne papieża Piusa VI z 25.02.1792 niemiecki. Zwalczał reformację, starał się dził od Zygmunta Augusta pensję roczną potrzebna. roku, skierowane do Katarzyny II, w któ- z poparciem kardynała Hosego rozpalić 2 tys. dukatów. A jednocześnie w listach do- ¤¤¤ rym nazywa ją „heroiną stulecia” i sławi jej w Polsce stosy inkwizycji. W czasie pierw- radzał papieżowi „ozięble poczynać sobie” Kościół a zbrodnia rozbiorów – Ko- wcześniejsze podboje (a wśród nich I rozbiór szej audiencji z katolickim miłosierdziem w tej sprawie. ściół nie potępił I rozbioru ani nawet słowem Polski), jest oczywistym błogosławieństwem radził Zygmuntowi Augustowi, aby ściął Jego działalność została wykryta i ujaw- nie zaprotestował. Kiedy arcykatolicka cesa- pierwszego pogrzebu Polski. Toteż tak za- ze dwudziestu najzacniejszych protestan- niona na sejmie w roku 1565 przez Jaku- rzowa Maria Teresa zwróciła się do papieża chęcona Rosja za trzy miesiące rozpoczęła woj- tów. Zaszczuł i doprowadził do śmierci to- ba Ostroroga i Mikołaja Siennickiego, któ- z wątpliwościami co do udziału Austrii w roz- nę z Polską, a w 1793 r. przystąpiła do I ko- lerancyjnego biskupa Drohojowskiego. ry wypowiedział wtedy dumne zdanie: biorze, „Ojciec Święty, któremu Polacy zawsze alicji antyfrancuskiej. W wojnie nie wzięła Gdy sejm w roku 1556 odebrał Kościo- „Polak nie będzie niewolnikiem papieskim”. ślepo wierzyli, pospieszył jej odpowiedzieć w imie- udziału, bo była zajęta II rozbiorem Polski. łowi sądy nad heretykami świeckimi, Kościół Gdzie podziała się ta duma Polaków? Po- niu nieba i ziemi, że inwazja i rozbiór były nie Półtora roku później Polski już nie było. To wymyślił sprawy o „świętokradztwo”. To wiedział też, że prawo watykańskie (kano- tylko właściwe politycznie, ale i w interesie re- dzięki papieżowi nikt w Europie nie zaprote- zbrodniarz Lippomano wszczął w Sochacze- niczne) jest prawem cudzoziemskim i ja- ligii; że w Polsce Moskale mnożą się niebywa- stował przeciwko zbrodni rozbiorów. wie proces o profanację hostii. Skazano ko cudzoziemskie nie może obowiązy- le; że wprowadzają tam po kryjomu religię schi- To papieże mianowali kolejnych pryma- Polkę Dorotę Łazęcką i czterech Żydów. wać Polaków, których może obowiązywać zmatycką; i że dla duchowego dobra Kościoła sów Polski według życzeń Rosji (Ostrowski, # # # # ca, cesarza Maksymiliana Habsburga, i reformatorów uważał za swoje najpilniejsze – we współpracy z Rosją uniemożliwił Stefan Batory Uchańskiego w celu wprowadzenia Niem- taja (szczególnie nienawidził go Skarszewski) Giovanni Andrea Archetti (1776–1783) – agent niemiecki, inspirator zamachu nami i złymi duchami króla”. Obalenie Kołłą- ¤ ¤ ¤ Vincenzo Laureo (1573–1577) Saluzzo nazywał Piatollego i Kołłątaja „jakobi- monopolu w edukacji (ogłupianiu) Polaków. ¤ ¤ ¤ wolucji Francuskiej. W raportach do papieża uczycieli. Tak Kościół nie chciał wypuścić z rąk czał reformację. zował politykę papieską zdławienia Wielkiej Re- wać KEN biskupom i zachować kler jako na- gnięcie Polski do wojny z Turcją. Zwal- doradcą był zdrajca biskup Skarszewski. Reali- Kiedy to nic nie dało, usiłował podporządko- tronu polskiego dla Habsburgów i wcią- Fernando Saluzzo (1784–1794) – jego łował wstrzymać decyzję o utworzeniu KEN. – agent niemiecki, zabiegał o sukcesję ¤ ¤ ¤ Wobec tego Garampi przekupił posłów i usi- Vincenzo Portico (1567–1573) kiem medycyny). ¤ ¤ ¤ Pius VI łącznie duchownych (z wyjąt- Polskę. i mianowania profesorami wy- która spowodowałaby kontratak Turcji na dania Akademii Kościołowi nizować prywatną magnacką wyprawę, w Rzymie. Domagał się pod- Wobec tego nuncjusz usiłował zorga- demii Krakowskiej, oczerniał rzyć niż Niemcom i papieżom. ja, rektora i reformatora Aka- nie uważał, że Turcji można bardziej wie- ści KEN, a Hugona Kołłąta- Polskę atak turecki. Król polski słusz- Przeszkadzał w działalno- cami chciał po prostu skierować na je się nieraz Opatrzność”. sne jest, że Kościół do spółki z Niem- wiek takimi krokami posługu- mijając fakt, że król nie chciał wojny, ja- na jaw z naszą szkodą, jakkol- Niemców i papieży zbyt wygórowane. Po- nie wyszło tam niepotrzebnie państw chrześcijańskich, okazały się dla nasze z państwem heretyckim moc finansowa w wojnie i wspólna akcja by porozumienie i łączenie się sagu Bony i sum neapolitańskich