Piotr Majewski, redaktor CzasNaE-Biznes (www.cneb.pl) przedstawia: Jak napisa� Biznes Plan ... przewodnik dla pocz�tkuj�cych e-book ten dostarczy� Tobie: Janek _ Praca Dla Ciebie `1234567890- =\qwertyuiop[p]asdfghjkl;'zxcvbnm,./~!@#$%^&*()_+|QWERTYUIOP{}ASDFGHJKL:"ZXCVBNM<>?�󹜳���� `1234567890- =\qwertyuiop[p]asdfghjkl;'zxcvbnm,./~!@#$%^&*()_+|QWERTYUIOP{}ASDFGHJKL:"ZX CVBNM<>?�󹜳���� `1234567890- =\qwertyuiop[p]asdfghjkl;'zxcvbnm,./~!@#$%^&*()_+|QWERTYUIOP{}ASDFGHJKL:"ZXCVBNM<>?�󹜳���� `1234567890- =\qwertyuiop[p]asdfghjkl;'zxcvbnm,./~!@#$%^&*()_+|QWERTYUIOP{}ASDFGHJKL:"ZXCVBNM<>?�󹜳���� Copyrights � 2003 Piotr Majewski Prawa autorskie do materia��w Palo Alto Software T�umaczenie i przedruk za zgod� Palo Alto Software Do swobodnego kopiowania i rozpowszechniania. Zezwalam na ��czenie tej publikacji z innymi moimi publikacjami lub innymi produktami w zestawy rozpowszechnianie odp�atnie lub nie. Zabraniam przekszta�cania, publikowania w fragmentach lub innej ni� elektroniczna formie bez mojej i indywidualnej pisemnej zgody. Edycja z dnia: 15 listopada 2003 Majewski Business Consulting Al. Niepodleg�o�ci 645B 81-854 Sopot 0502-246-045 / (58) 550-10-06 [email protected] / www.cneb.pl Spis tre�ci Spis tre�ci ...........................................................................3 S�owo od redaktora ...............................................................5 Podstawowe wiadomo�ci o biznes planie.....................................6 Czy potrzebuj� biznes planu?.............................................................6 Czym jest biznes plan? ...........................................................8 Na biznes plan sk�adaj� si�: ..............................................................8 Cechy wy�mienitego biznes planu .......................................................9 Zbieranie informacji do twojego planu ..................................... 10 Sp�jrz na istniej�ce podobne firmy ................................................... 10 Znajd� podobn� firm� w innym miejscu.............................................. 10 Przejrzyj lokalne gazety w poszukiwaniu ludzi sprzedaj�cych podobne firmy 10 Zawsze odwiedzaj konkurencj� ........................................................ 11 Najcz�ciej pope�niane b��dy................................................. 12 1. Odk�adanie.............................................................................. 12 2. P�ynno�� finansowa.................................................................... 12 3. Pomys�y.................................................................................. 12 4. L�ki i obawy ............................................................................ 13 5. Zawi�e i mgliste cele .................................................................. 13 6. Jeden rozmiar pasuje do wszystkiego ............................................. 13 7. Rozcie�czone cele..................................................................... 14 8. Prognozy wzrostu o kszta�cie kija do hokeja ..................................... 14 Zaprojektuj sw�j plan, aby pasowa� do Twojego biznesu ............... 15 Czym jest biznes plan?................................................................... 15 Czym jest plan startowy?................................................................ 15 Czy istnieje standardowy plan biznesowy? ........................................... 16 Co jest najwa�niejsze w planie? ....................................................... 16 Czy mo�esz poleci� standardowe rozwi�zania?...................................... 16 Zarz�dzanie biznes planem ................................................... 18 Przegl�danie biznes planu............................................................... 18 Zarz�dzanie twoim planem ............................................................. 19 Jak napisa� biznes plan gdy nadal nie potrafisz? ......................... 21 Wynajmij profesjonalist�................................................................ 21 Kup ksi��k� ................................................................................ 21 Wykorzystaj oprogramowanie do planowania biznesowego ....................... 21 Ciekawe miejsca w sieci i zako�czenie ..................................... 