oraz po- gał nawet sam papież: „(...) zwrot przez Habsburga hiszpańskiego po- dzy. Archettiego przestrze- zygnacja Niemiec z pretensji do Prus, sobie rąk ani wydawać pienię- warunki postawione przez króla, tj. re- giej linii i nie musiał brudzić do wojny z Turcją. Ale nawet naturalne berg mógł pozostawać w dru- ko legat, miał zadanie wciągnąć Polskę ambasador rosyjski Stackel- kiego agenta do Polski. Tym razem, ja- tywny i skuteczny, że nawet słanie tego szpiega i papiesko-niemiec- posłów. Archetti był tak ak- ków było ponowne po kilku latach przy- ry indywidualnie wpłynął na Wyrazem pogardy Kościoła dla Pola- lu zmobilizował cały kler, któ- proszony. by naprawy Polski. W tym ce- kom. Commendone został z Polski wy- jącej szanse powodzenia pró- to to teraz przypomnieć polskim polity- deksu Zamojskiego, czyli ma- tylko prawo polskie. Po 450 latach war- w roku 1780 uchwalenie Ko- 5 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 12 Strona 14 14 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 3 Podoski, Poniatowski, Skarszewski), i to w cza- funkcjonariuszy obcego państwa. Przed- Potocki, Sołtyk, J.A. Załuski. Zieliński ¤ ¤ ¤ sie, gdy prymas – jako przewodniczący senatu stawione fakty i daty każdy może zweryfiko- w więzieniu zmarł), ale – co ciekawe – ro- Geronimo Lando – legat papieski, przy- – miał ogromną władzę polityczną. To papież wać. Pozwoliliśmy sobie odbrązowić „świąto- biła to zawsze wtedy, gdy była sojusznikiem słany w czasie wojny trzynastoletniej na sejm Pius VI zabronił użycia dochodów diecezji kra- bliwych”, „niepokalanych”, „zasłużonych” i na- Kościoła i wraz z nim działała na szkodę w Piotrkowie w 1462 r. w celu obrony Krzy- kowskiej na tworzenie wojska polskiego, o czym pisać, jak się NAPRAWDĘ rzeczy miały Polski. A więc nie przeszkadzało to owoc- żaków. Rozwodził się szeroko nad słuszno- zdecydował sejm. Więc zabrakło i czasu, i pie- – nazwać agenta agentem, zdrajcę zdrajcą, pa- nej współpracy. Natomiast uwięzienie bisku- ścią sprawy Krzyżaków, potępiając Polaków. niędzy na odrodzenie polskiego wojska. To ten chołka pachołkiem, kanalię kanalią, łotra ło- pa przez polskie władze – choćby jawnego Oto jego słowa: „Lepiej by było, żeby trzy papież pobłogosławił targowicę, życząc trem, szubrawca szubrawcem. Pisząc o tych zdrajcę lub mordercę – było niemożliwe! państwa (takie jak Polska) zginęły, niż gdy- zdrajcom „(...) aby stworzenie konfederacji sta- zdrajcach w sutannach, grabarzach Polski, Koordynowali ten system nuncjusze, nad- by chociaż jedno z praw Stolicy Apostol- ło się początkiem niewzruszonej spokojności pozwoliliśmy sobie użyć języka Kościoła (patrz: zorowali jezuici. Toteż o polityce polskiej skiej zostało nadwerężone!”. Wywołały one i szczęścia Rzeczypospolitej”. To on wspomnia- Erazm Ciołek, moratorium papieża Klemen- decydowano naprawdę na dworze papie- oburzenie. Do tego przejęto jego listy do nym brewe do Katarzyny II dał przyzwolenie sa VII oraz język szamboradyja). ża w Rzymie. A że Kościół był sojuszni- Krzyżaków. Okazały się dowodem współpra- na likwidację Polski, a wydał jeszcze jedno Nie wymyśliliśmy niczego nowego, tyl- kiem Habsburgów, zaś nuncjusze byli naj- cy papieży z Krzyżakami przeciwko Polsce. – potępiające powstanie kościuszkowskie i na- ko odsłoniliśmy zamiatane pod dywan przez częściej agentami niemieckimi, to de facto Jan Ostroróg wypomniał nuncjuszowi te „me- kazujące biskupom, aby w swoich diecezjach kuriewnych fałszerzy historii ustalenia wie- Polska była również podporządkowana diacje” i zarzucił mu, że „udaje tylko pojed- wzywali ludność do posłuszeństwa Prusakom. lu polskich badaczy. Pokazaliśmy, że histo- interesom niemieckim. nawcę, a jest niepokoju podpalaczem”. Lan- To biskupi katoliccy byli wśród głównych rii Polski można się niemal uczyć na życiory- Godna szczególnej uwagi Polaków jest do usiłował też mediować w sporze o obsa- aktorów na sejmach rozbiorowych. W 1773 r. bi- sach tego tłumu „świątobliwych” zdrajców współpraca z Rosją pięciu ostatnich przed dę diecezji krakowskiej, ale Kazimierz Ja- skup Młodziejowski jako kanclerz był organiza- w sutannach. rozbiorami nuncjuszy, bo szkodzili Polsce na giellończyk nie ustąpił. torem tego sejmu, a płomienne mowy Massal- Odrażające jest to, że Kościół stworzył wszelkie