22 Forum biznes planu....................................................................... 22 Sekcja biznes plan ........................................................................ 22 Bplans.com................................................................................. 22 The hurdle book........................................................................... 22 Business plan pro.......................................................................... 22 iBiznes plan ................................................................................ 23 Szablon biznes planu ..................................................................... 23 Jeszcze raz o podstawach............................................................... 23 Obszerne poradniki ....................................................................... 23 Jak napisa� Biznes Plan? - Piotr Majewski, redaktor CzasNaE-Biznes Copyrights � 2003 Majewski Business Consulting Al. Niepodleg�o�ci 645B; 81-854 Sopot; Poland tel. 0502-246-045; FAX (58) 550-10-06 strona 5 z 23 S�owo od redaktora Witam Ci� w kursie: "Jak Napisa� Biznes Plan?". Materia�y przygotowali ludzie z firmy firmy Palo Alto Software, Inc., kt�ra stworzy�a najlepszy software wspieraj�cy pisanie biznes plan�w na �wiecie - Business Plan Pro 2003. www.paloalto.com Pod koniec kursu podam Ci linki do stron, gdzie b�dziesz m�g� poszerzy� swoj� wiedz� o biznes planach oraz podejrze� cudze plany. Z wiedz� teoretyczn� i konkretnymi przyk�adami bez problemu napiszesz sw�j w�asny biznes plan. www.cneb.pl) w�a�ciciel Majewski Business Consulting Jak napisa� Biznes Plan? - Piotr Majewski, redaktor CzasNaE-Biznes Copyrights � 2003 Majewski Business Consulting Al. Niepodleg�o�ci 645B; 81-854 Sopot; Poland tel. 0502-246-045; FAX (58) 550-10-06 strona 6 z 23 Podstawowe wiadomo�ci o biznes planie � Palo Alto Software Najlepszym sposobem udowodnienia bankierom i inwestorom, �e jeste� warty finansowego wsparcia, jest przedstawienie im wspania�ego biznes planu. Upewnij si�, �e tw�j plan jest przejrzysty, konkretny i realistyczny. Potem poka� im, �e masz narz�dzia, talent i zesp�, kt�ry mo�e go urzeczywistni�. Tw�j biznes plan jest jak twoja karta telefoniczna, kt�ra umo�liwi ci prowadzenie rozmowy, podczas kt�rej przekonasz inwestor�w i osoby od kt�rych zale�y przyznanie ci kredytu, �e mo�esz wprowadzi� sw�j plan w �ycie. Kiedy ju� zbierzesz pieni�dze na rozpocz�cie lub rozwini�cie swojej dzia�alno�ci, tw�j plan pos�u�y jako mapa drogowa w twoim biznesie. To nie jest statyczny dokument, kt�ry tworzysz tylko raz, po czym go wyrzucasz. Cz�sto b�dziesz si� do niego odwo�ywa�, upewniaj�c si�, �e pod��asz w dalszym ci�gu w dobrym kierunku i nie zapominasz o �adnym z etap�w. On b�dzie si� zmienia� i rozwija�, razem z rozwojem twojego biznesu. Czy potrzebuj� biznes planu? Nie ka�dy, kto rozpoczyna i prowadzi dzia�alno��, rozpoczyna od biznes planu, ale posiadanie go niew�tpliwie pomaga. Je�eli szukasz funduszy u inwestor�w, z pewno�ci� b�dziesz potrzebowa� obszernego biznes planu, kt�ry jest dobrze przemy�lany i stworzony zgodnie z rozumowaniem biznesowym. Je�eli zabiegasz o po�yczk� w banku na rozpocz�cie biznesu, pracownik dzia�u kredytowego mo�e zasugerowa� ci kredyt preferencyjny dla ma�ych przedsi�biorstw, kt�ry wymaga posiadania biznes planu. Je�eli prowadzisz dzia�alno�� gospodarcz� i zwracasz si� do banku o po�yczk� na rozw�j, w wielu przypadkach nie b�dziesz potrzebowa� biznes planu, je�eli jednak b�dziesz go posiada�, szanse pozytywnego rozpatrzenia twojego podania znacznie wrosn�. Powody dla kt�rych warto napisa� biznes plan: - dla wsparcia podania o kredyt, - kontrola odpowiedniego wykorzystania �rodk�w finansowych, - ustalenie i zdefiniowanie cel�w, oraz metod ich osi�gni�cia, Jak napisa� Biznes Plan? - Piotr Majewski, redaktor CzasNaE-Biznes Copyrights � 2003 Majewski Business Consulting Al. Niepodleg�o�ci 645B; 81-854 Sopot; Poland tel. 0502-246-045; FAX (58) 550-10-06 strona 7 z 23 - okre�lenie nowej dzia�alno�ci, - okre�lenie uzgodnie� mi�dzy partnerami, - ustalenie warto�ci biznesu, do sprzeda�y lub cel�w prawnych, - ocena nowej linii produkcyjnej, promocji i ekspansji. Jak napisa� Biznes Plan? - Piotr Majewski, redaktor CzasNaE-Biznes Copyrights � 2003 Majewski Business Consulting Al. Niepodleg�o�ci 645B; 81-854 Sopot; Poland tel. 0502-246-045; FAX (58) 550-10-06 strona 8 z 23 Czym jest biznes plan? � Palo Alto Software Biznes plan powinien dowodzi�, �e twoja dzia�alno�� b�dzie przynosi�a doch�d wystarczaj�cy do pokrycia wydatk�w oraz zysk satysfakcjonuj�cy bankier�w b�d� inwestor�w. Plan biznesowy mo�e si� r�ni� w zale�no�ci od tego, dla jakiego odbiorcy jest przeznaczony. Je�eli na przyk�ad piszesz plan dla swoich koleg�w i partner�w, celem rozwini�cia istniej�cego biznesu, wtedy mo�esz skupi� si� bardziej na operacjach ni� na finansach. Poka�esz swoim partnerom, jak ten rozw�j b�dzie wp�ywa� na zwi�kszenie zysk�w. Oni b�d� oczekiwali wiadomo�ci o najmniejszych szczeg�ach wdro�enia tego przedsi�wzi�cia. Je�eli piszesz biznes plan dla banku, b�dzie on chcia� zobaczy�, �e twoje pomys�y s� dobrze przemy�lane, ale najwa�niejszym aspektem dla niego b�d� finanse. Czy za�o�enia s� realistyczne? Czy p�ynno�� finansowa w biznesie b�dzie wystarczaj�ca do pokrycia sp�aty miesi�cznej raty kredytu, o kt�ry zabiegasz? Je�eli tw�j biznes przynosi $1,000 miesi�cznie, a rata kredytu wynosi $1,200 na miesi�c, bank nie przyst�pi do transakcji. Kiedy rozwa�amy mo�liwo�� otrzymania doinwestowania, wi�kszo�� inwestor�w b�dzie patrzy�a na obowi�zuj�ce trendy i nisze na rynku. Oni rozwa�� elementy biznesowe, jakkolwiek najwa�niejszym czynnikiem w ich decyzji czy zainwestowa� w przedsi�wzi�cie, b�d� ludzie. W realnych warunkach trzema najwa�niejszymi czynnikami s� "lokalizacja, lokalizacja i lokalizacja". Pewnikiem inwestor�w s� jednak "ludzie, ludzie i ludzie". Inwestorzy zapytaj�, jak do�wiadczony zesp� b�dzie prowadzi� ten biznes? Czy ci ludzie znaj� si� na przemy�le? Czy w przesz�o�ci rozpoczynali ju� pomy�lnie takie przedsi�wzi�cia? Na biznes plan sk�adaj� si�: OG�LNY PLAN WYKONAWCZY - zawiera najwa�niejsze punkty twojego planu i przedstawia g��wn� ide� na maksymalnie dw�ch stronach. OG�LNA INFORMACJA O FIRMIE - rzeczowy opis twojej firmy, prawach w�asno�ci i historii. PRODUKTY (LUB US�UGI) - opisuje tw�j produkt lub us�ugi i czym wyr�niaj� si� w�r�d konkurencyjnych produkt�w i us�ug. Jak napisa� Biznes Plan? - Piotr Majewski, redaktor CzasNaE-Biznes Copyrights � 2003 Majewski Business Consulting Al. Niepodleg�o�ci 645B; 81-854 Sopot; Poland tel. 0502-246-045; FAX (58) 550-10-06 strona 9 z 23 ANALIZA RYNKU - dostarcza opisu, twojego typowego klienta, obszary dzia�a� konkurencji, wielko�ci rynku i jego spodziewanego rozwoju. STRATEGIA I WDRA�ANIE - opisuje jak zamierzasz sprzedawa� sw�j produkt, jak wprowadzisz sw�j plan w �ycie i jak osi�gniesz wszystkie istotne etapy. OG�LNY OPIS ZARZ�DU - dostarcza charakterystyki zarz�du, ich do�wiadcze� i kluczowych osi�gni��. PLAN FINANSOWY - zawiera podstawowe szacunki finansowe, w tym: sprzeda�, przep�yw got�wki i zyski. Cechy wy�mienitego biznes planu - dok�adnie przemy�lany pomys�, - jasny i zwi�z�y j�zyk, - jasna i logiczna struktura, - ilustruje zdolno�� kierownictwa do odniesienia sukcesu w przedsi�wzi�ciu, - pokazuje zyskowno��. Jak napisa� Biznes Plan? - Piotr Majewski, redaktor CzasNaE-Biznes Copyrights � 2003 Majewski Business Consulting Al. Niepodleg�o�ci 645B; 81-854 Sopot; Poland tel. 0502-246-045; FAX (58) 550-10-06 strona 10 z 23 Zbieranie informacji do twojego planu � Palo Alto Software Cz�stym problemem, jaki napotykaj� ludzie pisz�cy sw�j biznes plan, jest wyszukiwanie informacji o ich bran�y i konkurencyjnych zak�adach. Na szcz�cie w obecnych czasach Internet uczyni� zbieranie informacji znacznie prostszym i �atwiejszym. Czasami jednak najlepsze informacje uzyskujemy znacznie bli�ej domu, od �ywych ludzi i na �ywo. Sp�jrz na istniej�ce podobne firmy Na przyk�ad, je�eli planujesz detaliczny handel obuwiem, po�wi�� troch� czasu obserwuj�c dzia�aj�ce firmy zajmuj�ce si� detalicznym handlem butami. Zaparkuj naprzeciwko wej�cia i policz klient�w wchodz�cych do sklepu. Zwr�� uwag�, jak d�ugo pozostaj� w �rodku i jak wielu wychodzi z pude�kami, kt�re wygl�daj� jak zakupione buty. Mo�esz nawet policzy�, ile par but�w kupuje poszczeg�lny klient. Odwied� sklep i sprawd� ceny. Sprawd� w ten spos�b kilka sklep�w, wliczaj�c w to stoiska obuwnicze w centrach handlowych i dzia�y obuwnicze w wi�kszych