możliwe sposoby i blokowali refor- ¤ ¤ ¤ skiego za rozbiorem przyniosły Kościołowi mia- cały system wybielania życiorysów umunduro- my. Przy każdej próbie wprowadzenia zmian Rudolf von Rudesheim – legat papie- no „czwartej potencji rozbiorowej”. Prymas wanych na czarno łotrów i zdrajców. Wyno- nuncjusze oskarżali i zaciekle atakowali ja- ski, który doprowadził do wstrzymania dzia- Ostrowski przewodniczył senatowi i podpisywał szą ich nawet na ołtarze i każą się do nich mo- kobinów. W 1780 r. np. nuncjusz Archetti łań wojennych w wojnie 13-letniej, dzięki traktaty rozbiorowe. „Sejm hańby” w 1793 r. dlić, za co jeszcze biorą pieniądze. Kościół da- (patrz niżej), we współpracy z ambasadorem czemu zakon krzyżacki, powalony już na ko- w Grodnie organizował targowicki podkancle- je tym dowód, że zdrada jest dla niego chle- Rosji, uniemożliwił uchwalenie kodeksu Za- lana, uniknął likwidacji, a Kazimierz Ja- rzy biskup Skarszewski, a biskup Kossakowski bem powszednim i będzie to czynił dalej. Czy mojskiego. Od 1789 r. polityka papieska by- giellończyk nie zdołał wcielić Prus do Pol- pomagał Sieversowi w doborze posłów, przeku- przypadkiem jest masowe donosicielstwo księ- ła całkowicie podporządkowana jednemu ski. Mimo to papieże, wrogowie Polski, przez pywał ich rosyjskim złotem i przemawiał za roz- ży w czasach PRL-u? Zgraja łotrów chyba głównemu celowi: utopieniu we krwi Wiel- następne 100 lat nie chcieli uznać pokoju biorem. Massalski piał przy tym „o nieograniczo- nie widzi w donosicielstwie niczego naganne- kiej Rewolucji Francuskiej i przywróceniu toruńskiego i mogli rościć sobie pretensje nej ufności we wspaniałomyślność cesarzowej”. go. Pod warunkiem, że donoszą... NAM! władzy Bourbonów. Celem w Polsce stało się do ziem zakonu. Papieżowi zależało w tym „Sejm hańby” zakończono mszą dziękczynną. Bezczelność doprowadzili do zenitu, ze stłumienie powstania kościuszkowskiego. Czy momencie na odciągnięciu Polski od dobi- Życiorysy tych zdrajców przedstawiliśmy w nu- zdrady zrobili cnotę, bo jednego z czołowych mogło być inaczej, skoro w czasie powsta- jania Krzyżaków i skłonieniu króla do na- merach 6 i 7/2007 „FiM” – „PZPR – Płatni Zdraj- zdrajców Polski zrobili... jej patronem! Za je- nia wieszano zdrajców biskupów i księży? jazdu na Czechy. cy, Pachołki Rosji w sutannach”, cz. I i II. go, św. Stanisława czasów, pisać potrafił tylko ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ Po kolejnych rozbiorach wszyscy biskupi kler, ale nawet kronikarz w sutannie nie mógł Ludwik de Silves – legat papieski, któ- Baltazar z Piscii – legat, który w 1478 ochoczo składali przysięgi wierności zaborcom. użyć innego słowa, jak TRADITOR – zdraj- ry wyklął Związek Jaszczurczy za bunt prze- roku, w czasie „wojny popiej” wywołanej ¤¤¤ ca. Jak widać, ten patron nie spisał się, nie ciwko Krzyżakom. Wkrótce, w 1455 r., pa- przez biskupa Tungena, wyklął króla Kazi- Przedstawiliśmy tu tylko wierzchołek góry uchronił Polski przed rozbiorami. Zawiodła pież Kalikst III wyklął Związek Pruski mierza Jagiellończyka i jego syna Władysła- zdrady odzianej w sutannę, czyli mundur też „Opiekunka”. To wierzącym powinno dać i jego sojuszników, a więc i Polskę. wa, króla Czech, i wyłączył ich z Kościoła # # # # poparł starania króla Stanisława Augusta. 48/2006). Ta polityka wywołała na sejmie przednimi niemiecko-papieskimi szpiegami nie lepsze warunki rozejmu, ale Polsce go ambasadora Stackelberga. Ten jednak... zuici sprowokowali „tumult toruński” („FiM” go i niewiele brakowało, aby w ślad za po- tory mógł uzyskać w Jamie Zapolskim znacz- rodowej. Szukał w tym pomocy u rosyjskie- sycania nienawiści religijnej. W 1724 r. je- Jego listy zostały przejęte przez Zamojskie- jowych, niestety – ze szkodą dla Polski. Ba- ciwdziałał utworzeniu Komisji Edukacji Na- nia się w wewnętrzne sprawy Polski i pod- rem wiedeńskim a episkopatem polskim”. skwy. Pośredniczył on w rokowaniach poko- Giacomo Garampi (1772–1776) – prze- tynuował politykę poprzedników – wtrąca- że „stanowił on rodzaj łącznika pomiędzy dwo- Papież wysłał więc Possevina z misją do Mo- ¤ ¤ ¤ Vincenzo Santini (1721–1727) – kon- staną bez nagrody”, zaś prof. Tazbir uznał, na katolicyzm i udziału w wojnie z Turcją. do nuncjatury w Wiedniu. ¤ ¤ ¤ świadczone domowi austriackiemu