sklepach. Znajd� podobn� firm� w innym miejscu Znajd� podobn� firm� wystarczaj�co daleko, aby nie stwarza� konkurencji. W przypadku sklepu obuwniczego, mog� to by� sklepy obuwnicze w podobnych miastach ale w innych wojew�dztwach. Zawo�aj w�a�ciciela, wyja�nij szczerze jaki jest cel twojej wizyty i zapytaj o interes. Przejrzyj lokalne gazety w poszukiwaniu ludzi sprzedaj�cych podobne firmy Skontaktuj si� z po�rednikiem i zdob�d� tak wiele informacji, jak to tylko mo�liwe. Je�eli zamierzasz stworzy� sklep z butami i znajdziesz ofert� sprzeda�y takiego sklepu, powiniene� rozwa�y� mo�liwo�� kupienia go. Mo�e kupienie istniej�cego sklepu b�dzie najlepszym rozwi�zaniem? Nawet je�eli nie zdecydujesz si� na kupno informacje, kt�re uzyskasz, b�d� bardzo u�yteczne. Dlaczego w�a�ciciel sprzedaje? Czy co� jest nie tak w bran�y? Mo�liwe, �e uzyskasz nawet szczeg�ow� informacj� finansow�. Jak napisa� Biznes Plan? - Piotr Majewski, redaktor CzasNaE-Biznes Copyrights � 2003 Majewski Business Consulting Al. Niepodleg�o�ci 645B; 81-854 Sopot; Poland tel. 0502-246-045; FAX (58) 550-10-06 strona 11 z 23 Zawsze odwiedzaj konkurencj� Je�eli jeste� w bran�y restauratorskiej, odwiedzaj konkurencj� raz w miesi�cu, jedz w r�nych restauracjach. Je�eli jeste� w�a�cicielem sklepu obuwniczego, r�b zakupy u konkurencji raz w miesi�cu i odwiedzaj r�ne sklepy. Potrzeba na to nieco ci�kiej pracy, ale za po�rednictwem Internetu oraz za pomoc� bada� lokalnych firm, powiniene� by� w stanie zebra� wszystkie informacje, jakich potrzebujesz do twojego biznes planu. Jak napisa� Biznes Plan? - Piotr Majewski, redaktor CzasNaE-Biznes Copyrights � 2003 Majewski Business Consulting Al. Niepodleg�o�ci 645B; 81-854 Sopot; Poland tel. 0502-246-045; FAX (58) 550-10-06 strona 12 z 23 Najcz�ciej pope�niane b��dy � Palo Alto Software Oto lista najcz�ciej pope�nianych b��d�w, gdy w gr� wchodzi napisanie biznes planu. 1. Odk�adanie Nie czekaj z napisaniem planu do momentu, kiedy jest to ca�kowicie niezb�dne. Zbyt wielu biznesmen�w tworzy biznes plan tylko wtedy, kiedy nie maj� ju� innego wyj�cia. Do momentu, kiedy bank lub inwestorzy nie b�d� chcieli planu, plan nie istnieje. Nie zwlekaj z napisaniem planu do momentu, kiedy nie b�dziesz mia� wi�cej czasu. "Nie ma wystarczaj�co czasu na plany" m�wi� biznesmeni. "Nie mog� planowa�, jestem zbyt zaj�ty za�atwianiem wszystkiego". Im bardziej jeste� zaj�ty, tym bardziej potrzebujesz planu. Je�eli ci�gle gasisz po�ary, stw�rz ochronne pasy przeciwpo�arowe, lub system spryskiwania. Mo�esz straci� ca�y las, po�wi�caj�c zbyt wiele uwagi pojedynczym pal�cym si� drzewom. 2. P�ynno�� finansowa P�ynno�� finansowa jest wa�niejsza ni� sprzeda�, zyski i cokolwiek innego w biznes planie, ale wi�kszo�� ludzi my�li w kategoriach zysk�w zamiast got�wki. Kiedy ty i twoi przyjaciele wymy�lacie nowy biznes, zastanawiacie si�, jaki jest koszt wytworzenia produktu, za ile mo�ecie go sprzeda� i jaki mo�e by� zysk od jednej sztuki. Jeste�my nauczeni, aby my�le� o biznesie jako o sprzeda�y minus koszty i wydatki, co daje zysk. Niestety, nie wydajemy zysk�w w biznesie. Wydajemy got�wk�. Wi�c zrozumienie p�ynno�ci finansowej ma krytyczne znaczenie. Je�eli masz tylko jedn� tabel� w twoim biznes planie, niech to b�dzie tabela p�ynno�ci finansowej. 3. Pomys�y Plany nie sprzedaj� nowych pomys��w biznesowych inwestorom. Ludzie tak. Plan jakkolwiek potrzebny, jest tylko sposobem zaprezentowania informacji. Inwestorzy inwestuj� w ludzi, nie w pomys�y. Jak napisa� Biznes Plan? - Piotr Majewski, redaktor CzasNaE-Biznes Copyrights � 2003 Majewski Business Consulting Al. Niepodleg�o�ci 645B; 81-854 Sopot; Poland tel. 0502-246-045; FAX (58) 550-10-06 strona 13 z 23 [Aby by� bardziej szczeg�owym: Inwestorzy inwestuj� w systemy biznesowe, kt�rych podstaw� s� ludzie je tworz�cy. System biznesowy to nie jest jednak produkt czy us�uga, to jest zaplecze, kt�re ten produkt tworzy, promuje i dostarcza. - dop. P. Majewski] Nie przeceniaj wagi pomys�u, w szczeg�lno�ci wagi unikalno�ci pomys�u. Nie potrzebujesz wspania�ego pomys�u, aby rozpocz�� interes; potrzebujesz czasu, pieni�dzy, wytrwa�o�ci, zdrowego rozs�dku itd. Bardzo niewiele udanych biznes�w bazuje na ca�kowicie nowych pomys�ach. Nowy pomys� jest znacznie trudniej