nie pozo- mić Kościół papieski wizją przejścia Rosji nym zwracać się we wszystkich sprawach to z sejmu ostatniego posła protestanta. gów”. Niemcy zapewniali go, że „usługi wy- car Iwan Groźny w obliczu klęski zaczął ma- kazał tamtejszym polskim władzom kościel- stantów i prawosławnych. W 1718 r. usunię- że „oddał się całą duszą na usługi Habsbur- jezuita. W czasie wojen Batorego z Moskwą na redukcję świąt kościelnych w Galicji i na- wy Polski pod pozorem obrony praw prote- niemiecki. O nim z kolei prof. Nanke pisze, Antonio Possevino – legat papieski, niu. Po I rozbiorze wyraził w Austrii zgodę pretekst do mieszania się w wewnętrzne spra- Hannibal di Capua (1586–1591) – agent ¤ ¤ ¤ Visconti – nuncjusz papieski w Wied- w nich nabożeństw. Dało to Rosji i Prusom ¤ ¤ ¤ ność religijną. ¤ ¤ ¤ dowy nowych oraz zakazano odprawiania na z Turcją. Na nieszczęście Polski. utrzymywanie kochanek, symonię i obojęt- słyszeli Romka G. broniono remontowania istniejących i bu- przekonanie, że jego obowiązkiem jest woj- pami, którym zarzucał (słusznie zresztą) ności i znajomości katechizmu. Jakbyśmy testanckich wzniesionych po roku 1674, za- skiego na spowiednika, a potem wpoił mu ścią Włoch wszedł w ostry konflikt z bisku- rów wychodziła młodzież bez śladu poboż- kazano zburzenie wszystkich kościołów pro- Possevino podsunął Wazie jezuitę Gołyń- ły bożej”. Na szczęście ten ziejący nienawi- pijara Konarskiego, jakoby ze szkół pija- na Sejmie Niemym w 1716 r., kiedy to na- munta Wazę, późniejszego króla Polski. To własne, niż zgodził się na uszczuplenie chwa- mu oczerniał reformatora polskiej edukacji niczenia praw protestantów i prawosławnych Niemca Habsburga. Znał jednak dobrze Zyg- aby raczej poświęcił wojnę, królestwo i życie lował króla w Rzymie. W raportach do Rzy- kulisowymi działaniami doprowadził do ogra- papież chciał osadzić na tronie polskim Tazbir napisał, że Caligari „zaklinał króla, wołania go z Polski, a on w rewanżu szka- sycał nienawiść wyznaniową w Polsce. Za- Possevino został odwołany z Polski, bo ligijnego, co groziło wojną domową. Prof. syjskimi. Stanisław August domagał się od- Geronimo Grimaldi (1712–1721) – pod- rozbiorami. – wzywał Batorego do złamania pokoju re- pracował w tym dziele z ambasadorami ro- ¤ ¤ ¤ ska krucjata na Moskwę. Zapłaciliśmy za to Giovanni Andrea Caligari (1577–1581) – torpedował wszelkie próby reform. Współ- wy Polski. za 25 lat nadarzyła się okazja. Ruszyła pol- ¤ ¤ ¤ Angelo Maria Durini (1767–1772) skandaliczne mieszanie się papieży w spra- gijnej upadły z chwilą śmierci Batorego. Ale ścić Polskę”. ¤ ¤ ¤ sce z oburzeniem, a czyn nuncjusza – jako Kościół jej zmarnował. Plany wojny reli- tak daleko, że skompromitowany musiał opu- ce... pieskim więzieniu. Brewe to przyjęto w Pol- ra. Znowu Polska miała bić się o to, co reo „posuwał się w tym (służbie Niemcom) wania synodów. Rosja i Prusy zacierały rę- lem Leszczyńskiego spędził 2,5 roku w pa- na kolejną wojnę z Moskwą po śmierci ca- Prof. Czesław Nanke napisał, że Lau- sławnych praw publicznych, a nawet zwoły- ich do Rzymu. Święcicki za obwołanie kró- skę subwencją 25 tys. dukatów miesięcznie piero po śmierci Habsburga. 1736 sejm pozbawił protestantów i prawo- pów Święcickiego i Załuskiego i odstawił ny Rzym zmienił politykę i mamił teraz Pol- jak zwykle Prusy. Papież uznał Batorego do- tynuował politykę poprzedników. W roku ronacji Leszczyńskiego, aresztował bisku- Moskwa wykręciła się sianem. Zawiedzio- skiem oraz z Rosją o Inflanty. Skorzystały czypospolitej szlacheckiej z Rzymem. Kon- chowskiego) zakazał polskim biskupom ko- Skutek był oczywisty. Po zawarciu pokoju Rozpętali jednak wojnę domową z Gdań- za Augusta III Sasa ostatni konkordat Rze- którym papież Klemens XI (wg prof. Jaro- rzecz Polski Rosja obiecała... nawrócenie. wała Polskę śmierć cesarza Maksymiliana. Camillo Paulucci (1727–1738) – zawarł wowi Leszczyńskiemu. Po brewe z 1705 r., miast większych ustępstw terytorialnych na – Habsburgom. Od wojny i rozbioru urato- ¤ ¤ ¤ uzurpatora Augusta II przeciwko Stanisła- nością i tracili poczucie rzeczywistości. Za- ski! Litwa miała przypaść Moskwie, Polska żegnała jego śmierć. Juliano Piazza (1706–1708) – popierał cją – wykazywali się iście dziecięcą naiw- li nawet z Moskwą układ o rozbiorze Pol- domagał