sprzeda� ni� ju� istniej�cy, poniewa� ludzie nie rozumiej� nowych pomys��w i cz�sto nie s� pewni czy one b�d� dzia�a�y. [Wa�niejszy od pomys�u jest marketing. W bran�y m�wimy o paradoksie pu�apki na myszy." Najlepsza pu�apka na myszy wsparta s�abym marketingiem da mniejszy sukces ni� zwyk�a pu�apka, za kt�r� stoi machina marketingowa. - dop. P. Majewski] 4. L�ki i obawy Stworzenie planu biznesowego nie jest tak ci�kie, jak si� to mo�e wydawa�. Nie potrzebujesz pisa� pracy doktorskiej, ani noweli. S� dobre ksi��ki, kt�re mog� ci pom�c, wielu doradc�w w Centrach Rozwoju Ma�ej Przedsi�biorczo�ci, szko�y biznesowe, jest oprogramowanie, kt�re mo�e ci pom�c (jak np. Business Plan Pro). 5. Zawi�e i mgliste cele Zostaw zawi�y i bez znaczenia be�kot fraz biznesowych (takich jak "bycie najlepszym"), poniewa� s� po prostu przesadzone. Pami�taj, �e celem planu jest wynik, a dla wyniku b�dziesz potrzebowa� go przestrzega� i pod��a� zgodnie z nim. Potrzebujesz konkretnych danych, podzia�u odpowiedzialno�ci zarz�du, bud�etu i kolejnych cel�w. Wtedy mo�esz post�powa� zgodnie z planem. Nie wa�ne, jak wspaniale jest przemy�lany i jak b�yskotliwie zawarte w nim s� idee, on nie znaczy nic, dop�ki nie daje rezultat�w. 6. Jeden rozmiar pasuje do wszystkiego Uszyj sw�j biznes plan do jego rzeczywistego celu. Biznes plany mog� by� r�nymi rzeczami: cz�sto s� dokumentami sprzeda�y, umo�liwiaj�cymi sprzedanie twojego pomys�y na nowy biznes. Mog� by� szczeg�owymi planami dzia�ania, planami marketingowymi, a nawet planami osobistymi. Mog� by� wykorzystane, aby rozpocz�� nowy biznes, lub aby prowadzi� biznes lepiej. Jak napisa� Biznes Plan? - Piotr Majewski, redaktor CzasNaE-Biznes Copyrights � 2003 Majewski Business Consulting Al. Niepodleg�o�ci 645B; 81-854 Sopot; Poland tel. 0502-246-045; FAX (58) 550-10-06 strona 14 z 23 [Nie buduj planu trzymaj�c si� �ci�le popularnych szablon�w. Im wi�cej niepotrzebnych informacji zamie�cisz tym mniej wa�nych przeczytaj� inwestorzy. - dop. P. Majewski] 7. Rozcie�czone cele Pami�taj, skup si� na strategii. Lista priorytet�w z 3-4 punktami jest skupieniem si�. Lista priorytet�w z 20 punktami jest czym� innym, ale na pewno nie strategi� i raczej rzadko (je�eli w og�le) jest efektywna. Im wi�cej jest punkt�w na li�cie, tym mniejsze jest znaczenie poszczeg�lnych. 8. Prognozy wzrostu o kszta�cie kija do hokeja Tw�rz zachowawcze prognozy, tak aby� m�g� je obroni�. Je�eli co� jest niepewne, nie r�b optymistycznych za�o�e�. Jak napisa� Biznes Plan? - Piotr Majewski, redaktor CzasNaE-Biznes Copyrights � 2003 Majewski Business Consulting Al. Niepodleg�o�ci 645B; 81-854 Sopot; Poland tel. 0502-246-045; FAX (58) 550-10-06 strona 15 z 23 Zaprojektuj sw�j plan, aby pasowa� do Twojego biznesu � Palo Alto Software W planowaniu biznesowym wa�ne s� wyniki. Do ka�dego biznes planu musisz mie� zawarto��, w kt�rej zestawiasz swoje plany z celami. Nie akceptuj standardowych za�o�e�, tylko dlatego, �e takie akurat posiadasz. Na rynku biznesowym Stan�w Zjednoczonych istnieje standaryzacja biznes plan�w. Mo�esz znale�� tuziny ksi��ek o tej tematyce, tak samo jak stron sieci, dwa lub trzy konkretne programy komputerowe i kursy w setkach szk� biznesowych, szk� wieczorowych i uczelniach publicznych. Jakkolwiek istnieje du�a r�norodno�� w tym temacie, nie ka�da mo�liwo�� ma t� sam� jako��. Czym jest biznes plan? Biznes planem jest ka�dy plan, kt�ry pomaga biznesowi patrzy� do przodu, lokalizowa� zasoby, skupia� si� na kluczowych punktach i przygotowywa� na problemy i mo�liwo�ci. Biznes istnia� d�ugo przed komputerami, arkuszami kalkulacyjnymi i szczeg�owym projektowaniem. Tak jak i biznes plany. Niestety ludzie my�l� o planach biznesowych przede wszystkim w perspektywie stworzenia biznesu, lub uzyskania po�yczki. Zapominaj�c, �e s� one przydatne r�wnie� w prowadzeniu biznesu, niezale�nie od tego, czy potrzebuje nowych kredyt�w lub inwestor�w. Biznes potrzebuje plan�w dla zoptymalizowania wzrostu i rozwoju zgodnie z priorytetami. Czym jest plan startowy? Bardzo uproszczony plan startowy zawiera wst�p, okre�lenie misji, klucze do sukcesu, analiz� rynku, i analiz� bezdeficytow�. Taki plan jest dobry do zdecydowania czy istnieje biznes w pomy�le i czy warto w niego inwestowa�. Ale plan startowy nie jest wystarczaj�cy do