się usunięcia go z Polski. Spór za- ¤ ¤ ¤ wie przejścia na katolicyzm i wojny z Tur- za nim większość biskupów. Niemcy zawar- nuncjusza. Santini potępił te żądania, a sejm nie dotrzymali. – wobec oszukańczej gry Moskwy w spra- rego za króla nawet po koronacji, a w ślad w 1726 r. żądania ograniczenia uprawnień August II, ani jego następcy tej obietnicy zaszkodził jak zwykle Kościół. Papieże na polski tron. Nie uznawał Stefana Bato- 11 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 6 Strona 15 2 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 15 Nuncjusze papiescy – nie można ich Potem celem Kościoła było zdławienie do myślenia: czy to aby nie do- pominąć. Ci papiescy i habsburscy agenci reformacji, podporządkowanie prawosławia, wód, że patron jednak był działali tu, na miejscu, w Polsce, i sterowa- z tragicznymi dla Polski faktami: unią brze- zdrajcą, a oni są po prostu ofia- li episkopatem, klerem, a w szczególności ską, krucjatą na Moskwę i powstaniami rami prymitywnego oszustwa... jezuitami. Mieli tak wielką władzę, że m.in. kozackimi oraz wciągnięciem nas do bezro- Z pewnością nie spisał się też w 1643 r. sami biskupi zażądali ogranicze- zumnych wojen z Turcją i Szwecją. Scep- kronikarz... nia ich uprawnień, a nawet kontrolowania tycy niech pomyślą, że w XVII wieku W niniejszym cyklu odda- przez prymasa poleceń papieskich przesy- WSZYSTKIE wojny Polska prowadziła jemy Czytelnikom przewodnik łanych nuncjuszom. z państwami innych wyznań! Wraz z roz- po... katedrze wawelskiej, gdzie Profesor Janusz Tazbir napisał, że na wojem kontrreformacji nuncjusze zdobyli wielu z tych zdrajców pocho- sejmach „pojawiła się, poczynając mniej sobie pozycję wyjątkową. Nuncjusz papie- wano. Leżą tam też najgorsi więcej od 1565 r., potężna grupa posłów ski był jedynym ambasadorem obcego pań- królowie Polski – Zygmunt III i senatorów katolickich, prowadząca prze- stwa, z którym król mógł rozmawiać bez Waza, „król jezuitów”, i Au- ważnie politykę zgodną ze wskazaniami nun- obecności któregoś z senatorów, i jako je- gust II Mocny, saski uzurpator cjuszy i episkopatu”. Realizowali cel Kościo- dyny mógł też swobodnie poruszać się po posadzony na tronie przez Ko- ła i Habsburgów: osłabienie Polski tak, aby Polsce w czasie elekcji króla. ściół i Rosję. Ci dwaj królo- nie mogła realizować własnej polityki, aby Dodajmy, że 17 biskupów ordynariuszy wie najbardziej przyczynili się była zawsze zależna od cesarzy i papieży. było z urzędu senatorami, prymas z urzędu do zagłady Polski, szczególnie Zaś prof. Andrzej Nowicki określił to bez przewodniczył senatowi i był interreksem, „król jezuitów”, na którym Pa- ogródek: „Za pośrednictwem nuncjusza pa- królów Kościół oplótł pajęczyną kapelanów, weł Jasienica nie zostawia su- pieskiego, a właściwie całej serii nuncjuszów spowiedników (najczęściej jezuitów) i sekre- chej nitki i nazywa go wprost papieskich, znaczna część wyższego ducho- tarzy, a taka sama sieć oplatała królowe – przestępcą politycznym. Każ- wieństwa przechodziła na płatną służbę do i dzieci. Nie odstępowali ich niemal na krok! dy ich następca miotał się wrogów państwa polskiego”. Kanclerzem lub podkanclerzym zarówno i pogrążał w bagnie, w któ- Legaci papiescy już w okresie procesów w Koronie, jak i na Litwie zawsze był bi- re „Rzeczpospolita lazła” głów- sądowych Kazimierza Wielkiego z Krzyża- skup. Ale ten drugi, cywil, był wychowan- nie dzięki Kościołowi. kami trzymali ich stronę, dawali popisy prze- kiem jezuitów, a pilnowali go jeszcze spo- Zgubną rolę Kościoła w na- kupstwa, fałszerstw, krzywoprzysięstwa i zdra- wiednik i kapelan. I jego żonę też! A każ- szej historii i jego udział w za- dy. Te procesy dały Kościołowi okazję do dy sejm rozpoczynał się mszą. mordowaniu Polski przedsta- wyłudzania od Polski ogromnych pienię- Żaden ze zdrajców w sutannach nie wiali już Lelewel, Jarochowski, dzy, osłabiania jej i utrzymywania w podle- działał osobno – TO BYŁ SYSTEM. Kto Trentowski, Szujski, Bobrzyń- Matthias Gerung – satyra na Kościół katolicki głości papieżom. Po pokoju toruńskim się wyłamywał, był odsuwany od awansów, ski, Wł. Smoleński, Sobieski, w 1466 r. Kościół nie uznał przynależ- nie dostawał beneficjów. W końcu Kościół Nanke i wielu innych. Doszło do tego, że prof. wskazuje bez ogródek. Może