prowadzenia biznesu. Jak napisa� Biznes Plan? - Piotr Majewski, redaktor CzasNaE-Biznes Copyrights � 2003 Majewski Business Consulting Al. Niepodleg�o�ci 645B; 81-854 Sopot; Poland tel. 0502-246-045; FAX (58) 550-10-06 strona 16 z 23 Czy istnieje standardowy plan biznesowy? Normalny plan biznesowy, utworzony zgodnie z radami ekspert�w, zawiera standardowy zestaw element�w. Format i szkic planu zmieniaj� si� oczywi�cie, ale generalnie plan b�dzie zawiera� standardowe sk�adniki takie jak opisy firmy, produktu lub us�ugi, rynku, prognoz, grupy zarz�du i analizy finansowe. Tw�j plan zale�y od twojej specyficznej sytuacji. Na przyk�ad, je�eli tworzysz plan wy��cznie do u�ytku wewn�trznego (nie do wysy�ania inwestorom lub bankom), nie musisz za��cza� wszystkich szczeg��w t�a, kt�re ju� znasz. Opis grupy zarz�du jest bardzo wa�ny dla inwestor�w, podczas gdy historia finansowa jest wa�niejsza dla bank�w. Niech tw�j plan odpowiada swojemu przeznaczeniu. Co jest najwa�niejsze w planie? To zale�y od przypadku, ale zwykle jest to analiza p�ynno�ci finansowej i konkretne szczeg�y wdra�ania. P�YNNO�� FINANSOWA jest dla firmy zar�wno istotna, jak i trudna do utrzymania. Got�wka jest mylnie rozumiana jako doch�d, a one s� r�ne. Doch�d nie gwarantuje got�wki w banku. Wiele zyskownych przedsi�biorstw upad�o, z powodu k�opot�w z p�ynno�ci� finansow�. To po prostu nie jest intuicyjne. SZCZEGӣY WDRA�ANIA s� tym co sprawia, �e rzeczy si� dziej�. Twoja b�yskotliwa strategia i pi�knie u�o�one dokumenty z planami s� tylko teori� do momentu, kiedy rozdzielisz odpowiedzialno�ci z danymi i bud�etem; pod��aj zgodnie z nimi, a osi�gniesz rezultaty. Celem biznes plan�w jest naprawd� osi�gni�cie rezultat�w i udoskonalenie twojej firmy. Czy mo�esz poleci� standardowe rozwi�zania? Je�eli masz g��wne sk�adniki, ich kolejno�� nie odgrywa istotnej roli, ale tak� kolejno�� sugerujemy w programie Business Plan Pro: OG�LNY PLAN WYKONAWCZY - zawiera najwa�niejsze punkty twojego planu i przedstawia g��wn� ide� na maksymalnie dw�ch stronach. OG�LNA INFORMACJA O FIRMIE - rzeczowy opis twojej firmy, prawach w�asno�ci i historii. PRODUKTY (LUB US�UGI) - opisuje tw�j produkt lub us�ugi i czym wyr�niaj� si� w�r�d konkurencyjnych produkt�w i us�ug. ANALIZA RYNKU - dostarcza opisu twojego typowego klienta, obszary dzia�a� konkurencji, wielko�ci rynku i jego spodziewanego rozwoju. Jak napisa� Biznes Plan? - Piotr Majewski, redaktor CzasNaE-Biznes Copyrights � 2003 Majewski Business Consulting Al. Niepodleg�o�ci 645B; 81-854 Sopot; Poland tel. 0502-246-045; FAX (58) 550-10-06 strona 17 z 23 STRATEGIA I WDRA�ANIE - opisuje, jak zamierzasz sprzedawa� sw�j produkt i jak wprowadzisz sw�j plan w �ycie oraz osi�gniesz wszystkie istotne etapy. OG�LNY OPIS ZARZ�DU - dostarcza charakterystyki zarz�du, ich do�wiadczenia i kluczowych osi�gni��. PLAN FINANSOWY - zawiera podstawowe szacunki finansowe, w tym: sprzeda�, przep�yw got�wki i zyski. Nie polecamy tworzenia planu w tej kolejno�ci, w jakiej zaprezentujesz plan jako gotowy dokument. Dla przyk�adu, chocia� Og�lny plan wykonawczy wyst�puje jako pierwsza cz�� biznes planu, radzimy napisa� j�, kiedy wszystko inne ju� napisali�my. Pojawi si� jako pierwsze, ale ty napiszesz to na ko�cu. Jak napisa� Biznes Plan? - Piotr Majewski, redaktor CzasNaE-Biznes Copyrights � 2003 Majewski Business Consulting Al. Niepodleg�o�ci 645B; 81-854 Sopot; Poland tel. 0502-246-045; FAX (58) 550-10-06 strona 18 z 23 Zarz�dzanie biznes planem � Palo Alto Software Biznes plan nie jest jednorazowym dokumentem, a przynajmniej nie powinien nim by�. Wi�kszo�� firm tworzy biznes plan podczas fazy rozruchu, do zorganizowania, przyci�gni�cia partner�w i pracownik�w, oraz uzyskania po�yczki lub inwestycji finansowych. Tu biznes plan ma ogromne zastosowanie, jakkolwiek, zbyt cz�sto, od momentu kiedy firma ju� dzia�a, nie bierze si� wi�cej biznes planu do r�ki. Ostatecznie biznes plan dotyczy wynik�w, dotyczy ulepszania naszej dzia�alno�ci. Je�eli nie zak�adasz, �e biznes plan pomo�e ci w usprawnieniu twojej firmy, nie r�b go. Tworzenie biznes planu, tylko dlatego , �e sztuka planowania tak nakazuje, jest strat� czasu. Przegl�danie biznes planu Wi�c jak zarz�dza� naszym biznes planem? Najpierw musimy ustali�, �e bez regularnego - miesi�cznego lub przynajmniej kwartalnego por�wnania naszego planu z aktualnymi wynikami, z praktyczn� analiz� przyczyn wyst�powania r�nic - planowanie najprawdopodobniej b�dzie strat� czasu. Prawdziwe planowanie wymaga regularnego przegl�du, tak samo jak nawigacja wymaga znajomo�ci zar�wno aktualnej pozycji, jak i tego, gdzie byli�my i dok�d zmierzamy. Ka�dy prawdziwy plan musi zawiera� du�o konkretnych danych, bud�et, przewidywania i zakres odpowiedzialno�ci kierownictwa. Odpowiedni ludzie powinni wiedzie�, �e �ledzimy i pod��amy zgodnie ze specyfikacj�. Potem plan nale�y ponownie przejrze� pod k�tem wynik�w i ten przegl�d powinien zaowocowa� korekt� kursu i dok�adnym dostrojeniem. Generalnie biznes liczy na sta�� d�ugoterminow� strategi�, opart� na niewielkich nast�puj�cych po sobie zmianach, nie na gruntownych weryfikacjach. Konsekwencja jest wa�na w strategii i biznes powinien opiera� si� pokusom przeskakiwania z jednaj strategii na drug�, z szybko�ci� uniemo�liwiaj�c� jakiejkolwiek strategii pe�ne wdro�enie. Jakkolwiek, czasami biznes prowadzi do rozdro�a, wymagaj�cego dok�adnej rewizji biznes planu. Oto niekt�re ze znak�w, wskazuj�cych na to, �e czas zmieni� nasz plan: Jak napisa� Biznes Plan? - Piotr Majewski, redaktor CzasNaE-Biznes Copyrights � 2003 Majewski Business Consulting Al. Niepodleg�o�ci 645B; 81-854 Sopot; Poland tel. 0502-246-045; FAX (58) 550-10-06 strona 19 z 23 ISTOTNE ZMIANY W SYTUACJI NA RYNKU. Zwr�� szczeg�ln� uwag�, na zmiany czynnik�w rynkowych i zmian� zachowania rynku Czy podstawowe za�o�enia w twoim biznesie uleg�y zmianie? Jako przyk�ad: Internet tak ogromnie zmieni� kszta�t rynku, �e w niekt�rych przemys�ach prawie wszystkie plany, kt�re by�y stworzone bez uwzgl�dnienia Internetu, mog� potrzebowa� nowelizacji. To mo�e nie dotyczy� architekta przestrzennego, lub restauratora, ale dla agencji turystycznej, artysty grafika lub firmy zajmuj�cej si� badaniem rynku, jest niezb�dne. Masz now� konkurencj�? Czy wy�oni� si� nowy konkurent, lub te� istniej�cy konkurent tak mocno zmieni� kszta�t rynku, �e potrzebujesz zrewidowa� i zweryfikowa� za�o�e�? Czy wizerunek produktu lub us�ugi uleg� zmianie? Na przyk�ad, wy�oni�a si� nowa technologia, zmieniaj�c spos�b, w jaki rynek odbiera to, co sprzedajesz. Mo�e powsta� nowy produkt lub us�uga, oferuj�ca podobne rozwi�zania dla tych samych potrzeb u�ytkownika, jakie ty zaspakajasz. DU�E ZMIANY W WEWNnTRZNEJ SYTUACJI. Najcz�stszymi du�ymi zmianami w sytuacji wewn�trznej s� zmiany w�asno�ci, kt�re s� zwykle wynikiem zmiany partner�w, rozwod�w, �mierci i inwestycji. Firma rozpoczyna wsp�prac� z nowym partnerem, lub wyprzedaje si� wi�kszej firmie. W gorszych przypadkach, firma odnotowuje spadki sprzeda�y, zysk�w i kondycji finansowej. Zawsze miej nowelizacj� w perspektywie. Kiedy zamierzasz nowelizowa� i korygowa� systematycznie, nie chcesz zmieniaj ca�ej strategii, chyba �e jeste� pewny, �e ona nie dzia�a, lub zauwa�y�e� zmiany w podstawowych za�o�eniach, kt�re tworz� fundamenty twojej strategii. Zarz�dzanie twoim planem Celem zarz�dzania twoim planem jest wykorzystanie wynik�w dzia�alno�ci do sterowania twoimi dalszymi decyzjami. Plan sam w sobie nie stanowi �adnej warto�ci, je�eli nie pomaga usprawni� dzia�alno�ci. To jest niezale�ne, czy jest dobry czy z�y, jak wspania�e s� pomys�y i sformu�owania i jak opracowane s� uk�ady i tabele. Jego warto�ci� s� decyzje do jakich prowadzi. To oznacza oczywi�cie, �e aby stworzy� plan wart wysi�ku, by go rozwija�, trzeba b�dzie zgodnie z nim post�powa�. Niezale�nie czy b�dzie to co miesi�c, czy co kwarta�, konieczne jest �ledzenie wynik�w, analizowanie r�nic pomi�dzy planem a aktualnymi wynikami i zarz�dzaniem. Zmieniaj to, co nale�y zmieni�. Por�wnaj to, co planowa�e�, z tym co zdarzy�o si� naprawd�. Zadaj sobie nast�puj�ce pytania: - Co posz�o �le i jak to naprawi�? Jak napisa� Biznes Plan? - Piotr Majewski, redaktor CzasNaE-Biznes Copyrights � 2003 Majewski Business Consulting Al. Niepodleg�o�ci 645B; 81-854 Sopot; Poland tel. 0502-246-045; FAX (58) 550-10-06 strona 20 z 23 - Co posz�o zgodnie z planem i jak czerpa� z tego korzy�ci? - Jakie zmiany nast�pi�y u konkurencji, kt�re mo�na uwzgl�dni� w planie? - Jakie nast�pi�y zmiany wp�ywaj�ce na nasz rynek, kt�re mo�na uwzgl�dni� w