dlatego od kil- ności Prus, Warmii, Pomorza i Gdańska przestał dbać nawet o pozory. Nielojalnego W. Sobieski, wstrząśnięty swoimi odkrycia- kunastu lat nie były wydawane? Tadeusz Boy- do Polski, bo uważał je za swoją (krzy- biskupa pozbawiano jurysdykcji, czyli pra- mi na temat zdrady Kościoła, jego kłamstw -Żeleński miał odwagę nazywać rzecz po imie- żacką) własność, a polskie roszczenia za wa sprawowania urzędu (np. Radziejowski), i obłudy, odrzucił katolicyzm i został ewan- niu, nadając swojemu zbiorowi esejów tytuł świętokradztwo. To ukierunkowało wro- a nawet więziono (Święcicki, A.Ch. Zału- gelikiem. Mamy nadzieję na rychłe wznowie- ”Nasi okupanci”. No i właśnie usuwają go gość polityki Kościoła wobec Polski na po- ski). Zdarzało się, że biskupów wsadzała nie po latach przerwy wspaniałych dzieł Paw- z patronowania szpitalowi w Łańcucie. Kto mo- nad wiek. do więzień Rosja (A.S. Załuski, prymas ła Jasienicy, który sprawców katastrofy Polski że go zastąpić? Szanse ma... Rydzyk. # # # # szło do tego, że był w Szwecji głównym czenie z niewoli arcyksięcia Maksymiliana, terańskiej Saksonii na katolicyzm. Ani niemiecki i papieski, wróg Jana III, jeden wojny, w tym potop i wojnę północną. Do- sa V, w którym papież zabiegał o wypusz- tolicyzm. Ceną była obietnica przejścia lu- Opicio Pallavicini (1680–1687) – agent skę w trwające półtora wieku niepotrzebne du z Habsburgami. Przywiózł brewe Sykstu- ności Sasa, świeżo przechrzczonego na ka- ¤ ¤ ¤ na rekatolicyzację Szwecji. Wikłał tym Pol- Przybył do Polski, by doprowadzić do ukła- dał zaświadczenie o katolickiej prawowier- przeciwko Polsce! z jezuitami podsycał nadzieje Zygmunta III (1588–1589), przyszły papież Klemens VIII. popierał Niemca Augusta II. Naprędce wy- układów. Kościół katolicki popierał Rosję w latach 1592–1598, agent habsburski, wraz Ippolito Aldobrandini – legat papieski Conti na króla Polski. Na polecenie Rzymu warcie z Rosją niekorzystnych dla Polski Germanico Malaspina – nuncjusz ¤ ¤ ¤ – patronował pogwałceniu elekcji księcia z Cerkwią rosyjską i dlatego zabiegał o za- ¤ ¤ ¤ weł Jasienica. Giovanni Antonio Davia (1696–1700) od Polski. Kościół znowu roił mrzonki o unii gdy Niemców pobiliśmy. ta lazła w bagno”, jak słusznie napisał Pa- ¤ ¤ ¤ sko-bydgoskiego, uniezależniającego Prusy łając w interesie Niemiec. I to wtedy, bal i jezuici dali jej impuls. „Rzeczpospoli- mowa wisiała na włosku. sili go do potwierdzenia traktatu welaw- – Kościół wystawił Polskę do wiatru, dzia- łożył podwaliny kontrreformacji, a Hanni- przegrał, a sejm został zerwany. Wojna do- skował przeciwko królowi Janowi III. Zmu- ca, nie uzyskując nic w zamian. Jak zawsze lów Polski. Zbrodniarz kardynał Hose po- nym zdrajcą w sutannie. Król konfrontację dze niemieckie (pruskie i habsburskie), spi- legata dały efekt: Zygmunt III wypuścił jeń- roku projekt uporządkowania elekcji kró- nego, Hacki był... opatem oliwskim, kolej- ma innymi biskupami, wykorzystując pienią- pojmanego w bitwie pod Byczyną. Zabiegi ma biskupów zablokował na sejmie w 1589 mimo że zrobił to już wcześniej. Cóż dziw- biskupem krakowskim Trzebickim i wielo- burgów nuncjusz ręko- frów Hacki nagle nie potrafił ich odczytać, Austrii i osłabienie Polski. Wraz ze zdrajcą Klemens VIII kami. W interesie Habs- Cantelmi spowodował, że specjalista od szy- kajem Habsburgów”. Chodziło o odciążenie wiska wyłącznie katoli- sejmie w 1689 r. do rozprawy z opozycją, z Turcją. Ambasador Francji nazywał go „lo- gijnej – obsadzał stano- i – mając te dowody zdrady – przystąpił na nie dopuścić do zakończenia wojny Polski siężonej tolerancji reli- spondencję spiskowców m.in. z Rzymem niemiecki i papieski, czynił wszystko, aby że król – wbrew zaprzy- dze Świętej. Kiedy Sobieski przejął kore- Francesco Martelli (1675–1681) – agent Doprowadzili do tego, go zadaniem było utrzymanie Polski w Li- ¤ ¤ ¤ federację warszawską. Giacomo Cantelmi (1686–1696) – je- reckiego. i zwalczał zaciekle kon- ¤ ¤ ¤ – nieszczęsnego dla Polski sojuszu antytu- na jej rekatolicyzację ciel i domowy szpieg”. wrogiem i jednym z twórców Ligi Świętej skiej Szwecji w nadziei Rzeczypospolitej i imienia JKM nieprzyja- był związany z Francją. Był jego osobistym zyskania tronu luterań- Jana III, że Pallavicini „jest to wielki całej niu, bo w pierwszych