planie? - Jakie zmiany nast�pi�y wewn�trz naszej organizacji, kt�re mo�na uwzgl�dni� w planie? Po odpowiedzeniu sobie na te pytania, zaktualizuj sw�j plan, ustal nowy bud�et i cele, ureguluj swoje finanse i powt�rz ca�y ten proces utrzymania twojego planu za nast�pny miesi�c lub kwarta�. Zaktualizuj sw�j plan ponownie i nie przestawaj powtarza�. Oka�e si�, �e utrzymywanie twojego planu biznesowego daje ci lepiej uchwyci� twoj� dzia�alno��, rynek i wszystko inne, co dotyczy twojej firmy. Jak napisa� Biznes Plan? - Piotr Majewski, redaktor CzasNaE-Biznes Copyrights � 2003 Majewski Business Consulting Al. Niepodleg�o�ci 645B; 81-854 Sopot; Poland tel. 0502-246-045; FAX (58) 550-10-06 strona 21 z 23 Jak napisa� biznes plan gdy nadal nie potrafisz? � Palo Alto Software Siedzenie i wpatrywanie si� w pusty ekran komputera, jako pocz�tek pisania biznes planu mo�e okaza� si� do�uj�ce. Mo�esz wi�c odwo�a� si� do kilku alternatyw, kt�re uczyni� ten proces nieco �atwiejszym. Wynajmij profesjonalist� Do�wiadczony konsultant stworzy biznes plan za ciebie, ale ty wci�� musisz by� przygotowany na przemy�lenie twojej dzia�alno�ci i zrozumienie, jak do niej zastosowa� przed�o�one poj�cia. B�dziesz musia� pracowa� wsp�lnie z konsultantem, aby by� pewnym, �e on lub ona tworzy dobry plan, kt�ry we w�a�ciwy spos�b odzwierciedla twoj� dzia�alno�� lub pomys�. List� konsultant�w od planowania biznesowego mo�esz znale�� na www.planconsultants.com. Kup ksi��k� http://www.bplans.com/ho/ Wykorzystaj oprogramowanie do planowania biznesowego Zestaw dobrego oprogramowania do planowania biznesowego dostarczy ci szkic dobrze rozwini�tego, opartego na zadaniach i profesjonalnego biznes planu. Zestawy oprogramowania usun� problem rozpoczynania od zbioru lu�no zwi�zanych ze sob� danych, uk�adaj�c ca�y plan za ciebie w odpowiednie struktury. Jak napisa� Biznes Plan? - Piotr Majewski, redaktor CzasNaE-Biznes Copyrights � 2003 Majewski Business Consulting Al. Niepodleg�o�ci 645B; 81-854 Sopot; Poland tel. 0502-246-045; FAX (58) 550-10-06 strona 22 z 23 Ciekawe miejsca w sieci i zako�czenie Jest kilka miejsc w sieci szczeg�lnie wartych odwiedzenia. Forum biznes planu Polskie Forum E-Biznesu zdecydowanie przoduje w doradzaniu ma�ym i �rednim biznesom w trudach poruszania si� na rynku internetowym. Jest tutaj r�wnie� jedyne w Polsce miejsce, gdzie mo�esz om�wi� sw�j biznes plan z praktykami i specjalistami. Nawet sobie nie wyobra�asz, ile pomys��w przeoczy�e�, ile mo�emy Ci podsun��. http://forum.cneb.pl/viewforum.php?f=42 Sekcja biznes plan W moich publikacjach r�wnie� poruszam tematyk� biznes plan�w mimo, i� generalnie skupiam si� na technikach marketingowych, kt�re zwi�kszaj� skuteczno�� serwisu i tym samym dochody firmy. B�d� Ci potrzebny w planowaniu marketingu Twojej firmy. www.cneb.pl/c/3 Bplans.com Najlepszy serwis o tematyce biznes plan�w. Stworzyli go ludzie z firmy Palo Alto Software. Dos�ownie wypchali go informacjami o pisaniu i zarz�dzaniu biznes planem. Dodali setki przyk�adowych biznes plan�w. www.bplans.com The hurdle book Darmowa wersja online ksi��ki: "Hurdle: The Book on Business Planning". Ksi��ka w szczeg�owy spos�b opisuje proces tworzenia biznes plan�w. www.bplans.com/ho Business plan pro Zdecydowanie najbardziej rozbudowany i najpopularniejszy software wspieraj�cy pisanie biznes plan�w. www.paloalto.com/ps/bp/ Jak napisa� Biznes Plan? - Piotr Majewski, redaktor CzasNaE-Biznes Copyrights � 2003 Majewski Business Consulting Al. Niepodleg�o�ci 645B; 81-854 Sopot; Poland tel. 0502-246-045; FAX (58) 550-10-06 strona 23 z 23 iBiznes plan Nasz rodzimy produkt wspieraj�cy pisanie biznes plan�w. www.biznesplan.com.pl/ Szablon biznes planu firma.onet.pl/1268,1103789,poradnik.html Jeszcze raz o podstawach http://firma.onet.pl/1268,1103787,poradnik.html Obszerne poradniki http://home3.americanexpress.com/smallbusiness/tool/biz_plan/index.asp To ju� wszystko, co dla Ciebie przygotowa�em na temat biznes plan�w. Mam nadziej�, �e niniejszy kurs poszerzy� Twoj� wiedz� o tym zagadnieniu. Polecam przestudiowa� przyk�adowe biznes plany i zbudowa� sw�j w oparciu o nie. Nast�pnie skonsultuj go z cz�onkami Polskiego Forum EBiznesu. Serdecznie pozdrawiam, ([email protected]) (www.cneb.pl) w�a�ciciel Majewski Business Consulting