latach panowania król bójczych zamiarów od- pieży i Habsburgów. Lubomirski ostrzegał utrudniał królowi ruchy w Rzymie i w Wied- szczuł króla do samo- i w stanie wojny z Turcją – w interesie pa- licy europejskiej. Po elekcji Sobieskiego tolika. Wraz z jezuitami zmienny: utrzymać Polskę w Lidze Świętej w Wiedniu, najważniejszej dla papieży sto- nie poparł go jako ka- nia Polski i zbliżeniu z Francją. Cel był nie- sce Buonvisi został nuncjuszem papieskim nieniu się Wazy na tro- przeciwdziałał wszelkim próbom wzmocnie- ny polityki na profrancuską. Po misji w Pol- Polski, jednak po umoc- Wiedniem wraz z dyplomacją austriacką chała Korybuta Wiśniowieckiego i do zmia- liana Habsburga na tron dia jednak się znalazły. Po zwycięstwie pod nizacji związanego z Habsburgami króla Mi- kandydaturę Maksymi- ska. W obliczu zagrożenia Wiednia subsy- mowskiego i Sobieskiego dążyła do detro- Czynnie popierał Koszty wojny miała ponieść, oczywiście, Pol- tia francuska pod przewodem biskupa Praż- nak z Zygmuntem III. utrzymania Polski w stanie wojny z Turcją. odciążyć Habsburgów drugim frontem. Par- skę. Porozumiał się jed- Podobnie jak Martelli czynił wszystko dla i wciągnąć Polskę do wojny z Turcją, aby i on musiał opuścić Pol- z organizatorów opozycji przeciw królowi. – mediować w konflikcie wewnętrznym 7 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 10 Strona 16 8 NASI OKUPANCI NASI OKUPANCI 9 doradcą Zygmunta i miał go koronować, Francesco Simonetta (1606–1612) – ro- klęski unii brzeskiej zmuszony był uznać ist- habsburskim podsycał opozycję, co dopro- co dla tamtejszych luteranów było kamie- ił fantastyczne mrzonki o katolicyzacji Ro- niejącą hierarchię prawosławną, Visconti wadziło do wojny domowej – rokoszu Lu- niem obrazy i prowokacją. Toteż wybuchło sji i wraz z jezuitami pchał króla do krucja- spowodował, że papież nie uznał tej decy- bomirskiego. powstanie i Szwedzi Wazę zdetronizowali. ty na Rosję. zji króla i wezwał biskupów unickich i ka- O jego stosunku do Polski świadczy fakt, Wywołał też ośmioletni konflikt o obsadę ¤ ¤ ¤ tolickich do obrony praw Kościoła, naruszo- że będąc papieżem, podtrzymał decyzję Alek- biskupstwa wileńskiego. To jeden z twórców Leliusz Ruini (1614–1621) – agent nie- nych przez króla. sandra VIII o zredukowaniu subsydiów dla tragicznej dla Polski unii brzeskiej. Został miecki i papieski, podsycał mrzonki Zyg- ¤ ¤ ¤ Polski na wojnę z Turcją o 90 proc.! Było potem nuncjuszem w Wiedniu. Kiedy kar- munta III o odzyskaniu tronu Szwecji. Pa- Giovanni de Torres (1645–1652) wszak po odsieczy wiedeńskiej, polski Mu- dynał Andrzej Batory, biskup warmiński, pieżowi i Habsburgom chodziło o odciągnię- – sprzeciwiał się uznaniu przez sejm w 1650 rzyn zrobił już swoje. Ten kabotyn kazał wy- podjął starania o tron Siedmiogrodu, zdra- cie Szwecji z Niemiec i roili o rekatolicyza- oku. ugody zborowskiej z Chmielnickim. posażać pomniki w listki figowe, zamalo- dził go i doprowadził do zamordowania. cji luterańskiej Szwecji. W tym celu zmobilizował biskupów, polskich wywać nagość na obrazach i zamknął teatry ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ senatorów. Nie do przyjęcia dla Kościoła by- w Rzymie. Klaudiusz Ragnoni (1598–1606) – go- Cosmus de Torres (1621–1627) – kon- ła likwidacja unii brzeskiej i przyznanie hie- ¤ ¤ ¤ rący zwolennik interwencji w Moskwie. Pró- tynuował zadania poprzednika. Za mrzon- rarchom prawosławnym czterech miejsc Galeatius Marescotti (1668–1670) bował realizować mrzonki papieży o kato- ki Kościoła i Habsburgów Polska zapłaciła w senacie. Opór Kościoła na nowo rozpalił – przy pomocy podkanclerzego biskupa Ol- licyzacji Rosji i rekatolicyzacji Szwecji. ruiną kraju i utratą Inflant. wojnę domową, a Kozacy szukali poparcia szowskiego czynił uwieńczone powodzeniem W tym celu jezuici Piotr Skarga i Pakosz ¤ ¤ ¤ w Rosji. Skończyło się wyniszczeniem Pol- starania o wciągnięcie króla Michała Kory- Gołyński omotali Zygmunta III Wazę. Honoratio Visconti (1630–1636) – kie- ski, utratą Zadnieprza i Kijowa oraz wzmoc- buta Wiśniowieckiego w orbitę wpływów ¤ ¤ ¤ dy Władysław IV w obliczu całkowitej nieniem Rosji. Habsburgów. W tym celu skojarzyli małżeń- ¤ ¤ ¤ stwo króla z córką cesarza Ferdynanda III Pietro Vidoni (1652–1660) – blokował Habsburga. Olszowski za tę „usługę” zapew- w senacie przy pomocy biskupów senatorów nił sobie roczną pensję od Habsburgów – 6 ugodę hadziacką z Kozakami. W czasie po- tys. talarów. topu schronił się z Janem Kazimierzem na Wobec powrotu w zależność od Habs- Śląsku. Forsował zabiegi o pomoc Habsbur- burgów, szkodliwego dla polskiej racji sta- gów i niekorzystne traktaty z nimi, w tym nu po doświadczeniach za Wazów, prymas zapewniający im tron przy poparciu ma- Prażmowski odmówił udzielenia królowi ślu- gnatów na przyszłej elekcji po Janie Kazi- bu. Udzielił go właśnie Marescotti. mierzu. Marescotti i polscy agenci Habsburgów ¤ ¤ ¤ w sutannach podsycali nienawiść rodzinną Antonio Pignatelli (1660–1668) – póź- pomiędzy Wiśniowieckimi a Sobieskimi, spo- niejszy papież Innocenty XII (1691–1700). wodowaną procesem spadkowym. To dzię- Gdy Jan Kazimierz – zrażony antypolskimi ki nim król i hetman nie potrafili wznieść poczynaniami Habsburgów, którzy na mo- się ponad rodzinne waśnie, nawet w obli- cy traktatu z 1657 r. uważali tron Polski za czu zagrożenia tureckiego. swój – przeszedł do obozu francuskiego ¤ ¤ ¤ i zaczął forsować elekcję vivente rege kandy- Francesco Buonvisi (1672–1675) – przy- data francuskiego Pignatelli, wraz z posłem był do Polski w jasno określonym celu # # # # Przysięga polskich (?) biskupów królowi Prus po I rozbiorze Paweł Jasienica posłuszeństwo wobec praw. Kontrreformację zaliczam do sił, które złożyły Polskę w grobie posłusznym i oddanym... Dbać o uczucia wierności dla króla, o miłość ojczyzny, jako nam najłaskawszemu królowi i władcy kraju być poddanym i wiernym, Przysięgamy Jego Mości królowi Prus i jego prawnym następcom w rządach, swoje szpony pod nazwą wydziałów teologii, WSZYSTKICH WKŁADEK „FiM” my. Przecież po to wbijają w uniwersytety DO ARCHIWIZOWANIA Odsłoniliśmy znacznie więcej. Będą gro- ZACHĘCAMY CZYTELNIKÓW ze strony jezuitów i ich stronników gromy”. skiego, może być pewny, że ściągnie na siebie Kościoła dla Polski”. LUX VERITATIS wanie się zakonu podczas rokoszu Zebrzydow- o „opiece Królowej”. Takie to są „zasługi nadto odsłoni po raz pierwszy szkodliwe zacho- litycznej – Kościoła! Nie wspominając w epoce upadku spod wszelkiego zarzutu, jeżeli pełne wsparcie czołowej ówczesnej siły po- o. Voty i systemu wychowania jezuickiego stwa? Tym bardziej że miało ono podobno tyczną wytłumaczy, jeżeli nie oczyści Possevina, tężnego i największego na kontynencie pań- ligijnej ówczesnymi stosunkami i korzyścią poli- do zagłady i wymazania z mapy Europy po- który nawet czyniony im zarzut nietolerancji re- funkcjonariuszy Kościoła, to jak mogło dojść sie działalność jezuitów w Polsce w XVI wieku, i pomników tłumu „zasłużonych dla Polski” chał Bobrzyński: „Historyk np., który podnie- z wawelską na czele pełne są nagrobków sposoby? Już sto lat temu wyjaśnił to prof. Mi- niech zastanowi się nad tym: skoro katedry usłużnie usprawiedliwiane na wszelkie możliwe Jeśli ktoś wątpi, czy napisaliśmy prawdę, z opracowań; dlaczego jest przemilczane lub sce nadchodzi kontrreformacja. Dlaczego to, co tu przedstawiliśmy, znikło kardynała Hozjusza wyłazi z grobu. W Pol- litycznych dyrektyw kurii”. mat. Ponury upiór podżegacza i zbrodniarza skupów i gorliwych w wierze senatorów od po- go, rozmowy milkną albo zmienia się ich te- rze królewskim jezuici. Rośnie też zależność bi- katecheta wchodzi do pokoju nauczycielskie- nuncjusze papiescy oraz usadowieni na dwo- dek, że zrobił to ojciec ministra edukacji. Gdy mację polską coraz większy wpływ wywierają ewolucji już zaczęli negować. To nie przypa- ujął rolę Kościoła jednoznacznie: „Na dyplo- niewygodnych dla Kościoła faktów. Teorię Prof. J. Tazbir, opisując początek upadku, uczyciel nie śmiał młodzieży nawet wspomnieć Paska, Kochowskiego, Łosia, Kitowicza. tykańscy pchają się do szkół, żeby żaden na- skich kronikarzy i pamiętnikarzy: Długosza, celom. Po to umundurowani komisarze wa- szy papieskich. Garściami czerpaliśmy z pol- Zdrajcy w sutannach (7) runki badań, podporządkować naukę swoim le historycznych faktów, oraz z listów nuncju- NUNCJUSZE – AGENCI PAPIESCY dą niewygodną publikację, kontrolować kie- ków klerykalnych, którzy również odkryli wie- żeby stłumić wszelką krytykę, zablokować każ- Korzystaliśmy także z dorobku history- NASI OKUPANCI 1 TYGODNIK 16